Wandelen in Tsjechië: de Hřebenovka Trail

Reisverhaal

‘Dit was miljoenen jaren geleden allemaal zee’. Sven Czastka, wandelgids en de Tsjech die het afgelopen decennium eigenhandig het outdoortoerisme in de omgeving van Děčín heeft opgebouwd tot wat het nu is, staat op de rand van Děčínský Sněžník en heeft zijn blik gericht op een grandioos uitzicht. Boheems Zwitserland ligt aan zijn voeten. 

Een glooiend landschap van uitgestrekte bossen. Daarachter Saksisch Zwitserland, aan de Duitse kant van de grens. Richting het oosten doemen aan de horizon de toppen op van het Lausitzer gebergte en als het grijze wolkendek de zonsondergang niet had belemmerd, dan hadden we in het westen nu een oranje gloed gezien achter de contouren van het Ertsgebergte. Czastka: ‘Ooit zee, nu een landschap van zandsteen. Door erosie en wind zijn hier canyons ontstaan. Met wanden die loodrecht naar beneden lopen met tientallen meters hoogteverschil. Maar de bovenkant is vlak. Kijk maar om je heen, overal in het landschap zie je tafelbergen.’ Hij draait zich om en loopt weg van de rand. ‘Kom, we hoeven maar een klein stuk naar beneden te lopen en je hebt een heel ander perspectief. Daar liggen de Tiské stěny, rotsformaties waarbij in één klap duidelijk wordt wat het resultaat is van die miljoenen jaren die het landschap hebben gevormd.’ 

Hij heeft niets te veel gezegd. Na een paar kilometer wandelen over goed onderhouden en bewegwijzerde paden doemt er een imposante rotspartij op, die als ingang dient voor een labyrint van zandsteen. Verscholen in het landschap, je moet ervoor afdalen totdat het voelt alsof je onderdeel bent van de bergen. Maar daar torenen gigantische steenformaties hoog boven ons uit. Door mul zand banen we ons een weg door het doolhof, dat net zo plotseling weer ophoudt als het begint.

Volg de bergkam

We lopen de Hřebenovka Trail. Een hernieuwde langeafstandswandelroute die een paar van de allermooiste natuurgebieden van Tsjechië met elkaar verbindt. En een route die grotendeels over de flanken van het berglandschap loopt. Daar komt de naam ook vandaan. In het Duits heet de route de Kammweg. In het Engels de Ridge Trail. Een naam zo duidelijk als het logo van de route: een kam met vier punten, die symbool staan voor de vier bergketens die de route met elkaar verbindt. 

‘De Hřebenovka Trail is nieuw leven ingeblazen’, vertelt Czatska een dag later als we op weg zijn naar Děčín, de grootste stad op de route. ‘Ooit liep door dit deel van Tsjechië een nog veel omvangrijkere en legendarische wandelroute, de Blue Ridge. Maar de oorlogen en het communisme in de 20e eeuw sloegen een krater in het Tsjechische outdoortoerisme. Maar nu hebben we met de Hřebenovka weer een imposante langeafstandsroute. Vergelijkbaar met de Malerweg in Duitsland, hier net over de grens. Maar dan met twee grote voordelen. Het is hier een stuk rustiger én een stuk betaalbaarder.’

Het communisme is ook de reden dat Tsjechen graag buiten zijn en hier in het noorden komen en er een huisje in het bos op nahielden. Op een uur of twee rijden van Praag was het leven in de tweede helft van de vorige eeuw een stuk kalmer. Geen risico om afgeluisterd te worden. En de ruimte en vrijheid die in het dagelijks leven in de hoofdstad onmogelijk was. Eenmaal in Děčín wordt duidelijk hoe die periode van het communisme er nog meer uitzag. Het plein onder het kasteel was een parkeerplek voor tanks. Het kasteel zelf werd na de exit van de Russen begin jaren negentig van de vorige eeuw volledig verwoest. Inmiddels is het gerestaureerd en zijn de meeste sporen uitgewist. Alleen een gigantische industriële schoorsteen steekt hard af tegen de pastelkleurige gebouwen eromheen.

Het mooiste uitzicht

Vanaf Děčín volgen we een tijdje de Elbe, de roemruchte rivier die het landschap in tweeën splijt. De via ferrata aan de noordkant van de stad is beroemd onder klimliefhebbers, het uitzicht verder naar het noorden prachtig. De wanden van de canyon waar de rivier zich doorheen slijt steeds steiler, de bochten in de rivier op het oog in een perfecte halve cirkel. Etappes twee, drie en vier van de route staan in het teken van afwisseling. Van diep in de haarvaten van het nationaal park tot hoog erboven. We volgen de Kamenice rivier, een zijtak van de Elbe die op de laagste punten in het landschap door het bos stroomt. Waar de enige geluiden het kabbelen van het water, het ruisen van de bladeren en je zachte voetstappen op de bosgrond zijn. 

Dan door de kloven van Hřensko, waar je op een gegeven moment alleen nog maar met een bootje doorheen kunt, bestuurd door een schipper die vertelt over de diepste spelonken in het nationaal park. Om na Mezni Louká onze weg omhoog te vervolgen. Het klimmen en dalen gebeurt over steile rotspaden, en soms nog veel steilere ijzeren trappen. Tot we een serie van drie uitzichtpunten rondom Jetřichovice bereiken. Eerst de Rudolfův kámen, een rots met klein houten hutje erbovenop. 

Dan Vilemínina stěna, een plateau, en uiteindelijk Mariina skála, een soort houten tempel boven op de rotsen. Alle drie punten met adembenemend uitzicht, waar de kloven en de Kamenice rivier verscholen liggen in het oneindige bos ervoor. En drie uitzichtpunten die vernoemd zijn naar telgen uit een van de meest vooraanstaande families die deze regio ooit heeft gekend: de adellijke familie Kinský. Met een geschiedenis die teruggaat tot de 13e eeuw, later vorsten in het Habsburgse rijk, grondleggers van het elegante ras Kinskypaarden en aanleggers van wandelpaden en uitzichtpunten waar we nog steeds gebruik van maken. 

De familie speelde een grote rol in het toegankelijk maken van de natuur. In dat opzicht past het werk van gids Sven Czatska in een roemruchte traditie. Toen niemand de afgelopen decennia geloofde in outdoortoerisme in dit deel van Tsjechië, pakte Czatska de handschoen zelf maar op. Eerst wilde hij fietstours organiseren, toen dat niet lukte begon hij opnieuw met verhuur van fietsen, kano’s en kajaks. Inmiddels runt hij een camping in Děčín, kun je met hem kajakken op de Elbe en wandelen door het nationaal park. En in zijn kielzog profiteert de regio mee. Er komen steeds meer accommodaties en restaurants en cafés die nu wel het vertrouwen hebben in het toerisme in het noorden van Tsjechië.

Blik op de toekomst

En onverschrokken blijft de goedlachse wandelgids de Hřebenovka Trail volgen. Door Doubice, een klein en simpel dorpje met goedlachse inwoners die weldadige maaltijden voorschotelen als je er een restaurant uitkiest. Door valleien die een paar jaar geleden nog volledig weggevaagd werden vanwege een gigantische bosbrand. Desastreus voor het nationaal park, maar de natuur is veerkrachtig en nieuw leven groeit alweer tussen de resten van de versmeulde bomen. Door Krásná Lípa, een klein stadje waar de pastelkleurige huizen rondom een groot plein staan opgesteld en met Pivovar Falkenštejn de beste bierbrouwer van de omgeving te vinden is. Tot de trail op een gegeven moment ophoudt. Het einde is bereikt. ‘Nog wel’, zegt Czastka hoopvol. ‘Maar de aangrenzende regio’s tonen al interesse om de route uit te breiden. Als dat allemaal lukt, wordt de route hopelijk net zo legendarisch als de trail waarop Hřebenovka geïnspireerd is. Een begrip voor wandelaars in Tsjechië.’