Feit of Fabel #5: Aluminiumpannen

Wie er wel eens grammenjagend op uit trekt, neemt ongetwijfeld ook vederlichte pannen mee. Titanium is licht en sterk, maar ook prijzig. Bovendien bakken pannen van titanium sneller aan. Aannemelijker is dat je je buitensportmaaltijd opwarmt in pannen van rvs of aluminium. Roestvrij staal valt voor diehard grammenjagers echter meteen af omdat het te zwaar is. Blijft aluminium over. Dit metaal is een goede geleider, zowel van hitte als van kou. Het is snel op temperatuur en dat maakt alu-pannen, naast het gewicht, uitstekend geschikt voor lichtgewicht kampeerders.

Nu tonen sommige onderzoeken al langer aan dat de inname van aluminium een verhoogde kans zou kunnen geven op ziektes als Alzheimer en dementie. Alleen zijn die onderzoeken niet eenduidig en voor een causaal verband tussen de inname van aluminium en Alzheimer is nooit hard bewijs geleverd.

Aluminium en Alzheimer?

We belden met de Universiteit van Wageningen (Wageningen University & Research) waar een Departement Agrotechnologie en Voedingswetenschappen bestaat met als onderdeel toxicologie. Volgens universitair hoofddocent dr. ir. Hans Bouwmeester van de universiteit is in 2020 wel een studie gepubliceerd waarin onderzoek is gedaan naar het voorkomen van aluminium in de hersenen van Alzheimerpatiënten. ‘Uit dat onderzoek blijkt dat in hersenen van Alzheimerpatiënten meer aluminium is aangetroffen dan in de hersenen van mensen zonder Alzheimer. Daarmee suggereren de onderzoekers dat er verband is tussen aluminium en Alzheimer. Omdat deze studie is uitgevoerd met hersenen van overleden mensen is het op basis van dit onderzoek niet mogelijk om te concluderen dat de inname van aluminium bijdraagt aan het krijgen van Alzheimer.’

Volgens Hans Bouwmeester is de dagelijkse inname van aluminium tussen de 5 en 20 milligram. Slechts een zeer klein deel daarvan wordt opgenomen door het lichaam, de rest wordt via ontlasting uitgescheiden. Uitgepoept dus. Door te koken in aluminium pannen komt ongeveer 0,1 milligram per 100 gram ‘bereide maaltijd’ in het lichaam terecht. Bij zure producten is dat wat meer. De tolerable weekly intake (TWI), de toelaatbare wekelijkse inname, is voor aluminium 2 milligram per kilo lichaamsgewicht per week. Voor een volwassen man of vrouw van 70 kilo, zou dat dus 140 milligram per week zijn. Om dergelijke hoeveelheden te bereiken, moet je dus én heel veel in aluminium koken én ook nog eens veel producten eten die dit metaal bevatten (denk aan graanproducten, groente als champignons en spinazie en dranken als thee) én dat ook nog eens allemaal vasthouden in je lichaam.

Laat de rabarber maar staan

Uit bovenstaand verhaal kun je niet anders concluderen dat de risico’s van koken in aluminium pannen verwaarloosbaar zijn. Je kunt dat risico nóg verder verkleinen door niet met scherpe voorwerpen in je pannen te roeren, niet in beschadigde pannen te koken en zure producten als rabarber, zuurkool of zure vruchten zoveel mogelijk te vermijden. Maar welke buitensporter heeft na een dag buffelen rabarber of zuurkool op het menu staan? Precies!

Wie het desondanks toch allemaal niet vertrouwt, kan ook kiezen voor geanodiseerd aluminium. Door een oppervlaktebehandeling slijt een dergelijke pan minder hard en is eenvoudiger schoon te maken. Het harde en slijtvaste oppervlak vormt tevens een soort van anti-aanbaklaag. Voor sceptici van ‘gewoon’ aluminium misschien wel het belangrijkste is dat door kokkerellen in geanodiseerd aluminium veel minder van het metaal in het eten terechtkomt.

Conclusie

Fabel. Koken is lichtgewicht aluminium pannen is ongevaarlijk. De dagelijkse inname van het metaal is zo laag dat het geen gevaar oplevert voor de gezondheid. Het uiterst geringe risico dat er eventueel zou bestaan, kun je daarnaast makkelijk wegnemen door verstandig om te gaan met je pannen en zure producten te vermijden.

Stuur je eigen Feit of Fabel in

In Feit of Fabel onderzoeken we geruchten en verhalen uit de reiswereld en buitensport waarvan niemand weet of ze nu eigenlijk wel of niet waar zijn. Heb je zelf een Feit of Fabel: stuur hem naar info@oppad.nl.