Wandelen in de Dolomieten

Naar de Dolomieten ga je niet om de allerhoogste toppen van de Alpen te zien. Je vindt er ook weinig gletsjers. Toch is de aantrekkingskracht van het gebergte enorm. De rotsmassieven die hier uittorenen boven de groene valleien - de loodrechte en torenhoge wanden en de labyrinten vol met torens en spitse pieken - behoren tot de mooiste in hun soort. Wie in deze soms surrealistische bergwereld rondloopt, vraagt zich vanzelf wel eens af hoe dit heeft kunnen ontstaan? Het antwoord is haast nog verwonderlijker dan de aanblik van het gebergte zelf. Je wandelt hier namelijk letterlijk over de bodem van een tropische zee, die honderden miljoenen jaren oud is. De hoogste toppen van de Dolomieten zijn koraalatollen, die zijn opgestuwd door de plaattektoniek, waardoor ook de hele Alpen zijn ontstaan.

Geografie

In geografisch opzicht zijn de Dolomieten geen regio, zoals soms wordt gedacht. De Dolomieten zijn een verzameling van bergmassieven van een bepaalde steensoort, namelijk Dolosteen of Dolomiet (zie kader Déodat Gratet de Dolomieu). Deze massieven liggen verspreid over meerdere Italiaanse provincies: Zuid-Tirol, Trentino en Belluno. In deze provincies vind je ook bergketens die uit een ander soort gesteente bestaan en niet behoren tot de Dolomieten, zoals het Ortlergebergte dat onder andere uit metamorfe schist bestaat. De meeste Dolomieten massieven liggen geconcentreerd in de regio’s Zuid-Tirool en Belluno. Er wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen de westelijke en oostelijke Dolomieten, de scheidslijn loopt door de Badia vallei via de Campolongo pas en de Cordevole vallei. Een beetje afgezonderd of ‘afgedwaald’ van de rest tref je de bijzondere Brenta Dolomieten in Trentino aan en Friulani Dolomieten in de regio Veneto-Friulani.

Tips voor mooie dagtochten

1. Plätzwiese - Prager Wildsee

• Duur: 5 uur 
• Hoogtemeters: 600 meter klimmen, 950 meter dalen
• Moeilijkheidsgraad: Middelzwaar. Op sommige plekken is tredzekerheid en vrij zijn van hoogtevrees noodzakelijk 

Prachtige alpiene hoogtewandeling door rotsachtig terrein, die twee landschappelijke hoogtepunten van de Dolomieten met elkaar verbindt: het idyllische almenplateau van Plätzwiese (bereikbaar met speciale pendelbus in de zomermaanden) met het schitterende door steile bergwanden omgeven bergmeer Pragser Wildsee. Liever een kortere en/of makkelijkere tocht? Zowel Plätzwiese als Pragers Wildsee zijn ook geliefde uitgangsplekken voor het maken van rondjes in de directe omgeving, zoals een rondje om de Pragser Wildsee. Vanaf Plätzwiese liggen er ook enkele eenvoudige bergtopjes binnen handbereik.

2. Rondom de Drei Zinnen

• Duur: 4 uur 
• Hoogtemeters: 250 meter klimmen en dalen
• Moeilijkheidsgraad: Makkelijk.

Eenvoudige wandeling door een spectaculair landschap: rondom het beroemdste bergtrio van de Dolomieten, Tre Cime de Lavaredo, ook wel Drei Zinnen. Halverwege heerlijk bijtanken op het zonneterras van de Drei Zinnen hut.

3. Langkofel ronde

• Duur: 3,5 uur 
• Hoogtemeters: 650 meter klimmen, 110 meter dalen
• Moeilijkheidsgraad: Makkelijk. Rondwandeling met start vanaf de Sellajoch hut (2.180 meter)

Schitterende rondwandeling met adembenemende uitzichten op de anderhalve kilometer brede en een kilometer hoge Langkofel bergwand. 

4. Civetta

• Duur: 8 uur
• Hoogtemeters: Van Rifugio Coldai naar Rifugio Vazzoler: 331 meter stijgen, 750 meter dalen
• Moeilijkheidsgraad: Makkelijk, maar lang

Heen en weertje van Rifugio Coldai (2.132 m) naar Rifugio Vazzoler (overnachten ook mogelijk) en terug. De route is qua moeilijkheidsgraad eenvoudig, maar wel lang: 8 uur wandelen schoon aan de haak zonder pauzes meegerekend. Daar staat tegenover dat de route bekend staat als de ‘La piu bella passegiata della Dolomiti’ - de mooiste wandeling van de Dolomieten, door het indrukwekkende Civetta massief.

Voor alle bovenstaande routetips geldt dat het globale beschrijvingen zijn. Op de bergpaden tref je wel markeringen aan, maar je hebt minimaal een goede wandelkaart van het gebied nodig om de routes meer in detail te kunnen uitstippelen en om tijdens de tocht te kunnen oriënteren en de juiste paden te kiezen. Lees ook ons artikel met tips voor beginnende bergwandelaars.

Huttentochten in de Dolomieten

Zeg je huttentochten in de Dolomieten, dan denk je als eerste aan de tien ‘Dolomieten Höhenwegen’ of ‘Alta Via’s’ in het Italiaans. Dit zijn tien meerdaagse ‘hoogteroutes’ tot wel 200 kilometer lang, die de Dolomieten helemaal doorkruisen van van noord naar zuid van oost naar west. De beroemdste is de Dolomieten Höhenweg 1. Andere mooie huttentochten zijn de Palaronda Soft Trek, de Via Della Bochette en de Alta Badia Höhenweg.

Via ferrata

De rotsmassieven in de Dolomieten kunnen erg steil en grillig zijn. De Dolomieten staan dan ook bekend om de vele via ferrata’s (Klettersteige in het Duits) die je hier aantreft: routes door bergwanden die met metalen ladders, kabels, haken, hangbruggen etcetera begaanbaar zijn gemaakt voor bergwandelaars. Je hebt er wel ferrata-ervaring en een speciale uitrusting voor nodig. Veel Höhenwegen bevatten deze via ferrata’s en klimgedeelten. De twee makkelijkste Höhenwegen zijn de nummer 1 en 9 en deze zijn ook geschikt voor ‘gewone’ bergwandelaars.

Eerste Wereldoorlog

Op sommige hogergelegen routes en bergkammen in de Dolomieten krijg je af en toe het gevoel door een openluchtmuseum te wandelen. Dit vanwege de oorlogsattributen die je onderweg tegenkomt: versperringen van roestig prikkeldraad, tunnels, en andere resten van stellingen. In de Eerste Wereldoorlog liep het front tussen de Italianen aan de ene kant en de Oostenrijkers aan de andere kant letterlijk over de hoogste bergkammen, waar een harde strijd werd uitgevochten, niet in de laatste plaats door de zware omstandigheden door de hoogte met name in de koude winters.   

Italië of Oostenrijk?

De Dolomieten liggen in Italië, maar in veel dalen in de regio Zuid-Tirool wordt desondanks nog Duits gesproken. Als je niet op de straatnaamborden let, waan je je hier in Oostenrijk. Deze merkwaardige situatie – een stukje Oostenrijk in Italië – is een erfenis van de Eerste Wereldoorlog. Bij het opstellen van de Vrede van Versailles kreeg Italië als beloning voor zijn steun aan de geallieerden de Oostenrijkse provincie Tirol tot aan de hoofdkam van de Alpen. Hierdoor kwamen bergbewoners die al eeuwen onder de Oostenrijkse vlag leefden onder Italiaans gezag. En dat was niet altijd tot genoegen. Tijdens het regime van Mussolini werd in Zuid-Tirol de Italiaanse taal en cultuur op hardhandige wijze ingevoerd. Om rust in de regio te brengen kreeg de provincie Zuid-Tirol in 2001 vergaande autonomie. Economisch vaart de regio wel en wordt er het beste van twee culturen gecombineerd.

Zelf wandelen in de Dolomieten?