Wandelroutes in de Picos de Europa

Dit artikel is gemaakt n.a.v. een reis naar de Picos de Europa in 2014. We hebben de informatie gecheckt in 2021, en waar nodig links in de tekst verwijderd en aangepast.

Over de Picos de Europa

De Picos de Europa zijn onderdeel van de Cordillera Cantábrica, het Cantabrisch gebergte dat parallel aan de noordkust van Spanje loopt. De Picos de Europa bestaan uit kalksteen en hebben grillig gevormde pieken. Tel je de meters van de hoogste top (2.648 m, Torre Cerredo) op bij die van de diepste schacht die het regenwater in het kalksteen heeft uitgesleten (1.589 m) dan kom je ruim boven de vierduizend meter uit. De hoogste toppen zijn een groot deel van het jaar bedekt met sneeuw. Voor zeelui waren die witte toppen een baken: Europa was in zicht. Het grootste deel van de Picos de Europa maakt deel uit van het Nationaal Park Picos de Europa.

Landschap van de Picos de Europa

De Picos de Europa bestaan uit drie bergmassieven: Andara (het oostelijke massief), Urrieles (centraal) en Cornión (west). Het centrale bergmassief wordt van het westelijke bergmassief gescheiden door de anderhalve kilometer diepe kloof van de rivier de Cáres, La Garganta Divina. Bekend zijn de Picos de Europa o.a. om de fraaie bergmeren, de Lagos de Covadonga. Tot ca 500 m hoogte zijn de Picos de Europa begroeid met iep, eik, kastanje, es en berk. Tot 1.000 – 1.200 m komen weidegronden (vega's) voor. Vanaf 1.500 m wandel je tussen rotsen, rotsen en nog eens rotsen.

Fauna in de Picos de Europa

De alpenkraai, de buizerd en de vale gier komen er vrij algemeen voor. Beren niet of nauwelijks, in afgelegen gebieden leven wel wolven. Er zijn vele beschermde dieren, onder andere de lammergier en het auerhoen. Er leven veel roofdieren en roofdiertjes: marter, fret, vos, wilde kat, hermelijn, wolf, herten en everzwijnen. Ook adelaars, arenden, valken, haviken, gieren en uilen komen in het gebied voor. Het kenmerkendste dier van de Picos de Europa is de Pyrenese gems (Spaans: rebeco), een atletisch dier van ongeveer 75 centimeter hoog en 1 meter lang. Hij heeft twee puntige hoorns en een bruine vacht met over de rug een donkere streep.

Wandelen in de Picos de Europa

Op Pad maakte 5 dagtochten in de noordelijke Picos, in het gebied ten zuiden van de AS-114, tussen Cangas de Onis in het westen en Panes in het oosten. De tochten variëren van 17 tot 22 km. De tochten zijn zeer afwisselend - van een eenvoudige landelijke route tot een stevige bergtocht door rots- en steengebied, de een eenvoudig, de ander middelzwaar, de overige er tussen in. De wandelingen zijn (op één na) vanaf de genoemde standplaatsen (zie 'Overnachten') binnen een uur bereikbaar met een auto. Het is erg omslachtig om de startpunten met het openbaar vervoer te bereiken. Verder onderin vind je de globale routebeschrijvingen van de door ons gelopen dagtrajecten.

Navigatie

De routes zijn merendeels bestaande routes, gemarkeerd via de standaardmarkering van het wandelnetwerk in de Picos de Europa: geelwit en aangeduid als PR-PNPE-xx: Pequeños Recorridos Parque Nacional Picos de Europa, gevolgd door een nummer. Een van de PR's ligt in Asturië, waar de routes gemarkeerd zijn met PR-AS-xx. Een van de dagtochten volgt de GR-109, een Grande Recorrido (langeafstandwandeling) in de kleuren roodwit gemarkeerd. De meeste paden kun je traceren op de wandelkaarten schaal 1:25.000 (zie 'Kaarten en gidsen') maar niet allemaal. Raadpleeg genoemde sites voor de hier beschreven tochten en uitbreidingen ervan.

Kaarten en gidsen

Gebruikte kaarten

• Voor route 1: Picos de Europa, Macizo occidental (El Cornión), uitg. Adrados, 1:25.000. Met ingetekende wandelpaden en hutten, campings, herbergen, uitzichtpunten. GPS-compatable
• Voor routes 2 en 5: Picos de Europa, Macizo Central y Oriental (Los Urrieles y Andara), uitg. Adrados, 1:25.000. Met ingetekende wandelpaden en hutten, campings, herbergen, uitzichtpunten. GPS-compatable.
• Voor route 3: de kaarten uit de gids GR-109, zie onder Wandelgidsen.
• Voor route 4: IGN-kaart 1:25.000, nummer 32-IV Colombres en kaart 56-II Panes 

Gebruikte gids

GR-109, wandelgids Prames Cordillera Cantabrica Asturias Interior. Spaanstalig. Alleen nodig voor dagtocht 3, al is de GR-109 goed  bewegwijzerd en als je het beginpunt weet met een van de genoemde topokaarten ook te volgen.

Zwaarte/moeilijkheidsgraad van de tochten in de Picos de Europa

Van eenvoudige (breed, licht glooiend pad) tot middelzware (deels lastig beloopbaar steenpad, 900 m stijgen) tochten. Geen enkele tocht vereist technische vaardigheden, wel is het een uitkomst als je geen hoogtevrees hebt: de eenvoudige Ruta del Cares voert weliswaar over een breed pad, maar de kloof waarboven je loopt is diep. Een goede conditie is eveneens meegenomen/noodzakelijk. Je kunt de tochten opbouwen in zwaarte, doe ze dan in deze volgorde: 3, 2, 4, 1, 5.

Vervoer naar daar de Picos de Europa

• Vliegen: met Vueling rechtstreekse vluchten  op Bilbao. Verder met huurauto, o.a. mogelijk met Sunny Cars. Drie uur rijden (ca 230 km) van vliegveld Bilbao ligt Cangás de Onís, grootste plaats in de buurt van onze overnachtingsadressen.
• OV: Vanaf Bilbao kun je met de bus in 5 uur naar Oviedo. Overstap naar Cangas de Onís (ca 1,5 uur). Vanaf Cangas zul je met lokaal vervoer of taxi naar de startpunten van de routes moeten. Veel tijdverlies.

Het seizoen voor wandelingen in de Picos de Europa

• Voor- en najaar, dan is het rustig. Juli en augustus zijn de drukste en droogste maanden. Kans op onweer is er altijd, evenals kans op mist, die is zeer groot (meestal eind van de middag).
• Asturië heeft een koel en zeer gematigd zeeklimaat. De Picos de Europa horen bij de groene kust van Spanje (Costa Verde), waar de regen volgens de statistieken om de dag uit de lucht valt (toen wij er waren één op de vier dagen). Vooral als de wind uit het noorden komt en frontaal op het Cantabrisch Gebergte botst, zorgt de hellingstijgwind voor regen.
• Alleen hoogzomers is het druk op de schaarse wegen die door het fraaie gebied voeren, buiten die maanden heb je de paden er zo'n beetje voor jezelf. Genoemde tochten kun je in principe maken van mei tot half oktober. Vanaf eind september kan de eerste sneeuw vallen. Die smelt pas begin zomer op enkele plekken eeuwige sneeuw na.
• Half oktober is het om 19.30 uur donker.

Overnachten in de Picos de Europa

In de Picos de Europa kun je overnachten in hotels, herbergen, op campings en in (land)huizen en -huisjes. Heel erg sfeervol zijn de zogenaamde casas rurales, rustieke huizen, vaak met houten balken, tegelvloeren, donkerbruine kastjes, rode velours tapijten, luiken, ruimte, uitzicht en sympathieke vaak sportieve gastheren en -vrouwen. Je vindt ze o.a. op Casas Rurales Asturias en Info Asturias. In het nationaal park is kamperen verboden.

Wij overnachtten in casas rurales in vier verschillende dorpen, op enige kilometers van elkaar gelegen, langs de AS-114, de weg tussen Cangás de Onís en Panes waarvandaan de startpunten van de wandelingen op maximaal een uur rijden liggen (uitgezonderd route 4, dat is 1,5 uur rijden).

De adressen

(info uit 2014)

• La Casona de Con
  Een landhuis met een moestuin omringd door vijgenbomen en druivenranken staan, met mals gras voor schapen en geiten en vier appartementen waar je jaarrond zou willen overwinteren. Met een krakend broodje aan het ontbijt, besmeerd met eigengemaakte kersenjam, kijk je er vanuit de glazen serre uit op de flanken van de Picos. Eigenaar Javier spreekt Engels, is zelf wandelaar en erg behulpzaam en vol tips over de routes. Op verzoek ook avondeten.
• La Casona de los Valles
  Haar huis is een casona, een ooit voornaam landhuis, gelegen in Benia de Onís. De koele vloeren zijn van marmer, de koloniaal grote kamers hebben balkons met houten plafond en balustrades. Vlakbij haar huis is de halte voor de bus naar Cangas de Onís voor de wandeling over de GR-109 (Cangas de Onís - Benía de Onis). Spreekt ook Engels.
• La Portiella del Llosu 
  Casa rural met roodpluchen bank tussen kasten vol leesvoer en natuurlijk ook uitzicht op de Picos. Maaltijden (ook vegetarisch) om om van te watertanden, en vol koolhydraten. Eigenaar José is zelf dan ook wandelaar. Bescheiden, innemend mens. Spreekt alleen Spaans.
• La Heredad de la Cueste
  Jaime runt deze enigszins sjieke casa rurales, dichtbij Canga de Onis gelegen. Spreekt Engels. Ook avondeten mogelijk.

Specialiteiten van Asturië

Kaas, cider en fabada zijn op het gebied van eten en drinken dé symbolen van Asturië.

• Asturische cider (5 - 9%) wordt gemaakt van appels en bevat geen koolzuur. De cider wordt vanaf grote hoogte in het glas geschonken, zodat het een sprankelende smaak krijgt, vergelijkbaar met die van champagne. Deze smaak blijft maar even hangen, zodat het glas snel na het inschenken leeggedronken dient te worden. De cider wordt gemaakt van lokale appelsoorten in vele kleine llagares, fabriekjes door de hele regio. Bijna elk dorp heeft zijn eigen cidersoort. Vijftig liter cider per persoon per jaar wordt er in Asturië gedronken.
• Kazen heeft Asturie in meer dan veertig soorten. Het bekendst en nogal kostbaar is queso de cabrales, een blauwgeaderd koeienkaasje. Ander bijzonder kaasje is Queso de Gamoneu, een mix van schaap, koe, geitenmelk. Duur, maar het is dan ook een kaasje dat wordt gerookt en daarna moet rijpen in een grot, iets wat volgens Javier nog maar door vier mensen in de Picos wordt gedaan.
• Fabada (voluit fabada asturiana) is een schotel van witte bonen en vleeswaren zoals chorizo, bloedworst en varkensvlees. In principe worden inheemse Asturische bonen gebruikt, bekende soorten zijn Xana, Xinara, Maximina or Andecha. De Asturische boon is beschermd met een keurmerk.

Handige sites over de Picos de Europa

• Officiële website van het Spaans Verkeersbureau. Nederlandstalig.
• Dé website van het Parque Nacional Picos de Europa. Met routetips (rutas), sfeervolle overnachtingsadressen (casas rurales), veel fraaie foto's, klimroutes, toeristische info en nog veel meer.
• Rutas y Viajes, wandelpaden en -routes in Spanje. Interactieve kaart met per deelgebied de GR's en PR's.
• Website van de Spaanse bergsportvereniging. Met informatie over wandelpaden en berghutten. Niet alle informatie is toegankelijk. Spaanstalig.

De gemaakte wandeltochten in de Picos de Europa

Let op: wij maakten deze wandelingen in 2014.

Route 1: Ruta Mirador de Ordiales (A)

Start-/eindpunt Pan de Carmen of het nabijgelegen Pozu El Aleman (1075 m)
Hoogste punt Mirador de Ordiales (1778 m)
Lengte ca 17 km
Aantal meters stijgen/dalen 1406 m totaal
Zwaarte ***
Moeilijkheidsgraad **
Navigeren Deels over de PR-PNPE-5, (Spaanstalige) routebeschrijving

Meer over deze route op deze website

Verlenging route 1: Ruta Lagos de Covadonga (B)

(Rondje om Lago de Enol, langs Lago de Ercina)

Start-/eindpunt P bij La Escampada (1086 m), iets bergafwaarts langs dezelfde weg als waar Ruta Mirador de Ordiales start. Je kunt natuurlijk de auto meteen hier parkeren en ook Ruta Mirador de Ordiales hier beginnen, maar dan loop je de eerste paar kilometer over asfalt.
Lengte 5,6 km.
Aantal meters stijgen/dalen De route schommelt tussen de 1086 en 1173 meter.
Navigeren Markering PR-PNPE-2
Totaal aantal km (A+B) ca 22 km

Meer over deze route vind je op deze gadateerde website

Routeverloop A Via Vega Huertu > Vega Canrasu > Refugio de Vegarredonda > Mirador de Ordiales.
Schitterende tocht. Start bij Lagos de Covadonga. Het wandelpad voert eerst via allerlei weitjes en grasveldjes - Vega Huertu, Vega la Piedra, Vega Canrasu - alsmaar stijgend naar Refugio de Vegarredonda. Hier slaat het pad rechtsaf, geelwitte markering vervolgen, over weidse vlakte op 1680 m hoogte. Je loopt door ruig landschap van ruw, oplichtend grijze kalksteen, met steeds het kalmerende geklingel van koeienbellen om je heen. Na een reuzenzigzag door gesteente, klautert het pad gestaag naar de bergkam van de Picu Cotalba. Een wand van steen, net hoog genoeg om erover heen te kijken en te zien hoe regen en mist het land in de diepte malsgroen hebben gekleurd. Het is een machtige plek waar je ook de de Mirador de Ordiales (1993 m) vindt en een gedenksteen voor Pedro Pidal, oprichter van het Picos de Europa National Park en eerstbeklimmer van de Naranjo de Bulnes - dé trekpleister van de Picos. Zelfde weg terug, aangevuld met verlenging.

Routeverloop B (verlenging) Het pad voert door sprookjesachtig terrein vol bemoste steenhompen waaruit bemoste takken zich wurmen, af en toe een weitje, een klimmetje en dan weer afdalen, om die grote blauwe rustgevende meren heen. Op hoogte, langs de rand van het Lago Enol in Las Reblagas woont Amalia met haar koeien. Zwemmen in de meren is verboden.

Route 2: Ruta del Cares

Wandeling op hoogte door de imposante kloof La Garganta Divina Start: Poncebos (279 m). Keerpunt: Cain (of andersom) Lengte 22 km totaal.
Zwaarte **
Moeilijkheidsgraad **
Aantal meters stijgen en dalen Na de start in Poncebos (270 m) schommelt de route tussen de 400 en 500 meter.

Meer over deze route op deze website

Routeverloop De Cares-wandeling voert over een gevoelsmatig horizontaal pad door een 8 km lange kloof, hoog boven de Río Cares. OP sommige plekken is de kloof, La Garganta Divina,  honderden meters diep. Start is in Poncebos (met café voor broodjes/lunchpakket), keerpunt is Cain, aan de andere kant van de kloof. Het pad is in de bergen uitgehakt, aangelegd om het waterkanaal te kunnen onderhouden dat de verderop gelegen elektriciteitscentrale voedt. Op zonnige zondagen kan het erg druk zijn. Tredzekerheid is gewenst, want je loopt over een weliswaar brede richel, maar de diepte onder je is indrukwekkend. Er zweven gieren hoog boven de kloof, op het pad kun je vuursalamanders en fluorescerende rupsen treffen. De bijna verticale wanden langs het pad zijn met een laagje fluweelgroen bedekt. En als de zon door de wolken prikt valt er steeds ander licht op de wanden die verdwijnen en verschijnen in schaduw en licht. Niet te missen wandeling! Terugweg is zelfde als heenweg.

Tip In een café, vlakbij de start en P in Poncebos kun je broodjes kopen, lekker als lunchpakket: bocadillo queso y tomato (½ meter per broodje).

Route 3: Dagtocht over de GR-109

Startpunt Cangas de Onís
Eindpunt Benía de Onís Opmerking: De steden zijn verbonden met bus.
Lengte 24 km
Zwaarte **
Moeilijkheidsgraad *
Hoogtemeters De route schommelt tussen de 210 en 450 m hoogte
Opmerking De gehele GR-109 (Camino Natural de la cordillera Cantábrica atraviesa el interior de Asturias) bestaat uit 27 etappes en is ruim 600 km lang en loopt dwars door heel Asturië.

Meer over de GR-109 vind je hier

Routeverloop Tussen Cangas de Onis en Benía de Onís loopt de GR-109, geen route met ruige bergkammen of diepblauwe meren, maar een tocht die op gemiddeld 400 meter deint en een handvol gehuchten aan elkaar rijgt. Het eerste uur klim je vrij steil naar 408 m, dan duikt het pad een bos in. De tocht komt door Tarano, Llenin en Becena – allemaal lieflijke dorpen met huisjes in zeegroen en fuchsiaroze, met oude hooischuren en moestuinen. Het mooiste is het uitzicht - vanaf het pad overzie je in het zuiden de hele Picos-range, indrukwekkend! Onderweg in de dorpen ook veel oude houten schuurtjes op poten, dit zijn zogenaamde hórreos, voorraadschuren om o.a. het mais te beschermen tegen vocht en ongedierte. Aan het eind van de tocht, vlak voor je Benía de Onís in wandelt, zie je een bordje ‘Sidreria’. Even afslaan voor een koele (zure) cider, slechts € 2,80 voor een hele fles. Uitschenken vanaf hoog, met gestrekte arm en meteen opdrinken is de regel.

Tip Aan de rand van Cangás de Onís, langs de AS-114 ligt een leuk klein bezoekerscentrum met veel informatie over de  quebrantehueso, de ‘bottenbreker’ (lammergier). Zijn Spaanse naam dankt hij aan zijn vreemde eetgewoonte: vanaf hoog laat deze grote gier een door andere gieren kaalgevreten bot op de rotsen in stukken vallen en schrokt vervolgens de hompen (met beenmerg) naar binnen. Lammergieren waren uit de Picos verdwenen, maar als proefproject zijn er twee overgebracht uit de Pyreneeën. Ook verkoop Spaanstalige gidsjes, kaarten en souvenirs.

Route 4: Ruta Picu El Paisanu

Eenvoudige tocht door afwisselend landschap, waaronder fraaie boerenweitjes gescheiden door steenmuurtjes.
Start-/eindpunt Alevía (315 m)
Hoogste punt Picu El Paisanu (801 m)
Hoogtemeters stijgen en dalen 972
Lengte 14,1 km
Navigeren PR-AS-191
Zwaarte **/***
Moeilijkheidsgraad *

Meer over deze route vind je op deze gedeteerde website

Routeverloop De klauterpartij naar Picu El Paisanu (een onbeduidend topje maar met een fraai uitzicht) heeft een mooie landelijke route als aanloop. Door knusse weitjes, over hellingen vol brem en via een karrenpad met uitzicht op zee wandel je naar de laatste steile helling waarop het topkapelletje staat. Bij helder weer fraaie uitzichten over zee en achterland. De afdaling terug het dal in gaat met grote steile zigzags door een sprookjesachtig maanlandschap.

Route 5: Sendero Vega de Urriellu

Naar Refugio Vega de Urriellu, ca 693 m onder de top van de Uriellu (Naranjo de Bulnés)
Start-/eindpunt Casona (1102)
Hoogste punt Refugio Uriellu (1955 m)
Lengte 18 km (let op: lengte gps-track niet correct)
Meters stijgen en dalen 1706
Zwaarte **** Middelzwaar, bijna constant stijgen door hier en daar ruw terrein vol stenen
Moeilijkheidsgraad **
Markering Steenmannetjes en markering PR-PNPE-21.

Meer over deze route vind je op deze gedeteerde website

Routeverloop De route start in Canero, een gehucht van een paar hutjes, uitgestrooid tussen hoge pieken. Eerst voert het pad tussen hoge varens door, uitzicht op in oktober fraai kleurende loofbomen rondom, dan via graslanden die als een vangnet tussen die pieken zijn uitgespannen. Heel in de verte steekt de Bulnes haar vinger al in de lucht. Het pad voert door het Vega Urriellu, een breed imposant gletsjerdal. De route is gemarkeerd met steenmannetjes en verfstrepen. Eenmaal boven de groengrens wordt het pad ruwer en steiler, maar niet zwaarder dan middelzwaar en met een goede conditie prima te doen. Eenmaal in de buurt van de hut heb je grote kans op omslag van het weer, zorg ongeacht het weer dat je ook warme kleding mee hebt. De Picu Uriello steekt nog eens 564 meter uit boven de refugio Picu Urriellu. Voor wie de top op wil: vanaf de hut is het nog ca anderhalf uur naar het basiskamp en dan tweeënhalf uur klimmen naar de top. Op 5 augustus 1904 bedwongen Pedro Pidal en de herder Gregorio Perez als eersten de noordwand.

Achtergrond De hoogste berg van de Picos is de Torre de Cerredo (2648 m) maar de  Naranjo de Bulnes (2519 m) is de populairste. De top ziet eruit als een opgeheven vinger, en voor klimmers is-ie een uitdaging vanwege zijn door gletsjers gladgeschuurde wanden. 'It is our most precious jewel, and for Spanish mountaineers the most wanted summit', staat er op summitpost.org. Bij zonsondergang kleurt de top oranje, vandaar de vergelijking met een naranjo, een sinaasappelboom, al spreken de lokalen over Picu Urriellu. Onder de top, op 1955 meter hoogte, ligt Refugio Picu Urriellu, het punt waar de meeste wandelingen eindigen (keren) of passeren (o.a. de meerdaagse huttentocht El Anillo de Picos). Het is de plek waar klimmers vandaan vertrekken om de laatste 564 m naar de top te bedwingen, een behoorlijke uitdaging op die vlakgeschuurde wanden.

Tip El Anillo de Picos is een 9-daagse huttentocht dwars door de Picos.