De Elafieten zijn een eilandengroep direct ten noorden van toeristenstad Dubrovnik, gelegen in het diepe zuiden van Kroatië op een steenworp afstand van de grens met Montenegro/Albanië. Het oude centrum van Dubrovnik wordt overdag overspoeld door dagtoeristen, zeker in het hoogseizoen, maar in de directe omgeving van deze magneet is het buitengewoon rustig, zelfs in het hoogseizoen. Het is een ideaal gebied voor buitensporters die rust en natuurschoon zoeken. Of dat nu is om te wandelen, te mountainbiken of te zee-kanoën.
Land: Kroatië
Gebied: De Elafieten, een eilandengroep direct ten noorden van Dubrovnik.
Gemaakte tocht: Georganiseerde kano- en mountainbiketocht tussen/over de eilanden Koločep, Lopud en Sipan, Mljet en het schiereiland Pelješac. Vervoermiddel tussen de eilanden was een catamaran.
Zwaarte/moeilijkheidsgraad: Lichte tot middelzware tocht. De mountainbiketrajecten zijn soms technisch. De kajaktrajecten zijn eenvoudig, al worden basisvaardigheden aanbevolen. Een gids van Huck Finn Adventure Travel (zie kader) zorgt voor de veiligheid en wijst de weg.
Kano- en mountainbikemogelijkheden: De kano-mogelijkheden rond de Elafieten (en op de Adriatische Zee) zijn onbegrensd. Voor de mountainbiker zijn de mogelijkheden op de Elafieten beperkt. Mljet en het schiereiland Pelješac zijn interessanter.
Beste periode: Half april tot eind oktober.
Overnachten: Alle haventjes bieden beperkte overnachtingsmogelijkheden. Wij sliepen overal op de catamaran van Huck Finn.
Naar het gebied toe: Vliegen: met Croatia Airlines direct (of via Zagreb) op Dubrovnik.
De Elafieten zijn een eilandengroep direct ten noorden van Dubrovnik. Koločep, Lopud en Sipan zijn hiervan de belangrijkste eilanden. Deze drie eilanden zijn dun bevolkt en Koločep is het zuidelijkste bewoonde eiland van héél Kroatië. Samen met het eiland Mljet (met nationaal park) en het schiereiland Pelješac bieden ze de buitensporter een fraaie en relatief onbekende omgeving om te genieten van wandel- en fietstochten. De ideale manier om dit gebied te exploreren is echter per zee-kano. Alle eilanden zijn per veerboot bereikbaar vanuit Dubrovnik, waarmee deze stad het ideale begin- en eindpunt is voor tochten in deze regio.
De kano-mogelijkheden rond de Elafieten en in het algemeen op de Adriatische Zee zijn onbegrensd. Met ervaring kun je ook tussen de eilanden en het vaste land kanoën. De golfslag is, uitzonderingen daargelaten, relatief mild, de hoeveelheid kliffen beperkt en de (kiezel)stranden die als aanlegplaats kunnen dienen zijn toegankelijk en talrijk. Voor de pure mountainbiker zijn de mogelijkheden op de Elafieten beperkt. Mljet is voor die activiteit interessanter, evenals het schiereiland Pelješac. Op Pad ging voor deze tocht in zee met buitensportorganisatie Huck Finn Adventure Travel (Engelssprekende gidsen). Hun 8-daagse versie van de ‘Bike & Kajak Dubrovnik’-trip vormde de basis voor deze tocht per zee-kajak en mountainbike. Door de kleinschalige opzet is het dagprogramma flexibel en aan te passen op individuele wensen en capaciteiten. Hierdoor kun je zelf min of meer bepalen hoe lang je per dag een bepaalde activiteit wilt beoefenen. Wij wisselden het mountainbiken en zee-kanoën iedere dag af waarbij de mountainbike-dagen beperkt bleven tot trajecten van zo’n anderhalf uur (vaak 2x per dag; in verband met de oplopende temperatuur ’s ochtends vroeg en tegen het eind van de middag) en de kajak-trajecten, op ons eigen verzoek, soms opliepen tot 6 uur per dag (soms ook verdeeld over twee dagdelen). Ons vervoermiddel tussen de eilanden en tussen de eilanden en het vasteland was een catamaran.
De mountainbiketrajecten op Koločep en Lopud zijn niet bijzonder lang of steil. Er moet soms geklommen worden maar de hoogteverschillen vallen goed te overzien. Aan stukjes lopen valt voor menigeen niet te ontkomen. Op Mljet zijn de afstanden groter, net zoals de hoogteverschillen (tot 250 meter stijgen). Hier zal het mountainbiken van iedereen zweetdruppels vragen. De kano-trajecten zijn langer, zowel rondom Mljet als langs de kust van Pelješac en rondom het eiland Koločep. De zee was tijdens ons bezoek rustig, maar je mag er op rekenen dat je vier tot 6 uur per dag in de kajak doorbrengt.
De mountainbiketrajecten op Koločep en Lopud, en desgewenst ook op Mljet kunnen behoorlijk technisch zijn. Op Koločep en Lopud zijn grote delen onverhard en de tracks zijn regelmatig smal en de ondergrond kan slecht zijn. Een enkele keer loopt de track langs een helling die steil afloopt naar zee. Op Mljet zijn de verharde trajecten technisch eenvoudig. Ga je onverhard, dan wordt het pas echt leuk als je over de juiste vaardigheden beschikt. Voor de kano-trajecten, die technisch niet ingewikkeld zijn, worden basisvaardigheden aanbevolen. Dat wil zeggen dat je bekend bent met het laten draaien van je peddelblad en je positie in de kuip van de boot. Desgewenst wordt dit door Huck Finn uitgelegd. Heel anders wordt het als de zee niet rustig is, of wanneer je een van de eilanden wilt ronden: zorg dat je altijd met z’n tweeën bent of liever nog met z’n drieën: mocht je omslaan dan moet je immers in staat zijn terug te keren in je kajak en dat gaat het eenvoudigst wanneer er nog twee andere boten zijn. Huck Finn zorgt daarom altijd voor een gids tijdens de kajak-trajecten.
Huck Finn zorgt voor een gids bij alle activiteiten, zodat de navigatie nooit een probleem vormt. Daarnaast vind je op alle eilanden grote borden met een plattegrond waarop de belangrijkste (fiets-)routes staan aangegeven. Navigeren op zee is eveneens eenvoudig, omdat je overal de kustlijn kunt aanhouden.
Half april tot eind oktober. De Adriatische Zee is tot begin juni nog fris. Het (drukke) toeristenseizoen in Dubrovnik loopt van begin juni tot half september. Naar het gebied toe Vliegtuig: met Croatia Airlines direct of via Zagreb op Dubrovnik. Retourticket rond de € 230,-. Over de weg: Utrecht - Dubvronik is ca 2000 kilometer.
Overal (op Koločep en Lopud, in Sipanska Luka, Žuljana, Ston en Polace) zijn eenvoudige overnachtingsmogelijkheden. Wij sliepen alle nachten op de catamaran van Huck Finn Adventure Travel, én in hun appartement in de Oude Stad van Dubrovnik. Zo’n overnachting in de Oude Stad is bij een bezoek aan Dubrovnik eigenlijk een must. Overdag is dit stadsdeel namelijk, vergelijkbaar met Venetië, vergeven van de toeristen maar ’s avonds ervaar je de romantische, antieke sfeer die maar weinige plaatsen ter wereld gegeven is.
Inkopen kun je probleemloos doen in Dubrovnik, in Ston (op Pelješac) en in Polace (Mljet). Op deze plekken kun je ook pinnen (zorg voor voldoende Kroatische kuna’s, met euro’s kun je vrijwel nergens terecht). Buiten deze plaatsen moet je het doen met het aanbod van lokale eet- en drinkgelegenheden. Drinkwater is nergens een probleem. Zorg er voor dat je daarvan, zowel op de mountainbike als in de zee-kajak, altijd voldoende bij je hebt.
Alle essentiële uitrusting wordt door Huck Finn Adventure Travel verzorgd (uitstekende mountainbikes, zee-kajaks, zwemvesten). Zelf dien je in ieder geval te zorgen voor mountainbikekleding en schoenen, dag-rugzak met drinkzak, surfschoentjes (sandalen voldoen minder in verband met de kiezelstranden), hoofdbedekking met zonneklep, zonnebrand (sunblock) en bij voorkeur een waterdichte camera.
Over de toeristische bezienswaardigheden van de Oude Stad van Dubrovnik, met z’n vele kerken, kloosters en verdedigingswerken, zijn hele boeken geschreven. Bezoek in ieder geval de stadsmuur die je - erover heen wandelend - een fraai beeld over de directe omgeving biedt (100 Kuna p.p.). Een kabelbaan brengt je naar een oude Franse vesting hoog boven de stad, vanwaar het genieten is van het uitzicht over de historische stad en de Adriatische Zee. Het museum in die vesting is gewijd aan de belegering van Dubrovnik door Servië/Montenegro in 1991. Dubrovnik biedt een overdaad aan eet- en drinkgelegenheden maar op afstand de aantrekkelijkste is de Buza-bar, het enige terras buiten de stadswallen. Verover hier voor zonsondergang je plekje: zittend tussen de rotsen, direct tegen de muren van de Oude Stad, heb je grandioos uitzicht op zee. Stromend water ontbreekt, dus ‘bottled drinks only’ - en behoorlijk aan de prijs - maar je wordt gedragen op de laidback muziek en ambiance.
Ston vertoont bescheiden trekjes van het toeristisch potentieel van Dubrovnik. Voordeel is dat je de markante vestingmuren hier in je eentje kunt bewandelen. Ston ligt aan het begin van het schiereiland Pelješac dat in 1333 onder gezag kwam van Ragusa, de Latijnse naam voor de Republiek van Dubrovnik. Omdat Venetië een bedreiging voor Ragusa vormde werd direct begonnen met de aanleg van een muur dwars over het schiereiland, van Ston naar Mali Ston. Die muur werd ruim vijf kilometer lang, was klaar in 1506 en valt ook nu nog altijd te bewonderen (en te bewandelen). Mede door bescherming bij de Ottomanen af te kopen (bijvoorbeeld door het stuk land dat tot op vandaag de dag de enige verbinding van Bosnië met de zee vormt aan de Ottomanen aan te bieden, als extra buffer tegen Venetië) wist Ragusa tot aan het begin van de achttiende eeuw zijn zelfstandigheid te behouden. Totdat wie anders dan Napoleon hier in 1806 een eind aan maakte. Na de Franse tijd kwam het nieuwe gevormde Koninkrijk Dalmatië in het Habsburgse Rijk terecht, om via Joegoslavië vooralsnog te eindigen in Kroatië. Het schiereiland Peljesac blijkt één grote wijngaard met de Plavac-wijn als bekendste wijnsoort. Die wordt gemaakt van de Plavac Mali-druif waarvan wordt beweert dat hij de voorloper is van de Zinfandel-druif waarmee de Napa-vallei in Californië furore heeft gemaakt.
Polače vormt één van de drie ingangen tot het Nationale Park Mljet. Polače is via bospaden (voor wandelaars en fietsers) verbonden met de beroemde zoutmeren van het park. Deze zoutwatermeren zijn qua flora en fauna uniek. Ze zijn ongeveer 10.000 jaar oud. Het waren ooit zoetwatermeren maar ze kregen op een gegeven moment via de Baai van Soline een verbinding met de zee en vanaf dat moment werden het zoutwatermeren. Het park is in alle seizoenen fraai en er is relatief veel schaduw in het park dus ook in de zomer kun je er actief zijn. Grootste attractie zijn de meren, waaromheen je kunt wandelen of fietsen. Op de meren zelf kun je kanoën. Een bergtop als de Montokuc (258 meter hoogte, hutje op de top) biedt een prachtig uitzicht over het hele park en de open zee. Zwemmen in de meren is toegestaan. Het Kleine Meer biedt daarvoor de aangenaamste temperaturen, van mei tot en met september. Toegangsbewijs voor het park: 90 kuna pp (kinderen onder de 6 jaar gratis).
Het 8-daagse standaardprogramma van Huck Finn Adventure Travel (‘Bike & Kajak Dubrovnik, overnachting op een catamaran, vanaf € 820,- p.p.) ziet er als volgt uit:
Dag 1 - Aankomst in Dubrovnik
Dag 2 - Dubrovnik – Cavtat mountainbiken
Dag 3 - Koločep en Lopud mountainbiken
Dag 4 - Mljet National Park mountainbiken, zee-kanoën en zwemmen
Dag 5 - Schiereiland Peljesac, zeekanoën, mountainbiken en zeilen
Dag 6 - Sipan mountainbiken
Dag 7 - Kolocep zee-kanoën en snorkelen
Dag 8 - Vertrek Dit programma valt in goed overleg aan te passen aan individuele wensen. Er bestaat ook een 5-daagse variant.
Topografische kaarten zijn schaars. De beste is die van Kompass: blad 2903, Dalmatische Küste Süd, 1:100.00, € 9,95. De kustlijn staat er goed op aangegeven, de mountainbiker kan zich met behulp van deze kaart op belangrijke punten in ieder geval oriënteren. Stadsplattegrond Dubrovnik: Insight Flexi Maps, 1:12.500, €9,95. Smand, een Kroatische uitgever van topografische kaarten (1:25.000), suggereert mogelijk het bestaan van Kaart 28 (Mljet), maar die is tot op heden (januari 2015) niet het geval.
Een specifieke reisgids voor de Elafieten en Mljet hebben we niet gevonden. Wel zijn er verschillende reisgidsen over Dalmatië, waarin ook dit deel wordt beschreven.
• Kroatië Dalmatië (ANWB Extra), met uitneembare kaart van Dalmatië, € 7,95.
• The Rough Guide to Croatia (J. Bousfield), ruim 500 blz. met 36 kaarten/plattegronden, € 18,80.
• Lonely Planet Croatia, 340 blz., € 20,30.