Wandelen op IJsland

Over IJsland

IJsland is 103.500 km² groot (Nederland past er 3x in) en met slechts 3 inwoners per km² is het een dun bevolkt eiland waar de kans een andere toerist tegen het lijf te lopen, groter is dan dat je een IJslander treft.

Met zijn overdaad aan natuur, leent IJsland zich er bij uitstek voor om langzaam te voet verkend te worden. Het goed georganiseerde systeem van openbaar vervoer (bussen en binnenlandse vluchten) kan hierbij een uitstekend hulpmiddel zijn.

In de bergwandelgids 'Bergtochten op IJsland' van Jolanda Linschooten vind je behalve achtergronden over IJsland, gedetailleerde informatie over het openbaar vervoer naar en van de bergwandelroutes evenals uitgebreide routebeschrijvingen.

Het weer op IJsland

De bergen op IJsland lijken misschien niet hoog maar vanwege de noordelijke ligging (net onder de poolcirkel) kun je hier al op 1000 meter hoogte omstandigheden verwachten die je met 3000 meter hoogte in de Alpen kunt vergelijken. Sneeuw valt in het binnenland van IJsland dus ook in juli of augustus. Harde wind en regen kunnen op de hoogvlaktes al snel voor onderkoeling zorgen. IJslands’ beroemdste popzangeres Björk zei dit over haar geboorteland: “Dit is een plek waar de natuur dodelijk is, je kunt er morgen ineens niet meer zijn. Dat is gezond. Het zet je op je plaats.”

Er zijn weinig gebieden waar het weer zo absurd snel kan veranderen als IJsland! De overheersende windrichting op IJsland is zuidwest. Het feit dat de overheersende, vochtige zuidwestenwind vanaf zee ineens abrupt tegen de IJslandse bergen botst, zorgt voor grote neerslag. Gemiddeld genomen is het zuidwesten van IJsland ’s zomers relatief natter en bewolkter dan het noorden en oosten. Ook al heb je in juli bijna 24 uur licht en is de hemel strakblauw, dan nog zal de thermometer langs de kust meestal tussen de 10° en 15° Celsius blijven steken. Check voordat je de bergen ingaat, het weerbericht op www.safetravel.is maar bedenk dat IJslandse weerberichten meestal slechts voor de eerstkomende 2 dagen accuraat zijn.

Het wandelseizoen op IJsland

De IJslandse zomer is vrij kort: van eind juni tot midden augustus. Begin juni en vanaf september is de kans op (sneeuw-)stormen en ander zwaar weer aanzienlijk groter. Vanaf half juni rijden de bussen en gaan de binnenlandse onverharde wegen open. In juni ligt in de bergen nog veel sneeuw. Juli tot half augustus geldt als hartje zomer: de hutten zijn open en van huttenwaard voorzien, alle bussen rijden, de meest populaire wandelgebieden zijn bepaald druk en je hebt vooral begin juli bijna 24 uur daglicht.

Navigeren op IJsland

Een belangrijk kenmerk van bergtochten op IJsland is dat er (op enkele populaire routes na) nauwelijks routemarkeringen of bordjes zijn. De weg moet je meestal gewoon zelf vinden met behulp van kaart en kompas, aangevuld met GPS en eventueel hoogtemeter.

De toppen zitten vaker wel dan niet in de wolken. Dit betekent dat je met terugkerende regelmaat in de mist je weg moet vinden. Daarbij moet je niet alleen de juiste richting kunnen vinden om weer veilig beneden te raken, je moet ook steile afgronden en kliffen omzeilen. Zelfs op druk belopen routes als de Laugavegur waar staken de richting aangeven, kan in dichte mist de navigatie toch ernstig bemoeilijkt worden. De volgende staak kan beschadigd of omgewaaid zijn waardoor er ineens veel meer afstand tot de volgende staak is die je plotseling niet meer ziet. Ieder jaar weer verdwalen alleen diegenen op hooggelegen routes als de Laugavegur, die onvoldoende navigatiekennis hebben.

Mál og Menning is een IJslandse uitgever die goede wandelkaarten uitgeeft; de Sérkort van speciale gebieden met schaal 1:50.000 of 1:25.000 in kleine deelgebieden en het overige deel van de kaart met schaal 1:100.000; en de Atlaskort van heel IJsland met schaal 1:100.000. www.forlagid.is. Dit soort wandelkaarten zijn in Nederland en België te koop bij de gespecialiseerde reisboekhandels zoals De Zwerver.

Overnachten op IJsland

Er zijn diverse soorten hutten: bemande hutten, onbemande hutten en schuil-/reddingshutten.

Bemande hutten

Bemand vanaf 21 juni tot 31 augustus, daarbuiten gesloten. Er is geen eten en ook geen drinken te koop. Je kookt zelf je meegenomen eten op aanwezige gaskookplaatjes in de gemeenschappelijke (meestal vrij uitgebreid gesorteerde) keuken en je ligt in je eigen slaapzak op (meestal) een zaal met stapelbedden met matrassen (een enkele hut heeft kleinere 2-3 persoonskamers). In populaire hutten is een douche. Reserveren: in veel gevallen verplicht. Kosten: een hut-overnachting in bemande berghutten van Ferðafélag Íslands kost pakweg € 30 voor niet-leden. Iedereen kan lid worden van de F.I. Een lidmaatschap kost circa € 40 en is aan te raden voor wie in één zomer meerdere huttentochten plant. Een hut-overnachting kost pakweg € 15 voor leden.

Onbemande hutten

Deze zijn niet afgesloten en voor iedereen toegankelijk (tegen betaling). Je vindt er doorgaans een gaskookplaat, wat pannen en ander keukengerei plus hopelijk nog genoeg gasvoorraad om je zelf meegebrachte eten te verwarmen (maar laat in het seizoen kan het zijn dat de gasfles leeg is). Er zijn meestal stapelbedden en matrassen, dus je hebt je eigen slaapzak nodig. Meestal is er een kacheltje, soms niet. Water vind je of buiten in een nabij gelegen meer of rivier, soms in watertanks die regenwater opvangen.

Schuil/reddingshutten

Dit zijn oranje geverfde simpele hutten, feitelijk niet bedoeld om zomaar in te slapen maar alleen als je op de een of andere manier in nood verkeert. Er is meestal een noodvoorraad aanwezig aan kookgerei en er is een brits of stapelbed met matrassen. Soms is er een noodtelefoon/portofoon aanwezig.

Kamperen bij bemande hutten

Rondom de bemande hutten is bijna altijd gelegenheid tot kamperen tegen een kleine vergoeding. Behalve water, een toilet en soms een douche, moet je bij dit soort ‘campings’ niet op veel extra's rekenen.

Wildkamperen

In nationale parken of natuurreservaten (waar specifieke regels gelden, zoals Landmannalaugar) mag je niet wildkamperen. Uiteraard mag je ook niet wildkamperen in de buurt van huizen, winkels of parken. Maar in de onbewoonde gebieden (en dat is het overgrote deel van IJsland) is wildkamperen toegestaan voor trekkers (kleine groepen) met lichtgewicht tentjes die korte tijd op één plek blijven (1 nacht is gebruikelijk, 3 nachten het absolute maximum).