Wandelen op de Azoren

De Azoren: een op en top wandelbestemming. Wandel over vulkanen, door kraters, langs hete bronnen en ervaar de uitbundige flora en fenomenale zeezichten.

Praktische info

Gebied: De Azoren liggen ter hoogte van Lissabon en New York in de Atlantische Oceaan, op 1.148 km tot Portugal en 2.000 km tot de USA.
Wandelen op de Azoren: de archipel bestaat uit negen bewoonde eilanden die onderling soms wel honderden kilometers uit elkaar liggen. Elk eiland biedt fraaie wandelmogelijkheden. De mooiste routes zijn gemarkeerd en worden onderhouden en worden door het lokale toeristenbureau gepromoot onder de naam 'Azores Trails'.
Zwaarte/moeilijkheidsgraad: Wandelen op de Azoren is over het algemeen niet zwaar. Het landschap is heuvelachtig. Er zijn weinig technisch lastige stukken.
Beste reistijd: van mei tot en met september.
Vervoer naar de Azoren: De Azoren liggen op zo’n 4/5 uur vliegen van Nederland. Er zijn verschillende rechtstreekse vluchten vanuit Amsterdam.

De Azoren

De Azoren liggen ter hoogte van Lissabon en New York in de Atlantische Oceaan, op 1.148 km tot Portugal en 2.000 km tot de USA. De Azoren archipel bestaat uit negen bewoonde en acht onbewoonde ­eilanden die onderling soms wel honderden kilometers uit elkaar liggen. Ze zijn allemaal vulkanisch van oorsprong. In het oosten van de Azoren archipel, dus het dichtst bij Europa, ligt het grootste eiland São Miguel en het kleinere en zelden bezochte Santa Maria. In het midden liggen de eilanden Terceira, Graciosa, São Jorge, Pico en Faial. En helemaal in het westen, en dus het dichtste bij Amerika, liggen de eilanden Corvo en Flores.

Azoren en vulkanisme

De Azoren zijn ontstaan op een plek waar drie continentale platen samenkomen. De eilanden zijn allemaal vulkanisch van oorsprong. Ze zijn gevormd tijdens vele uitbarstingen in de loop van miljoenen jaren. Bij elke nieuwe uitbarsting komt ergens weer een stukje land eraan of ontstaat er een heel nieuw eiland. De laatste uitbarsting was die van de Capelinhos vulkaan op het eiland Faial in 1957. In de dertien maanden dat dit duurde, werd het eiland 2,4 vierkante kilometer groter. De oude vuurtoren werd daarbij deels bedolven onder de lava en doet tegenwoordig dienst als museum over vulkanisme, deels ondergronds. Een bezoek is zeker de moeite waard en kan goed gecombineerd worden met een mooie wandeling.
Pico eiland is als laatste bewoond, omdat het vulkanisch érg actief was. Er wonen slechts 15.000 mensen, terwijl het het op één na grootste eiland is. De Pico hoogvlakte is een natuurpark en een goed plek om inheemse planten te zien. Pico is bekend om zijn wijnen, is UNESCO Werelderfgoed en heeft 130 lavatunnels, waaronder eentje van 5 kilometer lengte en 17 meter hoogte.

Wandelen op de Azoren

Op alle Azoren eilanden kun je mooie wandelingen maken, variërend van erg kort tot tamelijk lang. De mooiste routes zijn de officiële 'Azores Trails', die door het toeristenbureau van de Azoren worden gepromoot. Deze wandelroutes worden goed onderhouden en zijn allemaal bewegwijzerd. Daarnaast bestaan er veel wandelgidsen, waarin je nog meer routesuggesties vindt. Een aanrader is het wandelgidsje Azoren van Hannelore Schmitz. Hierin staan meerdere dagwandelingen per eiland.

In principe zou je op de eilanden São Miguel, Pico, São Jorge en ook op het schitterende, maar afgelegen Flores meerdaagse trektochten kunnen uitzetten, waarbij je dan onderweg je tentje opzet. Officieel is dit niet toegestaan. En bovendien zul je onderweg wandelroutes cross-country met elkaar moet verbinden waarbij je soms de paden moet verlaten en soms over boerenland zult moeten trekken.

Probeer op São Miguel de bijzondere waterval Caldera Velha te bezoeken, dit is namelijk een warmwaterval. Midden in een stuk jungle sta je tussen de boomvarens onder een enorme warme douche. De waterval wordt verwarmd door thermische bronnen. Je kunt dit koppelen aan verschillende wandelingen. Zo mag je ook de heetwaterbronnen en de zwavelbronnen in en rondom Furnas niet missen. Ook deze zijn gemakkelijk te integreren in een mooie (dag)wandeling, bijvoorbeeld rondom het meer van Furnas.

Beklimming Pico

De beklimming van de 2.351 meter hoge vulkaan Pico op het gelijknamige eiland is bij goed weer niet al te lastig. Laat je door een taxi afzetten bij Cabeco das Cabras. Hier is een parkeerplaats en een bezoekerscentrum van het nationale park van de Pico vulkaan. Vanaf dit punt leidt een uitstekend gemarkeerde route (deels met witte, fluorescerende plastic staken) tegen de kraterkegel op, vervolgens de caldera in en vervolgens licht klauterend tegen de ‘vulkaan in een vulkaan’, de Pico Piquenho, op.

Voor ongeoefende bergwandelaars is de beklimming moeilijk en vraagt in het bijzonder het laatste stuk klauteren naar de top van de Piquenho om een redelijk evenwichtsgevoel. Geoefende bergsporters zullen voor de beklimming, bij goed weer, hun hand echter niet omdraaien. Besef dat het weer een grote invloed heeft op de perceptie van de beklimming.

Vanaf het einde van de weg is het ongeveer 2 ½ uur stijgen naar de kraterrand, en vervolgens nog één uur naar de top van de Pico Pequenho. De afdaling vraagt ongeveer 2 à 2 ½ uur. In totaal 6 uur stijgen en dalen. Het totale hoogteverschil bedraagt ongeveer 1200 meter.

Sinds enkele jaren is het officieel verplicht om een vergunning te kopen om de Pico te beklimmen. Ga je met een gids, dan is dit automatisch inbegrepen. Voor het huren van een gids kun je terecht bij het toeristenbureau of het bezoekerscentrum van het nationale park. Per dag worden max 280 mensen toegelaten op de berg, maar je hoeft je weinig zorgen te maken dat het vol zit, want het maximum is nog nooit gehaald (d.d. 2013). Voor 10 euro krijg je een gps met de route mee en, mocht er iets gebeuren, weet je dat er redding op komst is. Je kunt ook individueel omhoog gaan. Door het grillige terrein is het soms wat lastig om het pad nog te ontwaren en de kans op mist en weinig zicht is groot. Overnachten in je zelf meegebrachte tent in de caldera is toegestaan en gebeurt vaker: maximaal 80 mensen toegestaan. Het kan flink afkoelen boven op Pico. In de winter ligt er gewoon sneeuw en wordt er zelfs geskied.

Wandelen op de Azoren zwaarte/moeilijkheidsgraad

Over het algemeen is het wandelen op de Azoren ontspannen, afgezien van de Pico beklimming. Het landschap is meer heuvelachtig te noemen. De paden, zeker de officiële Azoren Trails, zijn breed en goed onderhouden. Enkele wandelroutes voeren je langs steile kustkliffen. Bij veel regenval kunnen paden beschadigd raken door landverschuivingen. In dat geval kunnen de trails tijdelijk worden gesloten voor onderhoud en uit veiligheidsoverwegingen.

Navigatie tijdens het wandelen op de Azoren

De officiële ‘Azoren Trails’ zijn goed gemarkeerd. ­Daarnaast is het altijd handig om een kaart bij de hand te hebben voor het overzicht of het geval je toch van de route afraakt. Buiten de officiële wandelroutes om kun je routes uit wandelgidsen volgen. Er bestaan veel wandelgidsen over de Azoren. Je volgt dan de routebeschrijving uit de wandelgids en bijbehorende wandelkaarten. Of je stippelt zelf een route uit op basis van een gedetailleerde wandelkaart. De wat ruigere wandelpaden voeren langs de steile kliffenkusten en door de steile beboste valleien, maar grote delen van Azoren zijn meer glooiend heuvelachtig te noemen in plaats van ruig en steil. De wandelpaden daar zijn breed en worden vaak ook als boerenpad gebruikt.

Beste reistijd voor de Azoren

Mei t/m september, waarbij juli en augustus het drukst zijn.

Klimaat van de Azoren

De Azoren hebben een zeeklimaat dat sterk beïnvloed wordt door de warme golfstroom. Het locale verkeersbureau tracht de Azoren aan te prijzen als een all-season buitensportbestemming, maar dat lijkt toch iets te optimistisch gedacht. In de winter is het op de Azoren over het algemeen regenachtiger en stormachtiger dan in de zomer. Door het jaar heen schommelen de gemiddelde temperaturen van 13º C in januari en februari en 23º C in juli en augustus. De beide laatste maanden gelden terecht als de beste maanden om op de eilanden te wandelen zodat het er dan ook drukker is en de prijzen over het algemeen hoger liggen. Met deze factoren rekening houdend lijkt juni de beste maand om op de Azoren te wandelen.

Vervoer naar de Azoren

Vliegen op São ­Miguel. Luchtvaartmaatschappij SATA vliegt dagelijks non-stop op São Miguel, het voornaamste eiland van de Azoren. Arke Fly (www.arkefly.nl) heeft sinds dit jaar ook een charter op het eiland Terceira De vlucht vanuit Nederland duurt ongeveer vier uur.
Ook op Faial heb je een vliegveld waarop internationale vluchten kunnen landen. TAP Air Portugal onderhoudt via Lissabon vluchten op dit eiland en op São Miguel en Terceira. Bij TAP kun je een combinatieticket kopen waarbij je heen op het ene en terug vanaf het andere eiland vliegt.

Lokaal vervoer

Alle eilanden zijn onderling verbonden door middel van een netwerk van vluchten en bootverbindingen. SATA Air Açores onderhoudt de luchtbrug tussen de eilanden. Vlieg je ook internationaal met SATA, dan kun je vanuit São Miguel een relatief goedkoop pakket van binnenlandse luchten naar de andere eilanden ko­pen. Tussen de eilanden varen ook veerdiensten.

Op de eilanden zelf kun je ervoor kiezen om per taxi te reizen, of zelf een auto te huren. Op São Miguel is een huurauto te verkiezen, omdat de wandelingen relatief kort zijn en je moeiteloos twee van dergelijke wandelingen op één dag kunt doen. Op de andere eilanden, zoals op Pico en São Jorge, zijn verschillende langere wandelingen mogelijk waarbij je op het ene punt begint en bij het andere eindigt; dan is een taxi te verkiezen.
Openbaar busvervoer is goedkoop en in sommige gevallen ook een optie, mits de afstand tussen bushalte en startlocatie van de wandelroute niet te groot is. Let wel: de bussen rijden niet erg frequent, meestal alleen in de ochtend en aan het eind van de middag een paar keer en onderweg wordt vaak gestopt bij haltes, waardoor het tijdrovend is.

Wat kun je doen in 1 of 2 weken?

1 week: 1 of maximaal 2 eilanden. Kies je voor één eiland dan is São Miguel de beste keus. Dit eiland is het grootst en meest divers (botanische tuinen, kratermeren, heetwaterbronnen, wandelpaden, theeplantages, walvisexcursies, het levendige stadje Ponta Delgada). Een week verblijf is geen enkel probleem als je van wandelen houdt, er zijn genoeg paden (hoewel vrijwel altijd dagwandelingen). Kies je voor een tweede eiland dan is Faial de meest aangewezen plek. Dat eiland heb je weliswaar binnen een dag bijna helemaal gezien, maar je kunt er een mooie wandeling naar de centrale krater (Caldeira E Capelinhos) maken en de meest recente krater van de Azoren op de westpunt (In maart 1958 is er meer dan twee vierkante kilometer aan nieuw land bijgekomen. Het was de laatste vulkanische uitbarsting die op de Azoren heeft plaatsgevonden. Als je langs de vuurtoren van Capelinhos loopt, zie je hoe woest de natuur hier kan zijn. De helft van het gebouw ligt onder de lava. De ruige rotsformaties die je voor je neus ziet opduiken waren er een halve eeuw geleden nog niet). Verder is de zeilsfeer (De haven van Faial heeft veel weg van een schilderspalet. Elke bemanning die aanmeert, maakt een schildering op de kade. Doen ze dat niet, dan is het noodlot hun deel. En dus zijn honderden meters aan kademuren met kleurrijke scheepslogo’s behangen) en het uitzicht op Pico is bijzonder en het is een goede uitvalsbasis voor een bezoek aan het eiland Pico (goedkoop per veerboot) en het maken van walvisexcursies.

2 weken: 2 tot maximaal 3 eilanden. Een prettige combinatie is São Miguel/Faial/Pico.

Let op: hoe meer eilanden je bezoekt, hoe duurder je reis door de binnenlandse vluchten wordt. De transfers kosten bovendien veel tijd. Het eiland Pico is daarbij een uitzondering en is vanuit Faial snel en goedkoop te bezoeken per veerboot (retourtje ca € 7 p.p.).

Accommodatie

Op de voornaamste eilanden van de Azoren heb je in alle prijsklassen hotels (te vinden via o.m. via portugal.com/portugal/places/azores), maar op Pico, São Jorge en de kleinere eilanden heb je alleen eenvoudiger pensions. Op de Azoren vind je ook quinta, veelal karakteristieke landhuizen met luxueuze kamers waar het leven goed is. Per eiland volstaat over het algemeen één ‘basiskamp’. Enkele hele mooie landhuizen vind je via de volgende websites: www.moinhodabibi.com, www.quintadaabelheira.com, www.casasdoareeiro.com, www.azoresvilabelgica.com, www.adegasdopico.com, www.casasdopico.com).

Eten en drinken

Op culinair gebied hoef je niet heel veel te verwachten. Wel vind je in elk dorp wel één of meerdere cafés. Hier kun je altijd terecht voor een broodje of een warme maaltijd. Hier speelt het openbare leven zich af.
Vooral in kleine eethuisjes kun je fantastisch lunchen en dineren. Kies echter vooral vis en gevogelte; vlees is over het algemeen duurder en komt meestal niet van de eilanden. Probeer in het bijzonder de Caldeiradas de peize, een vis­stoofpot, en polvo guisado com vinho, inktvis die in wijn is gestoofd. Het beste eten krijg je in locale tascas, tavernes. Een uitstekend voorbeeld van een kwalitatief hoogstaand lokaal specialiteitenrestaurant is Restaurant O Barao op Horta (Faial) en het iets eenvoudiger Plá­tano bij Mada­lena op Pico. In Horta tref je ook Peters Cafe Sport aan, een bar aan de haven waar je zeilers, walviskijkers en toeristen ontmoet.

Een populaire lokale wijn is vinho verde, groene wijn. In het bijzonder de vinho verdelho van het eiland Pico is populair; de wijn wordt gemaakt van druiven die je op het eiland ziet groeien tussen een mozaïek van zwarte muurtjes van lavapuimsteen. Op Terceira wordt een port-achtige wijn geproduceerd die je bij verschillende wijnhuizen kunt proeven en kopen. Rode wijn wordt over het algemeen vanaf het Portugese vasteland geïmporteerd.

Op Sao Miguel bij Furnas moet je de culinaire schat van de Azoren proeven: Cozido nas Caldeiras, vrij vertaald ‘Kraterpot’. Een stoofpot van kip, bloedworst, rundvlees, zoete aardappelen en kool die zeven uur in de vulkanische grond wordt gestopt. Het langzame stoven en de zwavellucht geven de groente en het vlees een geheel eigen smaak en structuur.

Geld

Over het algemeen ligt het prijsniveau wat lager dan in West-Europa. De Azoren zijn Portugees, dus ‘onze’ euro is de munteenheid.

Taal

Op de Azoren wordt Portugees gesproken, een voor ons moeilijke taal. Met Engels kom je een heel eind, maar net niet ver genoeg, vooral in het contact met mensen op het platteland en in kleinere locaties. Vergeet daarom niet on­derweg een Wat & Hoe Portugees mee te nemen zodat je in elk geval weet wat je eet en zodat je op een enigszins geciviliseerde manier kunt bestellen. Als men ziet dat je je best wilt doen om je in het Portugees verstaan­baar te maken, dan is men over het algemeen ook behulpzamer.

Reis- en Wandelgids

• Azores, Hannelore Schmitz (Engelstalige uitgave, Rudolf Rother Bergverlag, 2003 – ISBN: 978-3763342655)
• Azores – car tours and walks, Andreas Stieglitz (Sunflower Books, London, heruitgave 2006 – ISBN: 1-85691-308-2)

Kaarten

• Van de Azoren bestaan in schaal 1:50.000 zeer nauwkeurig stafkaarten – Arquipélago dos Açores - , onder andere verkrijgbaar bij reisboekhandel Pied-à-Terre.
• Freytag & Berndt geeft in schaal 1:75.000 één kaart van de hele Azoren uit. Fragmenten uit deze kaarten zijn tevens opgenomen in het handzame Rother-wandelgidsje Azoren van Hannelore Schmitz.

Canyoning op Sao Miquel

Er zijn op de Azoren op verschillende plaatsen zeer interessante canyons van inktzwart basaltgesteente. Op Flores tref je de meest indrukwekkende kloven aan, maar zul je het zelf moeten organiseren. Informatie vind je via deze website. Op São Miguel wordt canyoning op dit moment ook georganiseerd aangeboden door Picos de Aventura.

Walvis excursie

In de diepe zeestraat tussen de eilanden Faial en Pico wemelt het van de dolfijnen en walvissen. In Horta op Faial en in Lajos do Pico tref je meerdere bureautjes aan waar je een dergelijke tocht kunt reserveren. De excursies worden ondernomen met kleine bootjes waardoor je dicht bij de dieren kunt komen. Er is geen garantie dat je walvissen ook in levende lijve zult zien, maar de kans is wel groot omdat men over het algemeen alleen uitvaart als de dieren vanaf hooggelegen uitkijkposten binnen een straal van ongeveer dertig kilometer van de kust zijn waargenomen. Houd er ook rekening mee dat bepaalde types walvissen alleen in een bepaald seizoen voor de kust worden waargenomen. Zo duiken vinvissen, inclusief de blauwe vinvis, het grootste zoogdier op aarde, over het algemeen in april en mei voor de Azoren op. De potvis, de grootste tandwalvis, zie je daarentegen eerder gedurende de zomermaanden.

Een walvis excursie kost ongeveer € 40 tot € 80 per dagdeel. Er zijn ook organisaties die walvisreizen van een week of langer organiseren, waarbij je dagelijks op een andere plaats, en soms zelfs bij een ander eiland, de zee op gaat. Dergelijke trips kosten ongeveer € 950 voor een week. Vanaf São Miguel worden ook excursies aangeboden waarbij je in wetsuites en met snorkelapparatuur naar dolfijnen en walvissen mag zwemmen. Er is een brede keus aan aanbieders.

Scrimshaw – een uitstervend beroep

Een Scrimshaw is een kunstenaar die met een inktpen potvistanden bewerkt en er prachtige illustraties op aanbrengt. Als gevolg van het verbod op commerciële walvisvangst is dit beroep bijna uitgestorven. Op de hele wereld zijn er nog vier – twee in de Verenigde Staten, één in het Caribisch gebied en één op de Azoren. Des te opmerkelijker is het deze laatste Scrimschaw een Neder­lander is, John van Opstal. Hij woont in een villa op een heuvel boven het stadje Horta in Faial. Zie: http://johnvanopstal.nl.

Websites

• http://www.visitazores.com/en. Officiële Azorensite.
• http://trails.visitazores.com/en. Overzicht en zoekfunctie voor de officiële wandelroutes.
• www.azores.com.
• www.azores.nl.
• www.azoresguide.net