Ademende regenkleding: hoe werkt het?

Bij Op Pad volgden we de ontwikkelingen van ademende regenkleding op de voet. We lieten jacks testen in een Zwitsers ­laboratorium en schreven er regelmatig over. Voor wie inmiddels verdwaald is in de vele membranen en coatings, frissen we het geheugen even op.

Membranen en coatings: hoe werkt het?

Om te kunnen ademen moet de waterdichte laag van een jack alleen van binnen naar buiten vocht doorlaten en niet ­andersom. Dat kan op twee manieren: ­microporeus of hydrofiel:
Microporeus betekent dat er ontelbare minuscule gaatjes in de stof zitten, die te klein zijn om druppels door te laten, maar groot genoeg om waterdamp door te laten. Een hydrofiele laag bevat geen gaatjes. Het is een aaneengesloten laag die vloeibaar water niet doorlaat, maar wel afzonderlijke moleculen. Deze bewegen door de laag heen naar de kant waar de vochtigheidsgraad en de temperatuur het laagst zijn. Dat is vrijwel altijd de buitenkant van de stof.

Coatings kun je vergelijken met een soort verflaag die aan de binnenkant van de stof wordt aangebracht. Voorbeelden van microporeuze coatings zijn Triple Point van Lowe Alpine, MPC van Tenson en Poray van Agu. Hydrofiele coatings zijn onder meer Hydrodry van Sprayway en Aquafoil van Berghaus.

Een membraan is een soort vlies dat op of tussen de buitenstof en de voering, of op een extra laag (liner) wordt geplakt. Voorbeelden van een microporeus membraan zijn Gore-Tex en eVent. Voorbeelden van hydrofiele membranen zijn Dermizax en Sympatex.

Een regenjack kiezen

Ga je een trektocht maken met een zware rugzak dan heb je een duurzaam jack ­nodig. Dan kom je al snel uit bij een ­drie-lagen-laminaat (membraan) van eVent, Gore-Tex (Pro Shell), Dermizax of Sympatex met een slijtvaste buitenstof. Deze jacks zitten in de prijsklasse boven de € 300 (tot boven de € 500).

Ben je van plan dagtochten met een lichte rugzak te gaan maken dan kun je volstaan met lichtere jacks. Twee-lagen-laminaten met bovengenoemde membranen zijn dan een goede optie.

Meer recent zijn er superlichte, compacte en zeer goed ademende waterdichte jacks voor actieve sporters (hardlopers, mountainbikers) ontwikkeld (bijvoorbeeld ­Gore’s Active Shell). Ze zitten in dezelfde prijsklasse als de 2-lagen laminaten maar zijn minimaal uitgevoerd. Voor een ­2-lagen laminaat moet je aan een bedrag tussen de € 180 en € 270 denken.

Voor dagelijks gebruik (strandwandeling, hond uitlaten, fietstochtje, stadsgebruik) voldoen de jacks met een coating, die ­bovendien vriendelijker van prijs zijn. Lichte jacks (of complete regenpakken) met een coating heb je al vanaf zo’n € 40.

Wat mag je van de regenjacks verwachten?

Over de waterdichtheid van ademende regenkleding hoeven we ons weinig zorgen te maken. Naden worden zorgvuldig getapet en de waterdichtheid wordt gecontroleerd met behulp van een waterkolom drukmeter. Ademende jacks van gerenommeerde merken overstijgen veelal twee tot drie keer de norm (EN 343) van 8 meter waterkolom. Grofweg is een ­membraan altijd duurzamer waterdicht dan een coating.

Qua ademend vermogen is er geen eenduidig antwoord: er zijn goed ademende ­coatings (Triple Point, MPC) en goed ­ademende membranen (Dermizax, eVent, Gore-Tex, Patagonia’s H2No, Columbia’s Omni-Dry, Polartec Neoshell). Om het nog iets complexer te maken bestaan er van één merk soms verschillende mem­branen (Gore maakt bijvoorbeeld het duurzame Pro Shell-membraan, het lichte Paclite-membraan en het zeer goed ­ademende Active Shell-membraan).

Om de onderlinge verschillen te bepalen liet Op Pad in 2007 en 2009 ademende ­regenjacks testen in het Zwitserse EMPA laboratorium. Onder gecontroleerde ­omstandigheden maten we het ademende vermogen van een aantal jacks en concludeerden dat de onderlinge minimale ­verschillen in de praktijk nauwelijks ­merkbaar zijn. Van een ademend jack mag je verwachten dat je bij gemiddelde inspanning, bij een buiig weertype en lage buitentemperaturen droog blijft, maar er zijn natuurlijk grenzen aan het ademend vermogen.

Waar zitten de beperkingen van ademende regenkleding?

Niet bij elk weertype is ademende regen­kleding de beste keus. Daarom bekijken we eerst de invloed van drie globale weertypen: droog, buien en aanhoudende regen op de ademende werking van regenkleding.

Als het droog is heb je uiteraard geen regenjack nodig. Met eventueel een paraplu of een licht regenjack voor een onverwachte onweersbui ben je klaar. Bij harde wind heb je meer aan een microlight of katoen/polyester windstopper dan aan een ­ademend jack.

Neerslag in de vorm van buien is het weertype waarin ademende regenkleding zijn meerwaarde bewijst, daarom hebben we dit weertype verderop nader uitgewerkt.

Bij aanhoudende neerslag ademt regenkleding niet meer, omdat de buitenkant uiteindelijk nat wordt. Een niet ademend jack presteert hier hetzelfde als een ademend jack. Als het niet hard waait en je activiteit het toelaat ben je beter af met een paraplu of een poncho. Bij grote inspanning en niet te lage temperatuur kun je jezelf ook gewoon nat laten regenen. Hardlopers en mountainbikers bijvoorbeeld gebruiken zelden regenkleding omdat ze al snel ­natter worden van hun zweet dan van de regen.

Bij buiig weer komt ademende regenkleding het best tot zijn recht. Toch is de kans dat je volledig droog blijft in ademende regenkleding klein als je zeer actief bezig bent. Een groot aantal factoren bepaalt wanneer een ademend jack zijn werk nog probleemloos doet. Om hier inzicht in te krijgen bekijken we ze stuk voor stuk:

• Hoe warmer het is, hoe meer je bij ­inspanning gaat zweten om de ­geproduceerde warmte kwijt te raken.
• Als je meer en langdurige inspanning ­levert produceer je meer zweet. Overigens kan zweetproductie per persoon enorm verschillen.
• Ook een hoge luchtvochtigheid zorgt voor meer zweet.
• Meer isolerende onderkleding betekent een hogere temperatuur binnen in je jack, dus ook weer een hogere zweetproductie.
• Hoe harder het waait hoe beter vocht aan de buitenzijde van ademende regenkleding wordt afgevoerd. Meer wind, betekent dus een betere ademende werking. Bovendien is bij harde wind de gevoelstemperatuur lager, waardoor je ook ­minder zweet produceert.
• Een eventuele rugzak belemmert vochtafvoer door je jack op de rug en onder de schouderbanden.
• Als regen goed afparelt van de buitenzijde van je regenkleding, behoudt die langer zijn ademende werking bij regen. Dit is te bereiken door je jas volgens de voorschriften te wassen en de DWR (Durable Water Repellent) coating die zorgt voor het afparelen, goed te onderhouden.

Afhankelijk van al deze factoren komt er een moment waarop zelfs het beste ademende jack je zweetproductie niet meer volledig kan afvoeren en er aan de ­binnenzijde condens optreedt waardoor je uiteindelijk toch nat wordt. Ademende ­regenkleding is hierdoor niet onder alle omstandigheden de beste keus. Kleed je vooral voldoende warm en goed geventileerd. Houd de elementen van je lijf met een waterafstotende windstopper of softshell en accepteer dat een beetje nat worden soms helemaal niet erg is. In klimaten zoals in de Schotse Hooglanden, op de Noorse Hardanger­vidda en hoog in de Alpen ligt dat ­duidelijk anders en bewijst een kwalitatief waterdicht en ademend jack zijn ­meerwaarde.