Off the beaten track in Utah en Colorado

Flaming Gorge

Het vuur brandt, de blokhut verwarmt ons langzaam tot onze wangen canyon-rood zijn, witte oktobersneeuw ligt op het dak van de Red Canyon lodge en een paar grijze muildierherten lopen voorbij onze houten blokhut. De vloer ligt bezaaid met topokaarten, hiking guides opengeslagen. Een grove planning van de wandelingen die we willen maken in Flaming Gorge, Dinosaur, Colorado National Monument, de San Juan Mountains, Mesa Verde, Natural Bridges en Cedar Breaks is bepaald. Zin in! We zullen hiken door canyons en over tafelbergen, het resultaat van miljoenen jaren erosie en eruptie. We zien ghosttowns en wildwest  dorpjes, het gevolg van een paar honderd jaar migratie, mijnen en modernisatie. Het natuurlijke verloop en het menselijke verleden vormen Utah en Colorado tot wat het nu is.

Dinosaurus

“Ik hoop dat de overheid voor de wetenschap en de mensheid een groot gedeelte van deze botten en skeletten in hun gevonden plek blootleggen en overdekken.” Deze quote, van ontdekker Earl Douglas, staat op een plaquette in het Dinosaur National Monument. Hij schreef dit aan het Smithsonian en zijn wens om de gigantische schat aan 150 miljoen jaar oude dinobotten te conserveren is gelukkig uitgekomen. Want de steengroeve van Dinosaur National Monument is al tientallen jaren overdekt en naast de vele complete én gigantische dinosauriërs die er zijn uitgegraven en tentoongesteld door heel Amerika, herbergt ‘de Quarry’ meer dan 1500 fossielen op de plek waar ze zijn gevonden. Een muur van fossielen. Bizar.

Kleurrijk verhaal

De verschillende canyons in Colorado en Utah, elk een eigen kleur, vertellen ook allemaal een eigen verhaal. De Black Canyon of the Gunnison bijvoorbeeld. Bijna niet te doorkruizen, de zwarte wanden, gevormd doordat de Gunnison zich in het vulkanisch gesteente sneed, rijzen tot wel zeshonderd meter stijl omhoog en de Gunnison stroomt wild door het laagste punt.

Contrastrijk tegen het zwart is de rode zandsteen van Colorado National Monument en de Dominguez Canyon. Bij die laatste ontmoeten we aan het begin een schoolklas, maar verder zien we he-le-maal niemand! Zo genieten we in alle rust van de petrogliefen, 2000 jaar oude afbeeldingen in de rotsen gekrast, gekerfd en gehakt. Nog meer rood treffen we op de wandeling door de bijna droge rivierbedding van Zebra Canyon die eindigt in een nauwe kloof. Langzaam komen de wanden op je af en als de kloof droog staat loop je helemaal tot het einde van de gang. Wij stappen vijftien, twintig meter naar binnen totdat het ijskoude water boven de knieën komt te staan. Terwijl onze kale hoofden verbranden, bevriezen de spieren in onze benen. Op de twee uur durende wandeling terug stoppen we wat langer bij een rotswand die eruit ziet alsof huid van spieren is gestroopt. Het steen lijkt rechtstreeks uit de Body Worlds collectie te komen, de beroemde rondreizende expositie van het menselijk lichaam.

Pueblo Indianen

Niet de stenen, maar de oorspronkelijk indianen vertellen het verhaal in Mesa Verde. Hier vonden de Pueblo indianen in 500 na Christus hun thuis. Onder de bescherming van overhangende rotsen, bouwden ze Kiva’s (gezamenlijke ruimtes) en Pit Houses. Cliff Palace was met 130 kamers en 8 kiva’s het grootste in rotsen gebouwde dorp. In het Visitor Center zien we door schaalmodellen de ontwikkeling van ‘mandenmakers’ tot migranten, want in de 13e eeuw verdwenen de Pueblo Indianen ineens zuidwaarts naar Mexico en Arizona. Waarom is nog steeds onduidelijk. “De oude wijzen wisten dat ze weg moesten om te overleven. De oorspronkelijke indianen zijn nu verdeeld over 21 tribes in New Mexico, Arizona en Alabama.” Afstammeling TS Atsye, nu ranger in Mesa Verde vertelt dat ze thuis werd opgevoed met de Engelse taal, maar ook het Keres, een taal zonder schrift, leerde verstaan. En trots: “Maar in het Engels vertel ik nu dagelijks toeristen over mijn voorouders en hoe zij hier duizend jaar geleden woonden.”

Million Dollar Highway

In Ouray, een oud mijnwerkersdorpje, hebben de bewoners sinds 1870 hun hamer en pikhouweel in de grond geslagen. Hier werd namelijk meer dan een miljoen kilo goud en wel vijf keer zoveel zilver uit de grond getrokken in de diverse mijnen. De Yankee Girl Mine, waarvan het karakteristieke houten gebouwtje nog zichtbaar is vanaf de weg, was één van de meest winstgevende. Tijdens een mooie wandeling zoeken we in de ruïnes van een paar andere mijnen tevergeefs naar klompjes goud of zilver. Reizigers van nu komen uit alle windstreken net als vroeger de goudzoekers. Maar ze komen niet meer voor wat ín de grond zit, maar wel voor wat er óp staat. Het goud is uit de grond verdwenen. Of niet? Het lijkt te zijn opgenomen door de bladeren van de ratelpopulieren. Langs de ‘Million Dollar Highway’ worden we non-stop verblind door de schoonheid van de herfstkleuren aan beide zijden van de weg.

Rijden door een Western

De andere million dollar highway in my book is de Scenic Byway door Glen Canyon. Een adembenemende weg die slingert door het decor van een gemiddelde western uit de jaren zestig, begeleid door muziek van Ennio Morricone. Uit de grond groeien natuurlijke en knalrode schoorstenen (the good), tafelbergen (the bad) en bergkammen met spannende switchbacks (the ugly). Aan de ene kant van deze Moki Dugway bezoeken we Natural Bridges National Monument, met natuurlijk gevormde bruggen van wel honderd meter hoog. Aan de andere kant Goosenecks State Park waar de meanderende San Juan River sinds het ontstaan van het Colorado Plateau tachtig miljoen jaar geleden prachtige schiereilanden creëert. Dit is work in progress en hier zal erosie ook ooit de wand doorbreken en natuurlijke bruggen vormen. Geef de San Juan nog een paar duizend jaar de tijd.