Wandelen in Turkije: de mooiste routes

In dit verrassend veelzijdige land vind je indrukwekkende bergen, vriendelijke heuvels en een bijna negenduizend kilometer lange kustlijn. Hier wisselen dichte, groene bossen, strandjes en dromerige baaitjes elkaar af. Die natuur combineert het mediterrane land met de erfenissen van duizenden jaren cultuur en beschaving: de indrukwekkende overblijfselen van de vele volkeren en culturen die dit land bewoonden, tot ver voor onze jaartelling. Die twee pijlers – natuur en cultuur – zorgen ervoor dat je in Turkije geweldig goed kunt wandelen. Het aanbod korte dagwandelingen en langeafstandswandelingen neemt ieder jaar verder toe. Bij het doen van je huiswerk zul je regelmatig de naam van Kate Clow tegenkomen. Deze Britse vrouw, die al tientallen jaren woonachtig is in Turkije, is verantwoordelijk voor het uitstippelen van talloze legendarische langeafstandswandelingen die overblijfselen van oude beschavingen en oude paden met elkaar verbindt. Zoals Turkije’s meest bekende trail, en volgens kenners een van de mooiste langeafstandswandelingen ter wereld: de Lycian Way. Wel is het soms drie, vier keer zoeken. De Turkse trails zijn niet altijd even nauwkeurig bewegwijzerd of goed onderhouden als hun broertjes in de Alpen, en ook slaapplekken zijn niet altijd in de buurt te vinden. Houd je van avontuur en pionieren en vind je het juist spannend om af en toe de nacht door te brengen in een tentje onder de sterren, wat langs de routes vaak is toegestaan, dan staat wandelen in Turkije garant voor een onvergetelijke ervaring.

2. St. Paul Trail

De St. Paul Trail is om meerdere redenen een wandeling van Bijbelse proporties. Met z’n lengte van 500 kilometer valt hij te scharen onder de langere trails van Turkije, maar belangrijker nog, je volgt de voetstappen van de apostel Paulus. Van de evangelist die een belangrijke rol speelde bij het stichten van het christendom, kun je rustig zeggen dat hij een toegewijde wandelaar was. Om het evangelie te verkondigen liep hij 2000 jaar geleden met zijn kameraad Barnabas door het zuiden van Turkije, van dorp naar dorp. Die route volg je wanneer je de St. Paul Trail loopt. Startpunt is de antieke stad Perge nabij de zuidelijke kustplaats Antalya, eindpunt het stadje Yalvaç aan het noordoosten van het Egridirmeer. Je begint op zeeniveau, maar al vrij snel zul je zien dat je in hogere, hemelse sferen komt, met uitschieters tot 2800 meter. Je sloft rustig over de oude Romeinse wegen waarop ook de apostel Paulus met zijn stoffige sandalen liep, afgewisseld met kleinere voetpaden en bosweggetjes. De route heeft ook een tweede arm die 40 kilometer ten oosten van Antalya, in de antieke stad Aspendos begint en nabij Adada Roma overgaat in de eerste route.

3. Carian Trail

Wie na het voltooien van de Lycian Way en St. Paul Trail alweer is begonnen met dagdromen over de volgende langeafstandswandeling langs de kust van Turkije, zou de Carian Trail op zijn lijstje moeten zetten. De ruim 800 kilometer lange wandelroute sluit aan op de veel bekendere Lycian Way en trekt vanaf de kustlijn die bekend is om toeristentrekpleisters als Bodrum en Marmaris al snel het achterland in, waar het woord ‘massatoerisme’ nog niet in het woordenboek voorkomt. Dit is het gebied van het oude Karië, een streek uit de klassieke oudheid in het zuidwesten van Klein-Azië en waarbij de overwoekerde ruïnes, oude graftomben, zuilenportieken en antieke steden die langs de route liggen de sfeer van een avonturenfilm scheppen. Een jonkie van een wandeling - hij is pas te bewandelen sinds 2016 – die eeuwenoude handelsroutes volgt en waarbij je geregeld wandelt over ezelspaden en herderswegen. Steeds dieper en dieper verdwijn je het ruige achterland in en struin je door traditionele bergdorpen waar je zomaar ineens kunt worden uitgenodigd voor een maaltijd of traditionele bruiloft. De route is goed gemarkeerd met wegbewijzeringen in standaard rood-wit, maar ook de gele Carian Trail-bordjes op kruisingen helpen je de goede kant op.

4. Kaçkar route

Je zou niet eens raar opkijken als je in het Kaçkar gebergte een paarse Milkakoe voorbij ziet komen sjokken met een koperen bel klingelend om zijn nek. De bergen die de Zwarte Zee scheiden van Anatolië hebben puntige pieken met maagdelijk wit glazuur op de top en vreedzame groene alpenweiden aan de voet, net Zwitserland. Bekend terrein, gevoelsmatig. Het terrein: volwassen en altijd groene bossen, zomerweiden waar ooit kuddes stieren bij wandelaars voor stressmomenten zorgden, drie gletsjers en vele uitnodigende gletsjermeren. Je kunt kiezen uit 32 wandelroutes die in een netwerk van ongeveer 500 kilometer met elkaar verbonden zijn, helaas zonder wegbewijzering. Bij de meeste wandelroutes bevind je je boven de boomgrens en kun je rekenen op waanzinnige panoramische uitzichten, bij de andere routes doorkruis je afwisselend dorpjes en dichte naaldbossen. De meest legendarische tocht is de beklimming van de rond 4.000 meter hoge Kaçkar-berg, die met normaal schoeisel alleen te bereiken is van juli tot september. De andere routes zijn al veel eerder te bewandelen.

5. De Onafhankelijkheidsroute

De Onafhankelijkheidsroute verbindt drie plaatsen met elkaar die een belangrijke rol hebben gespeeld tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog. Tijdens die oorlog zijn over een periode van drie jaar scheepladingen wapens en munitie uit Istanbul en Rusland aangevoerd via de haven van Inebolu. Een ongeplaveide weg, gebouwd aan het einde van de 19e eeuw door vrijwilligers en gevangenen, verbond de haven van Inebolu met Ankara en was een cruciale aanvoerlijn voor militair materieel. De Onafhankelijkheidsroute volgt die oude aanvoerlijn, van Inebolu aan de Zwarte Zee naar Ankara in het binnenland, via Kastamonu en Çankiri. De eerste tien kilometers van de 105 kilometer lange route voeren langs een wandelpad en het overige deel van het traject volgt een legendarisch pad waar vroeger de ossenkarren reden. Dat goed bewaard gebleven pad tussen Inebolu en Kastamonu voert langs plekken van uitzonderlijke natuurschoon, zoals de Ersizler ravijn, de Karacehennem pas en Çuhadorugu top.

6. Phrygian Way

Frygië was een vruchtbaar bergachtig gebied in Anatolië waar de bewoners, de Frygiërs, als de dood waren voor de demonen die tussen hemel en aarde woonden. De historische streek werd vaak opgeschud door aardbevingen en uit diepe spleten in de rotsachtige aarde kwamen duivelse dampen opgestegen. Desondanks stichtte de Frygiërs in de 8e eeuw voor Christus hier een roemrijke beschaving waarvan Gordium (70-80 kilometer ten zuidwesten van Ankara) de hoofdstad was en koning Midas de bekendste machthebber. Wie in de voetsporen wil treden van dit ooit machtige demonen vrezende volk moet zeker eens de Phrygian Way bewandelen. Een 400 kilometer lange bewegwijzerde wandelroute door de belevingswereld van de Frygiërs. Er zijn drie punten waarop je de trekking kunt beginnen, Gordium (Ankara), Seydiler (Afyonkarahisar) en Yenice Çiftligi (Kütahya). Vanaf die startpunten doorkruisen de trajecten de Frygische valleien en komen samen in Yazilikaya (Eskisehir), het hart van Frygië.

7. Hittite Way

Een andere beschaving die op het Anatolische schiereiland haar sporen in het landschap heeft achtergelaten, zijn de Hittieten. In hun hoogtijden een wereldmacht, die in de geschiedenisboeken wordt geroemd vanwege hun strategische oorlogsvoering en vredesverdragen, hun handelsroutes, de eerste geschreven grondwet ter wereld en hun geavanceerd wetboek van strafrecht. De prachtige steden die dit volk naliet, vormen het decor van de Hittite Way. Die verzameling wandelroutes volgt de historische karavaan- en migratieroutes tussen de archeologische vindplaatsen Hattuşa, Alacahöyük en Sapinuva. Zeventien cultuurrijke wandelingen in totaal, samen goed voor 236 kilometer. Hoogtepunten volgens wandelaars zijn de aarden heuvels van Alacahöyük en de antieke hoofdstad Hattusa, die sinds de jaren tachtig deel de status van werelderfgoed heeft, en waarvan delen van de indrukwekkende stadsmuren en poorten nog overeind staan. 

8. Evliya Çelebi Trail

Evliya Çelebi was een van de hofbeambten van de Ottomaanse sultan en naast verhalenteller, derwisj (een mohammedaanse bedelmonnik), musicus en linguïst ook een enthousiaste wereldreiziger. In de 40 jaar dat hij de sultan bediende reisde hij naar alle uithoeken van het rijk en registreerde zijn avonturen en observaties in een verzameling van 10 boeken, de Seyehatname, ook wel het Boek der Reizen. Deze ‘Wereldreiziger en vriend van de mensheid’, zoals hij zichzelf graag noemde, kreeg in zijn 400e geboortejaar een eigen trail, de Evliya Çelebi Trail, een culturele trekking die je zowel te paard, te fiets, maar dus ook wandelend kunt afleggen. De trail volgt de route van een van Evliya’s meest legendarische reizen, een deel van zijn pelgrimstocht naar Mekka in 1671. De wandel- en fietsroute is ongeveer 330 kilometer lang en opgedeeld in 22 dagetappes. De route volgt rivierbeddingen en bospaden, door een van de meest spectaculaire en gevarieerde landschappen van Turkije, van Yalova in het zuiden van de kust van Marmaris naar Simav in de provincie Kütahya. De afgelegen dorpen langs de route zijn een stille herinnering aan het ontstaan van het historisch Ottomaanse rijk.  

9. Abraham Trail

De Abraham Trail is een culturele wandelroute die de voetstappen volgt van profeet Abraham door het Midden-Oosten. Het pad rijgt heilige en historische plaatsen aaneen die verbonden zijn met het leven van Abraham en wil op deze manier niet alleen erfgoed bewaren maar ook mensen in gastvrijheid en vriendschap samenbrengen. De wandelroute door het deel in Turkije is 110 km lang en start in de stad Sanliurfa in zuidoost-Turkije, de geboortestad van Abraham en sinds duizenden jaren een bedevaartsoord. Een complex van grotten uit de tijd van Abraham, moskeeën, tuinen en baden vormen het hart van de stad. Op dagafstand wandelen bevindt zich de stad Harran waarvandaan profeet Abraham zijn reis begon naar het Heilige Land.