icon-mouse icon-mountain icon-facebook icon-instagram icon-pinterest icon-twitter icon-youtube icon-close icon-zoek icon-triangle-left icon-triangle-right icon-ebike icon-hond icon-gezin icon-zwaarte icon-gps icon-trein icon-comfort
Image
Wandeling in de Eifel
Gebiedsinformatie

Wandelen in de Eifel

  • 09 februari 2021
  • Door: Erik Van de Perre
  • Fotografie: Erik Van de Perre

Een veelzijdiger middelgebergte om te wandelen dan de Eifel vind je in Duitsland amper. Het wandelaanbod is dan ook immens, om het even of je verkiest door de weidse beukenwouden van het Nationaal Park Eifel te struinen, op avontuurlijke paden de zandsteenrotsen van de Teufelsschlucht te bedwingen of de diep ingesneden zijdalen van de Moezel te verkennen. En wie smelt niet meteen bij de blik in de maren, de ‘blauwe ogen van de Eifel’? In dit artikel beschrijven we alle deelregio's van de Eifel van noord naar zuid en west tot oost, inclusief goede standplaatsen.

Watersnoodramp

Dit artikel is geschreven voor de watersnoodramp in juli 2021. Vooral het Ahrdal is zwaar getroffen. De meeste wandelingen in de Eifel zijn nog mogelijk, maar enkele wandelpaden zijn zwaar beschadigd. Er wordt hard gewerkt aan herstel en omleidingen, zo is ons meegedeeld. Wij hebben onze info niet aangepast, maar informeer als je van plan bent te gaan naar de laatste stand van zaken.

Kwaliteitspaden

Grote delen van de Eifel zijn vandaag goed voor wandelaars ontsloten. En dat is in de eerste plaats de verdienste van de vereniging Eifelverein, die al sinds 1888 bestaat. De ‘Eifelvereniging’ staat niet alleen in voor het markeren en onderhoud van vele wandelroutes, maar publiceert ook regelmatig uitstekende wandelkaarten. Daarnaast worden op vele plaatsen wandelingen met een gids aangeboden, soms ook in het Nederlands.

Het wandelnetwerk van de Eifel omvat vandaag bijna 2.000 km. Daarvan zijn 1.100 km gecertificeerde wandelwegen. Vooral in de kwaliteit van de paden werd de laatste jaren stevig geïnvesteerd. Veel routes werden kritisch onder de loep genomen, enerverende trajecten (asfaltwegen, hinder door bosbouw, gevaarlijke wegkruisingen enz.) waar mogelijk geëlimineerd en vervangen door mooiere wegen (kronkelpaadjes, panoramawegen, kloofdalen…). Een inspanning die vruchten afwierp: vele wandelwegen werden met diverse kwaliteitslabels bekroond, zoals het ‘Deutsches Wandersiegel für Premiumwege’ of ‘Qualitätsweg Wanderbares Deutschland’. Deze gecertificeerde wandelwegen voeren over natuurpaden en langs typische landschappen en/of mooie uitzichtpunten. Ze zijn bovendien uitstekend gemarkeerd en beschikken over rustplaatsen op prachtige plekken.

Image
Veel mogelijkheden voor wandelaars in de Eifel, zoals hier bij Holzmaar, Vulkaneifel.
Veel mogelijkheden voor wandelaars in de Eifel, zoals hier bij Holzmaar, Vulkaneifel.

Enorm wandelnetwerk

De verschillende regio’s van de Eifel beschikken vaak ook over een eigen netwerk van kwaliteitspaden.

  • De Noord-Eifel presenteerde bijvoorbeeld in 2020 de EifelSpuren, een gloednieuw netwerk van 18 gecertificeerde rondwandelingen met verschillende thema’s.
  • De Vulkaaneifel telt 14 zogenaamde Vulkaneifel-Pfade, gemarkeerd met een eigen logo. Daarnaast zijn er de HeimatSpuren, een netwerk van 39 kortere wandelroutes, in lengte variërend van een paar uur tot een hele dag.
  • De Zuid-Eifel en Luxemburg riepen in 2013 het grensoverschrijdende NaturWanderPark delux in het leven, een wandelnetwerk van 400 km gecertificeerde paden. 14 bekroonde wegen voeren door de Zuid-Eifel, 9 grensoverschrijdende routes lopen deels over Luxemburgs grondgebied.
  • De Oost-Eifel stelt daar de Traumpfade of ‘droompaden’ tegenover, een netwerk van 16 premiumpaden die de regio tussen Moezel en Rijn doorkruisen. De droompaden kregen recent gezelschap van een klein broertje, de Traumpfädchen of ‘droompaadjes’, 8 korte rondwandelingen van 3 tot 7,5 km.

De Eifel wordt ook doorkruist door diverse prachtige langeafstandsroutes. De AhrSteig (105 km) volgt de loop van de Ahr vanaf de bron in Blankenheim tot aan de monding in de Rijn bij Sinzig. Liefhebbers van de oudheid noteren alvast de Römerkanal-Wanderweg (116 km), aangelegd langs het traject van het Eifelaquaduct dat door de Romeinen werd gebouwd om Keulen van drinkwater te voorzien. De Mosel-Our-Weg (115 km) verbindt de dalen van Moezel en Our. Maar de trots van de Eifel is en blijft de Eifelsteig (313 km). Deze premiumwandelroute van Aken naar Trier is bovendien een van de 14 ‘Top Trails of Germany’.

 

SNP Natuurreizen

Wandelen in Duitsland met SNP Natuurreizen

Wil je graag wandelen in Duitsland maar kun je wel wat hulp gebruiken bij het organiseren ervan? Bekijk dan het aanbod van SNP Natuurreizen.

Image
SNP wandelen Duitsland

Overnachten

Aan passende accommodatie geen gebrek in de Eifel. Het aanbod aan hotels, pensions, B&B’s, vakantiewoningen is immens.

Bedrijven waar wandelaars bijzonder welkom zijn, zijn herkenbaar aan het kwaliteitslabel ‘Qualitätsgastgeber Wanderbares Deutschland’. Voor wandelaars bieden ze diverse speciale voorzieningen, zoals een droogruimte voor kledij en schoenen, een stevig ontbijt, lunchpakketten, de mogelijkheid spontaan en voor één nacht te reserveren, informatie over wandelmogelijkheden in de omgeving, transport van/naar de wandelroutes, bagagetransport enz.

Ook campings vind je in de Eifel te kust en te keur. Vijf werden omwille van hun hoge standaard bekroond met het label ‘Gastgeber der Regionalmarke Eifel’.

Wandelgidsen en -kaarten over de Eifel

Bijzonder handig zijn de wandelkaarten uitgegeven door de Eifelverein.

Noord-Eifel

De Noord-Eifel strekt zich grofweg uit tussen Oost-België in het westen en de Rijnvallei in het oosten. In het noorden ligt het Eifelvorland, een gebied met zacht golvende heuvels en uitgestrekte weilanden, dat een overgang vormt tot de Noord-Duitse Laagvlakte. Het westen behoort tot de Hoge Venen, een ruig, ongerept turfveenlandschap, waar slechts een handvol knoestige berken en sparren het barre klimaat trotseren. Een klimaat, dat ook de mens tot ongewone maatregelen dwong: om zich tegen de gure westenwind te beschermen, trokken de bewoners van de hoogten rond Monschau rond boerderij of woonst metershoge beukenhagen op, met kunstvolle uitsparingen voor vensters en deuren. Deze hagen bepalen nog steeds het uitzicht van vele dorpen van het Heckenland. Echte pareltjes staan bijvoorbeeld in Höfen.

Het groene hart van de Noord-Eifel slaat in de Rureifel, een bosrijk gebied en een van de populairste bestemmingen voor wandelaars in de Eifel. Het gebied ontleent zijn naam aan de Roer, een riviertje, dat zich diep in de zandsteen- en leisteenmassieven heeft ingegraven en over vele kilometers zijn ongerepte karakter wist te behouden. In zijdalen van de Roer kan de bever ongestoord zijn burchten en dammen bouwen. Elders glinstert tussen het gebladerte het krachtige blauw van langgerekte stuwmeren, die een eigen charme tentoonspreiden. Op de Kermeter wachten eindeloze beukenwouden. In april kleurt de bloei van miljoenen wilde narcissen de weiden van het Perlenbach- en het Fuhrtsbachtal helemaal geel. In mei zet de bloei van de heidebrem, het zogenaamde ‘Eifelgoud’, de hoogvlakten rond Vogelsang in vuur en vlam.

In het zuiden sluiten de eenzame, beboste hoogten van Schneifel en Hoge Eifel aan, een ideale bestemming voor rustzoekers. In het zuidoosten volgt de Kalkeifel, een gebied met uitgestrekte Kalkmulden, geplooide kalkbanken uit het devoon. Fossielenverzamelaars komen hier aan hun trekken. Het licht glooiende landschap wordt beheerst door mooie loofbossen, kalkgraslanden, hellingen met jeneverbessen (Juniperus communis), zeldzame orchideeën en akkerland. In de schaduw van een stoere burcht ligt het pittoreske vakwerkdorp Blankenheim met de bron van de Ahr. Bad Münstereifel pronkt met mooie vakwerkhuizen en een intacte stadsmuur. Bij Nettersheim struikel je over de resten van het Römerkanal of Eifelaquaduct, aangelegd door de Romeinen om Colonia Claudia Ara Agrippinensium (het huidige Keulen) van drinkwater uit de Eifel te voorzien. Vlakbij liggen grotten die al in de prehistorie bewoond waren, zoals de Kartsteinhöhle.

Het westen van de Noord-Eifel maakt deel uit van het Duits-Belgische Natuurpark Hoge Venen-Eifel, een grensoverschrijdend natuurpark met een oppervlakte van 2.760 km². In de Noord-Eifel ligt ook het enige nationale park van de Eifel.

Nationaal Park Eifel

Het Nationaal Park Eifel beslaat een oppervlakte van 110 km². Het strekt zich uit tussen de Rursee in het westen, Nideggen in het noorden, Kall in het oosten en België (Elsenborn) in het zuiden. Binnen de grenzen van het park liggen ook de Urftsee en het voormalige Belgische militaire oefenterrein Vogelsang.

Het nationale park werd in 2004 opgericht en biedt een toevluchtsoord voor ruim 930 planten- en diersoorten, daaronder zeldzame soorten zoals de wilde kat, de lynx en de zwarte ooievaar. Ook de wolf duikt sinds 2019 steeds vaker op in het gebied. Veel belang wordt gehecht aan de herintroductie van het beukenwoud, dat ooit de hele Eifel bedekte. Enerzijds gebeurt dat door het kappen van sparren. Anderzijds doet de natuur zelf een duit in het zakje: op sommige plaatsen rukken schorskevers de ongewenste sparren te lijf, ook de orkaan Kyrill, die in januari 2007 in een klap 50.000 bomen tegen de vlakte werkte, hielp in dat opzicht. Momenteel neemt het beukenwoud al ruim 12 % van het park in. Het nationale park Eifel geldt trouwens als ‘nationaal park in ontwikkeling’. Die status houdt in dat het park 30 jaar de tijd krijgt om zich te ontwikkelen, daarna moet ten minste 75 % van het gebied aan zijn lot kunnen worden overgelaten, d.w.z. dat de mens niet meer ingrijpt.

Het nationale park wordt ontsloten door een wandelnetwerk van 240 km. De Wildnis-Trail doorkruist het hele park in vier dagen. Voor informatie kun je in de eerste plaats terecht in het Nationaal Park-Centrum Eifel, het gloednieuwe bezoekerscentrum in het historische forum Vogelsang IP. Daarnaast telt het park vijf ‘Nationaal Park-poorten’, regionale informatiecentra gewijd aan specifieke aspecten van de natuur (levensaders van de natuur, geheimen van het bos, schatkamer natuur enz.).

 

Wandelen in de Noord-Eifel

Trekpleisters die je in de Noord-Eifel zeker niet mag missen zijn de stuwmeren van het Nationaal Park Eifel (hier kun je een wandeling mooi combineren met een boottocht), de ongerepte valleien van Roer en Zerkall, het romantische vakwerkdorp Monschau (een prima uitgangspunt voor tochten in de Hoge Venen), de beukenhagen van Höfen, het historische forum Vogelsang IP met het Nationaal Park-Centrum Eifel, de piepkleine burchtdorpjes Reifferscheid en Kronenburg, de stoere Wildenburg en het pittoreske vakwerkstadje Blankenheim.

In de lente lokt de bloei van de wilde narcis talloze bezoekers naar de beekdalen in het zuiden van de Rureifel. Liefhebbers van de oudheid moeten zeker een of meer etappes van de Römerkanal-Wanderweg in hun programma opnemen. Hoe de schrijvers Ernest Hemingway of Heinrich Böll het oorlogsgeweld aan den lijve ondervonden, ervaar je op een van de zeven ‘historische literaire wandelroutes’, uitgezet in de buurt van het door de oorlog zwaar geteisterde Hürtgenwald.

Gloednieuw zijn de EifelSpuren, een netwerk van 18 rondwandelingen, dat in 2020 werd ingehuldigd. Elk pad is gewijd aan een ander thema. De wandeling ‘water voor Keulen’ voert langs de sporen van het vermaarde Romeinse Eifelaquaduct, de wandeling ‘Westwall’ langs drakentanden, bunkers en andere relicten van de Tweede Wereldoorlog. En voor liefhebbers van de middeleeuwen is er bijvoorbeeld een tocht ‘in het spoor van de roofridders’.

Image
Noord-Eifel, Blankenheim.
Noord-Eifel, Blankenheim.

Standplaatsen in de Noord-Eifel

De beste plekken om een meerdaagse wandeltocht te beginnen of te eindigen of om vanuit een vaste locatie te wandelen:

  • Kornelimünster (begin Eifelsteig)
  • Roetgen
  • Monschau (wel erg toeristisch, vooral tijdens weekends)
  • Höfen
  • Rurberg
  • Einruhr
  • Heimbach (goed met de trein te bereiken)
  • Nideggen (goed met de trein te bereiken)
  • Hellenthal
  • Gemünd
  • Kall (goed met de trein te bereiken)
  • Kronenburg
  • Blankenheim (station in Blankenheim Wald, 5 km )
  • Nettersheim (goed met de trein te bereiken)
  • Bad Münstereifel (goed met de trein te bereiken)

Vulkaaneifel

De Vulkaaneifel ligt ongeveer in het midden van de Eifel, tussen Bad Bertrich (bij de Moezel) en Ormont (aan de grens met België). Voor velen geldt het gebied met zijn ruige bergruggen, blauwe maren, verweerde vulkanen en wilde lavaklippen als de Eifel-regio bij uitstek. In het noorden herinneren machtige dolomietrotsen eraan dat het gebied 400 miljoen jaar geleden door de zee was overstroomd. Het zuiden kenmerken dicht beboste valleien, die naar de Moezel toe steeds wilder en steiler worden.

Het meest opvallend zijn natuurlijk de vulkaankegels. En de maren (een soort meertjes): droge maren, die al lang met veenafzettingen zijn opgevuld, en met water gevulde exemplaren, in de literatuur vereeuwigd als de ‘blauwe ogen van de Eifel’. Het oudste maar is het Eckfelder Maar, het ontstond 44 miljoen jaar geleden en werd wereldberoemd door de vondst van fossielen uit het eoceen (krokodillen, oerpaarden, palmen enz.). Het Meerfelder Maar is met een doorsnede van 1.730 m en een trechterdiepte van 400 m het grootste maar van de Vulkaaneifel. Landschappelijk onovertroffen zijn de drie Dauner Maare, die wellicht rond 60.000 jaar geleden werden gevormd. Het Ulmener Maar is ‘pas’ 10.900 jaar oud, het is meteen ook de jongste vulkaan van Duitsland. Maren speelden ook een grote rol bij het onderzoek naar het paleoklimaat. Zo kon aan de hand van boorkernen uit het Meerfelder Maar de ontwikkeling van het klimaat gedurende de afgelopen 25.000 jaar worden gereconstrueerd.

In totaal zijn in de Vulkaaneifel 350 grote en kleine vulkanen bekend. Volgens de wetenschappers is de vulkanische activiteit echter nog lang niet ten einde, maar heeft het vulkanisme hooguit een adempauze ingelast. Daarop zou ook koolzuurgas (CO2) wijzen, dat op vele plaatsen uit de ondergrond ontwijkt.

Natuur- en geopark Vulkaaneifel

Het idee om in heel Europa landelijke gebieden te ontwikkelen door de oprichting van geoparken ontstond in 2000. Het Geopark Vulkaaneifel was een van de geoparken van het eerste uur. In 2010 werd het als Natuur- en Geopark Vulkaaneifel erkend, in 2015 als Unesco Global Geopark. In het natuur- en geopark werden talloze geo-themaroutes uitgezet, die met behulp van infoborden de geologische geschiedenis ontrafelen. Als voorbereiding is ook een bezoek aan een van de geo-musea aan te raden, die diverse aspecten van de geologie toelichten: het Vulkanhaus Strohn, het Eifel-Vulkanmuseum Daun, het Maarmuseum Manderscheid, het Naturkundemuseum Gerolstein, het Eisenmuseum Jünkerath en de Geologisch-Mineralogische Sammlung Hillesheim.

Wandelen in de Vulkaaneifel

De Vulkaaneifel is een van de populairste wandelgebieden van de Eifel. De voornaamste attractie zijn de vulkanen in het Natuur- en Geopark Vulkaneifel. Razend populair en gemakkelijk bereikbaar zijn de Dauner Maare, waar je dan ook zelden alleen loopt. Andere klassiekers zijn de Windsborn-Kratersee (het enige kratermeer van de Eifel), de vulkaan Mosenberg en de Wolfsschlucht in Manderscheid, het Hinkelsmaar (een droog maar met laagveen), het reusachtige Meerfelder Maar, het volledig door bos omringde Holzmaar, het perfect bewaarde Pulvermaar, de Strohner Schweiz met de beroemde lavabom van Strohn, de Wasserfall Dreimühlen bij Nohn, de dolomietrotsen van Gerolstein, de burchten van Manderscheid en het Lieserpfad. Een aparte plaats neemt de Geschichtsstraße of ‘geschiedenisstraat’ (Kelberg) in, een netwerk van korte rondwandelingen met geschiedkundige thema’s, toegelicht door infoborden: prehistorische grafheuvels, Romeinse heirbanen, forten, kerken, molens, de galg...

Image
Vulkaneifel: de Dronketurm (Schalkenmehren).
Vulkaneifel: de Dronketurm (Schalkenmehren).

Standplaatsen in de Vulkaaneifel

De beste plekken om een meerdaagse wandeltocht te beginnen of te eindigen of om vanuit een vaste locatie te wandelen:

  • Jünkerath (goed met de trein te bereiken)
  • Steffeln
  • Hillesheim
  • Gerolstein (goed met de trein te bereiken)
  • Daun
  • Schalkenmehren
  • Manderscheid
  • Meerfeld
  • Gillenfeld
  • Lutzerath
  • Ulmen
  • Kelberg
  • Bad Bertrich

 

Zuid-Eifel

De Zuid-Eifel is wat minder bekend dan Noord- en Vulkaaneifel. De bevolkingsdichtheid is lager, toeristische voorzieningen zijn vaak kleinschaliger. Dat alles doet echter zeker geen afbreuk aan de regio, die vooral weet te bekoren met zijn landschappelijke veelzijdigheid.

In het uiterste noorden ligt de Schneifel. Deze bijna 700 m hoge kwartsietrug, die in de winter nogal wat sneeuw vangt, lag ooit mede aan de oorsprong van de weinig vleiende bijnaam van de Eifel: ‘Siberië van Pruisen’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het gebied de westgrens van Nazi-Duitsland, in de uitgestrekte bossen stuit je dan ook om de haverklap op overwoekerde bunkers en lange rijen met mos begroeide ‘drakentanden’ (antitankversperringen), die deel uitmaakten van de Westwall.

Naar het zuiden sluit het gebied aan op de Islek, een schrale hoogvlakte, doorsneden door de diepe valleien van Our, Irsen, Gay, Enz en Prüm. De vallei van de Our, over vele kilometers de grens met België en Luxemburg, biedt door haar afgescheiden, ongerept karakter veel zeldzame planten en dieren een toevluchtsoord. Naast diverse orchideeën zijn ook de zwarte ooievaar en de wilde kat er thuis. Een ideaal gebied voor wandelaars die rust en eenzaamheid op prijs stellen.

Het geografische hart van de Zuid-Eifel wordt gevormd door het Bitburger Gutland, dat heel wat milder en droger is dan de Islek. Velden en weiden vol fruitbomen ontrollen zich tot aan de horizon. Dankzij het milde klimaat en de vruchtbare kalkbodem tref je zelfs mediterrane planten en dieren aan in deze streek, die 6.000 jaar geleden al bewoond was. In het Gutland was het leven goed, dat wisten de Romeinen al, die op vele plaatsen hun sporen achterlieten.

Dé trekpleister van de Zuid-Eifel zijn de spectaculaire rotspartijen aan de randen van het Ferschweiler-Bollendorfer Plateau. Het plateau, dat uit een 40 tot 60 m dikke laag kalkzandsteen bestaat, verrijst nagenoeg loodrecht boven de valleien van de Sûre en de Prüm. De bekendste rotspartijen vind je in de Teufelsschlucht. Ze zijn het resultaat van een geweldige bergstorting aan het eind van de laatste ijstijd (rond 11.000 jaar geleden) in de vallei van de Prüm. Deze spectaculaire rotsformaties zetten zich voort in het Luxemburgse Mullerthal, dat ook ‘Klein-Zwitserland’ wordt genoemd.

In het uiterste zuiden ligt de vallei van de Sûre, gekenmerkt door een mild klimaat, dat de groei van orchideeën, fruitbomen en walnotenbomen bevordert. Een zwerftocht langs de Sûre voert op vele plaatsen langs resten van verwilderde wijnbergen. Wijn wordt vandaag alleen nog ten zuiden van Edingen verbouwd.

Duits-Luxemburgs Natuurpark

Het Duits-Luxemburgse Natuurpark werd in 1964 boven de doopvont gehouden. Het was in die dagen het eerste grensoverschrijdende natuurpark in West-Europa. Het natuurpark heeft een oppervlakte van 789 km², waarvan 432 km² in Rijnland-Palts en 357 km² op Luxemburgs grondgebied liggen. Het Duitse gedeelte komt overeen met het Natuurpark Zuid-Eifel. In het noorden sluit het natuurpark aan op het Duits-Belgische Natuurpark Hoge Venen-Eifel.

Wandelen in de Zuid-Eifel

De Teufelsschlucht, de ‘kloof van de duivel’, is een van de meest tot de verbeelding sprekende natuurparels van de Eifel en eigenlijk een must voor elke wandelaar. Bij mistig weer herinnert de chaos van grillige zandsteentorens, kloven en rotsblokken aan de ruïnes van een sprookjeskasteel, waartussen versteende trollen op de loer liggen. Geen wonder dat sommige streekbewoners vroeger van mening waren dat dit vreemde landschap het werk van de duivel moest zijn... Het Naturparkzentrum Teufelsschlucht is een prima uitgangspunt voor een verkenning van de Teufelsschlucht, bijvoorbeeld in combinatie met een wandeling naar de nabije Irreler Wasserfälle, de tweede grote attractie van de regio.

Maar de Zuid-Eifel heeft voor wandelaars nog veel meer in petto. Uit de vruchtbare samenwerking met Luxemburg ontstond het NaturWanderPark delux, dat in 2012 werd ingehuldigd. Tussen Prüm en Echternach kun je kiezen uit 23 gecertificeerde wandelwegen met een totale lengte van 400 km. 14 routes liggen geheel op Duits grondgebied, 9 routes verlopen deels op Luxemburgs grondgebied. De thema’s van de wandelingen zijn bijzonder veelzijdig: kloven en rotspartijen, bevers, fossielen, stroomversnellingen van de Prüm, Kelten en Romeinen, oude smokkelpaden, kastelen, veengebieden, hopvelden, mijnbouw...

 

Image
Irreler-Wasserfalle, Zuid-Eifel.
Irreler-Wasserfalle, Zuid-Eifel.

Standplaatsen in de Zuid-Eifel

De beste plekken om een meerdaagse wandeltocht te beginnen of te eindigen of om vanuit een vaste locatie te wandelen:

  • Prüm
  • Bleialf
  • Waxweiler
  • Irrhausen
  • Neuerburg
  • Biersdorf am See
  • Irrel
  • Ernzen
  • Bollendorf
  • Holsthum
  • Auw an der Kyll (goed met de trein te bereiken)

Oost-Eifel

Net als de Vulkaaneifel werd de Oost-Eifel grotendeels gevormd door vulkaanuitbarstingen. De eerste vuurspuwende bergen verschenen op het toneel in het tertiair: tijdens deze eerste vulkanische fase, die 50 miljoen jaar geleden begon en 15 tot 20 miljoen jaar geleden eindigde, concentreerde het vulkanisme zich op een 30 km lange strook tussen Mayen in het oosten en Daun in het westen. De verweerde stompen van deze tertiaire vulkanen vormen vandaag de ruggengraat van de Hoge Eifel. Sommige van deze hoge, beboste basaltkegels zijn bekroond met forse burchtruïnes, zoals de Nürburg. Zoals de naam laat vermoeden vind je in de Hoge Eifel ook de hoogste toppen. De Hohe Acht (747 m) is het ‘dak van de Eifel’.

Naar het zuiden gaat de Hoge Eifel over in de Moezeleifel. Kenmerkend zijn diep ingesneden valleien, uitgegraven door riviertjes zoals de Elzbach en de Alfbach, die in de Hoge Eifel ontspringen. De flanken zijn vaak bedekt met jeneverbessen, op de bodem van de vallei ontdek je tussen het gebladerte oude watermolens, op de omringende leisteenrotsen tronen stoere burchten. De vallei van de Elzbach telt er zelfs meerdere: naast Burg Pyrmont vind je er ook Burg Eltz, een heus sprookjeskasteel.

Een schril contrast vormt de aanpalende regio Maifeld: uitgestrekte maïs-, koolzaad- en aardappelvelden zo ver het oog reikt, daartussen verspreide grote boerderijen. In het hart van dit vruchtbare, zacht glooiende heuvellandschap, in de volksmond ‘Toscane van de Oost-Eifel’ genoemd, ligt het goed bewaarde middeleeuwse stadje Münstermaifeld.

Vanaf het Maifeld herken je aan de horizon al de vulkanen rond de Laacher See. Het vulkanisme is veel jonger dan in de Hoge Eifel. Het gerommel begon er pas 500.000 jaar geleden, 12.900 jaar geleden eindigde de vulkanische activiteit met een knaleffect: na een heftige pliniaanse eruptie, waarbij enorme massa’s puimsteen werden uitgebraakt, stortte het dak van de magmakamer in en bleef een caldera achter, die met water volliep. Zo ontstond de fameuze Laacher See.

De nabije regio Pellenz is al 7.000 jaar een mijnbouwcentrum. De Romeinen wonnen er op grote schaal basalt, puimsteen en tuf, die als bouwmateriaal werden gebruikt. Tijdens een zwerftocht door het gebied stuit je af en toe op stilgelegde, overwoekerde groeves. Neem voordat je op pad gaat ook een kijkje in een van de boeiende, interactieve musea en informatiecentra van het Vulkanpark, zoals het Vulkanpark Infozentrum (Plaidt), het Römerbergwerk Meurin (Kretz), de Lava-Dome (Mendig) of de Erlebniswelten Grubenfeld (Mayen).

Voor cultuurliefhebbers voert geen weg voorbij aan de wereldberoemde abdij van Maria Laach. De benedictijnen vonden aan de oever van het meer een oase van rust, ideaal voor gebed en contemplatie. Maar rust is relatief... Tijdens een wandeling langs de oevers van de Laacher See zie je dat op sommige plaatsen koolstofdioxide (CO2) in blaasjes opborrelt. Een voorbode van naderend onheil? Volgens de wetenschappers is het opstijgende gas een indicatie dat diep onder het meer nog steeds gloeiend heet magma sluimert. Meer nog: Volgens sommige wetenschapslui zou de geweldige eruptie, die 12.900 jaar geleden de Laacher See vormde, niet het einde, maar het begin van een nieuw vulkanisch hoofdstuk kunnen zijn…

Wandelen in de Oost-Eifel

Uit het reeds aanwezige grote wandelnetwerk werd in de Oost-Eifel een klein, maar fijn netwerk van premiumpaden gedestilleerd: 16 van in totaal 26 gecertificeerde Traumpfade of ‘droompaden’ van de regio Rijn-Moezel-Eifel liggen in de Oost-Eifel. Bij de jaarlijkse verkiezing van ‘Duitslands mooiste wandelroute’ vallen de ‘droompaden’ regelmatig in de prijzen. Ieder pad heeft een eigen karakter en profiel.

Het Nette-Schieferpfad kronkelt als een echt bergpad door de leisteenmassieven. De Bergheidenweg bij Arft verrast met heidelandschappen en een bijna mediterraan flair. Sportieve wandelaars hebben een hele kluif aan de Monrealer Ritterschlag, een pittig pad met veel hoogtemeters en prachtige uitzichten op de twee kastelen van Monreal. Burchten en burchtruïnes begeleiden je ook op de Pyrmonter Felsensteig en de Virne-Burgweg.

Aanknopend bij het succes van de ‘droompaden’ werd recent het concept voor de Traumpfädchen ontwikkeld, zeg maar ‘droompaden light’. De wandelingen zijn korter, 3 tot 7 km, maar van dezelfde hoge kwaliteit. Het sportieve aspect staat minder voorop en er wordt meer belang gehecht aan de mogelijkheid om rustpauzes in te lassen of onderweg een hapje te eten. De paden zijn dan ook ideaal voor de beginnende wandelaar of voor gezinnen met kleine kinderen. De Oost-Eifel telt vandaag acht zogenaamde ‘droompaadjes’.

Image
EVDP-106-Oost-Eifel---Ahrweiler
Ahrweiler (Oost-Eifel)

Standplaatsen in de Oost-Eifel

De beste plekken om een meerdaagse wandeltocht te beginnen of te eindigen of om vanuit een vaste locatie te wandelen:

  • Maria Laach
  • Nickenich
  • Rieden
  • Mendig (goed met de trein te bereiken)
  • Ettringen
  • Mayen (goed met de trein te bereiken)
  • Boos
  • Monreal (goed met de trein te bereiken)
  • Kaisersesch (goed met de trein te bereiken)
  • Münstermaifeld
  • Wierschem

Ahrvallei

De Ahr is een 85 km lange zijrivier van de Rijn. Ze ontspringt in Blankenheim, een schilderachtig vakwerkdorp in de Noord-Eifel. In haar bovenloop stroomt de Ahr door een heuvelachtig landschap met prachtige loofbossen, weilanden vol orchideeën en akkers, waartussen hier en daar een gehucht opduikt.

In haar middenloop baant de Ahr zich een weg tussen de beboste hellingen van een vallei die geleidelijk dieper en enger wordt. Bij Altenahr krijgt ze zelfs de allure van een kloof, geflankeerd door steile grauwacke- en leisteenrotsen. Hier duiken ook de eerste wijnbergen op, die voortaan grote delen van de vallei in beslag nemen. Langs typische wijndorpjes zoals Mayschoß, Rech, Dernau en Marienthal kronkelt de Ahr naar het kuuroord Bad Neuenahr-Ahrweiler.

In Walporzheim begint de benedenloop van de Ahr, die nu door een brede vallei vol wijnbergen Sinzig tegemoet stroomt, waar de Ahr in de Rijn uitmondt.

Het wijnbouwgebied Ahr is een van de noordelijkste van Duitsland, maar profiteert van een bijzonder aangenaam klimaat. Dat is vrij droog, aangezien de vochtige westenwinden van de Atlantische Oceaan hun neerslag meestal boven de hoge heuvels van de Eifel kwijt raken. Voor de wijnboer is ook de hoeveelheid zonneschijn van groot belang. En daar scoort de Ahrvallei met een gemiddelde van 1.285 uur zonneschijn per jaar meer dan behoorlijk. De gemiddelde temperatuur bedraagt 10 °C. Ter vergelijking: de Hoge Venen moeten het met 6,5 °C rooien.

De kennis voor het verbouwen van wijn werd waarschijnlijk door de Romeinen meegebracht. Hun aanwezigheid illustreren de blootgelegde muren van een statige villa in Ahrweiler.

Wandelen in het Ahrdal

Dé trekpleister voor wandelaars is de AhrSteig (105 km), een premiumwandelweg langs de Ahr, van de bron in Blankenheim tot de monding in de Rijn bij Sinzig. Populair is ook de 35 km lange Rotweinwanderweg, die door de wijnbergen loopt. Losse etappes van beide wegen lopen kan ook, aangezien de wijndorpen aan de midden- en benedenloop van de Ahr goed met de trein bereikbaar zijn. Houd er wel rekening mee dat het in het seizoen erg druk kan zijn, aangezien de Ahrvallei bijvoorbeeld ook bij motorclubs zeer in trek is. De mooiste tijd voor wandelingen is de herfst. In de wijnbergen loopt de oogst in september op volle toeren, in de wijndorpen hangt de geur van de gistende nieuwe wijn en het loof van de wijnstokken krijgt geleidelijk een goudgele kleur. Om de grote drukte te ontwijken, mijd je in die periode best de weekends, wanneer wijnfeesten op vele plaatsen een heuse stormloop ontketenen, met files, lawaaihinder en propvolle herbergen tot gevolg.

Image
Een wijnboer in de Ahrvallei.
Een wijnboer in de Ahrvallei.

Standplaatsen in het Ahrdal

De beste plekken om een meerdaagse wandeltocht te beginnen of te eindigen of om vanuit een vaste locatie te wandelen:

  • Sinzig (goed met de trein te bereiken)
  • Bad Neuenahr (goed met de trein te bereiken)
  • Ahrweiler (goed met de trein te bereiken)
  • Walporzheim (goed met de trein te bereiken)
  • Dernau (goed met de trein te bereiken)
  • Rech (goed met de trein te bereiken)
  • Mayschoß (goed met de trein te bereiken)
  • Altenahr (goed met de trein te bereiken)