Waddenpad wandelroute deel 2

De route

Vier dagen wandelen over Ameland en Schiermonnikoog, samen deel 2 van een doorgaande tocht over de Waddeneilanden. Deel 1 werd gepubliceerd in OP Pad 5-2009.
De informatie van die tocht over de eilanden Texel, Vlieland en Terschelling vind je hier.
Zwaarte/moeilijkheidsgraad

Eenvoudig, etappes van 12-20 km over zoveel mogelijk onverhard pad.

 

Navigeren

We maken voor dit tweede deel gebruik van het nieuwe Streekpad 4: WaddenWandelen, 276 km over Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog en Borkum (D). Daar hoort een gids bij: WaddenWandelen, Wandelroutes over zes Waddeneilanden (zie bij Kaarten en gidsen). De route is gemarkeerd met geel-rode stickers. Het pad maakt integraal deel uit van het knooppuntennetwerk en bestaat uit zes wandellussen op de eilanden Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog en het Duitse eiland Borkum. Meer informatie over het Waddenwandelen, inclusief de Waddenwandel-app, is te vinden op de website Waddenwandelen.nl

 

Beste tijd

Wil je van eiland naar eiland hoppen dan kan het alleen in de zomer, omdat dan de veerboten varen.
Maar wij vinden: in de winter is het minstens zo leuk. Dan maar even terug naar het vasteland.

 

Overnachten

Ameland
Hotels / B&B's
Er zijn adressen te over, en in de winter is er altijd wel plek. Zeker in grote hotels als hotel Amelander Kaap in Nes (zie onder Adressen), Oosterhiemweg 1 in Hollum of Westcordhotel Noordsee, Strandweg 42, Nes, waar je verzekerd bent van een luxe ontvangst, een goed bed en een warme douche. Goed ontbijt ook en op verzoek is er de mogelijkheid voor een lunchpakket. Charmanter is de HOOIbergzolder/HOOIschuur, eveneens in Nes, en zie hier voor andere leuke adresjes.

Kamperen

• Boerderijcamping Tussen wad en strand: ze verhuren er ook yurts, safaritenten en pods. Gesloten in de wintermaanden.
• Natuurkampeerterrein Middelpôlle, Westerpad, 9163 GB Nes-Ameland (FR), T 0519 542 600. Natuurkampeerterrein De Middelpôlle op Ameland ligt tussen bos en duin, vlakbij duinreservaat Hagendoornveld. 10 minuten lopen van het strand en 15 minuten van het dorp. Een Natuurkampeerkaart is verplicht. Die kost € 14,95 en is te koop bij de ANWB en de Stichting Natuurkampeerterreinen.

Schiermonnikoog
Hotels / B&B's
Tip: Herberg Rijsbergen, Knuppeldam 2, 9166 NZ Schiermonnikoog, T 0519 - 531257, info@rijsbergen.biz, www.rijsbergen.biz.
Wordt op Schiermonnikoog nog altijd ‘de jeugdherberg’ genoemd, maar is al jaren geen jeugdherberg meer. Wél een aangenaam verblijf met precies de goede luxe (lekker ontbijt enzo) en geen overdreven opsmuk. Ook geen tv op de kamer.

Kamperen

• Camping Seedûne, Seeduneweg 1, 9166 RX Schiermonnikoog, (0519) 53 13 98. Open van 1/4 - 1/10.
  De enige camping op Schiermonnikoog. Alleen plekken voor tenten. Erg mooi, je staat in een duinlandschap waar voor elke tent een pannetje ter beschikking is.
  Op deze site vind je meer kleine (zomer)campings op de wadden.

 

Eten en drinken

Ameland

• Strandpaviljoen De Buren van Nes, Strandweg 70, 9163 GN Nes Ameland, T 0519-542389
  Je zit er leuk, de bediening is fantastisch, je hoort de zee. Het eten is geen 10, maar wel voldoende.
• ‘t Strandhuys, Strandweg 100, 9164 KA Buren Ameland, strandhuys@kleinvaarwater.com
  Chic eten aan het strand.

 Schiermonnikoog

• De Toxbar, Reeweg 7, Schiermonnikoog.
  De Toxbar is een populaire plek. Ze serveren er een daghap met goede frieten.
• Ambrosijn, Langestreek 13, Schiermonnikoog
  Het duurste en volgens velen ook het beste restaurant.
• Strandpaviljoen de Marlijn, Prins Bernhardweg 2, Schiermonnikoog
  De leukste plek, en nog (erg) lekker eten ook.

 

Er naar toe

Openbaar vervoer of auto naar Holwerd. Overvaren naar Ameland. Door naar Schiermonnikoog: met de bus naar Lauwersoog, daar overvaren naar het eiland. Reistijd: zo’n 3,5 uur.
Klik hier voor de dienstregeling van bus 163, de busdienst tussen Holwerd, Lauwersoog en Groningen Centraal Station.
Alle informatie over de boottochten vind je hier: www.wpd.nl.

In de zomer is het ook mogelijk over te varen van eiland naar eiland - eilandhoppen dus.
De overtocht met de m.s. Ameland duurt ongeveer 3 uur.

Heen
V Ameland ca 8.15 uur
V Schiermonnikoog ca 19.30 uur
Prijs: Enkele reis volwassene vanaf € 27,50; retour vanaf € 35,-
Enkele reis kind (4 t/m 12) vanaf € 17,50; retour vanaf € 22,50
Fiets: vanaf € 5,-
NB Bij windkracht 7 of meer is het raadzaam om te informeren of de tocht wel doorgaat: m.s. Ameland 0519 - 720550 of 06 – 20034241

Bussen op Ameland
Er zijn op Ameland 3 buslijnen. Lijn 130, de lijn tussen Hollum en Ballum en Nes en de veerboot naar Holwerd; Lijn 131, de lijn vanaf de veerhaven naar Nes en Nes strand in juni, juli en augustus; Lijn 132, de lijn tussen Buren en Nes en de veerboot naar Holwerd.

Bagagevervoer en bus op Schier
www.elektrischvervoerschiermonnikoog.nl

Let op: De OV-chipkaart en de strippenkaart zijn niet geldig op de Waddeneilanden.

 

Waddenwandelen deel II, de route van dag tot dag

Dag 1 Ameland West, 19,5 km
Ameland. We logeren in Hollum en lopen vanaf het nachtverblijf in enkele minuten naar de vuurtoren. Daar gaan we direct de (Hollumer) duinen in. De route gaat over schelpenpaden, graspaden, en houtsnipperpaden. Later ook over het strand. Het is drassig, grijs, en prachtig. Er is veel water, bij een plas staat een vogelhut op een vlonder. In de Roosduinen komen we schapen tegen. Speciale houd-uw-duinlandschap-mooi grazers. We eindigen bij het permanente strandpaviljoen De Buren van Nes.
 

Dag 2 Ameland Oost, 18 km
Vanuit Nes lopen we eerst een stukje door een fraai bos (er is niemand), het Nesserbos, dan weer strand en duinen. Het doel is Ameland helemaal oversteken. Maar we schieten niet hard genoeg op –en het wordt heel erg vroeg donker en er zijn heftige buien, toevallig net als we bij strandpaviljoen ’t Strandhuys zijn. Daar schuilen is geen straf. Er is zelfs een open haard. We halen dus de oostpunt niet. Geen ramp. Het was een hele mooie dag. Én het was sowieso wat hoog gegrepen om verder te willen dan de officiële route.

 

Dag 3 Schiermonnikoog West, 13 km
Een dag waar je alle landschappen van Schiermonnikoog voorbij ziet komen. Polder, wad, plas, duinen en strand. Ook een dag waar ongelooflijk veel vogels in de buurt zijn. Je ziet ganzen vreten (elke drie minuten een drol!), en allerlei eenden in de plassen. De Westerplas moet wel een vogelparadijs zijn. De route gaat ook over het fantastische Schierder strand, het strand met een baard – het is begroeid.

 

Dag 4 Schiermonnikoog Oost
Het Wilde Oosten van Schiermonnikoog. In ons geval wel heel erg: het stond er blank. Maar ook in iets rustiger tijden is het er wild. Wijd land, ver zicht. En ook weer die vogels.

 

 

Kaarten en gidsen

Wandelgidsen

• WaddenWandelen, Wandelroutes over zes Waddeneilanden, uitg. Wandelnet. € 16,90. In het gidsje staan 1:25.000 kaarten, voor ongeveer elke 4 km een kaartje. Te bestellen via www.wandelnet.nl
• ANWB wandelgids Waddenkust, 25 wandelingen van 10 - 20 km via het nieuwe knooppuntnetwerk  Waddenwandelen. Inclusief Friesland, Groningen en kop van Noord-Holland.
• Prijs € 12,95. Voor ANWB-leden: € 12,50.

Algemene gidsen

• Ameland, Ander Land.
  Uitgebreid boek over Ameland.

Literatuur

• Schiermonnikoog 1640-1965 : geschiedenis van het eiland  (2013), door Eddie Bakker. Hoe Schiermonnikoog uit geldgebrek van de hand werd gedaan door de Staten van Friesland, opknapte door de komst van een Duitse graaf, en na de oorlog Nederlands bezit werd.
• Een roman die speelt op Schier: De gelukzaligen, van Willem Brakman. Een gedeprimeerde man gaat naar Schiermonnikoog om op te knappen, maar belandt in een merkwaardig gezelschap.

Diversen

• Ameland: schelpenrijk. Gloednieuw boek over schelpen en veel meer van Ameland. Ook over weekdieren, fossielen, en de volkscultuur kom je van alles aan de weet. Of zeg maar: alles. Het is een Nederlands-Duitse uitgave. Beetje zonde, maar de info is goed, en er staat desondanks heel veel in. €19,95.

 

Tips voor wie gaat wandelen op de Ameland en Schiermonnikoog

Tip 1
Neem in de winter een lunchpakket mee; de horeca onderweg is dan dicht, op strandpaviljoen De Buren van Nes na, maar dan ben je al bijna in Nes.
Er zijn strandtenten en andere horecagelegenheden maar in de winter zijn er veel gesloten. Hotel of pensions leveren lunchpakketten voor een bedrag rond de 8 euro.

Tip 2
Draag voor de wandeling naar het Willemsduin laarzen. Want wat er in het gidsje staat is waar ‘Het Bouwe Hoekstrapad kan zeer drassig zijn. De grotere geulen zijn soms moeilijk over te steken; af en toe zult u moeten waden of omlopen richting duinen.’

Tip 3
Niet alleen natuurliefhebbers halen hun hart op op de Waddeneilanden. Elk jaar in november is het Kunstmaand Ameland. Tijdens dit evenement is het eiland een ontmoetingsplaats voor kunstenaars uit binnen- en buitenland, en voor bezoekers en eilanders. De Kunstmaand biedt een gevarieerd programma, verspreid over de vier dorpen en diverse locaties waarbij kunst en natuur samensmelten. Er zijn exposities van schilders, grafici, beeldhouwers, glaskunstenaars en sieradenontwerpers.

Tip 4
Op Schiermonnikoog is er een schelpenmuseum. Paal 14. De eigenaar: Thijs de Boer. De Schelpen, barnsteen, krabben van Schiermonnikoog en uit de rest van de wereld. Alles zelf gevonden. Het toegangskaartje is de hele vakantie geldig.
Voor musea op Ameland, zie  www.amelandermusea.nl

 

Adressen en websites

Wandelen

• Op www.wandelnet.nl staan de trajecten van het Waddenwandelpad beschreven, met kaartjes en extra informatie:
  Uitvoerige beschrijvingen met kaartdetails kun je direct ophalen. Je kunt van de trajecten ook gps-bestanden downloaden. De trajecten verschillen licht van de onze: Ameland 01 slaan we bijvoorbeeld over. Maar de route is hetzelfde. Op de site staan bij elke route ook overnachtingsadressen, en eet- en drinkgelegenheden.
• www.waddenwandelen.nl
  Routeinformatie, kaarten, en meer over het project waddenwandelen: 1200 km wandelroute in het noorden, gebaseerd op het knooppuntensysteem. Voor als de eilanden alleen niet genoeg zijn.

Toeristische informatie

• VVV Ameland, Nes: Bureweg 2 
9163 KE Nes, info@vvvameland.nl, www.vvvameland.nl
• VVV Hollum + bibliotheek 
O.P. Lapstraat 6 
9161 BV Hollum, T 0519 - 546 546
• VVV Schiermonnikoog, Reeweg 5, 9166 PW Schiermonnikoog. T 0519 - 531233, www.vvvschiermonnikoog.nl
• Bezoekerscentrum Schiermonnikoog,  Torenstreek 20,  Postbus 32,  9166 ZP Schiermonnikoog, T: 0519 531 641, schiermonnikoog@nationaalpark.nl, www.activiteitenopschiermonnikoog.nl
• www.nationaalpark.nl/schiermonnikoog
• http://www.kustgids.nl/ameland/
• http://www.amelanderhistorie.nl

 

Waddenweetjes

De Waddenzee is een Unesco werelderfgoed. Het enige natuurwerelderfgoed dat Nederland rijk is (samen met Duitsland). Maar bijna was de Waddenzee er niet geweest. Na de grote watersnoodramp van 1825 wilde de de Nederlandse regering koste wat het kost voorkomen dat zoiets nog eens zou gebeuren. Ingenieurs kregen de opdracht er iets op te verzinnen. Hun plan, dat het plan-Van Diggelen (1849) ging heten, beloofde de zaak rigoureus aan te pakken. De complete Waddenzee moest worden ingepolderd. Dan waren we zeker van alle ellende af! Van Diggelen ging uiteindelijk niet door, maar dat kwam niet doordat natuurbeschermers ertegen in het geweer kwamen – die waren er nog niet in 1849. De inpoldering van de Waddenzee gaat niet door omdat er twijfels rijzen over de haalbaarheid van het project. Technici vroegen zich bijvoorbeeld af hoe het zat met de afwatering. Ook na het grote polderplan van 1849 zijn er nog plannen geweest die de Waddenzee bedreigden. Het laatste, dat de zee tussen Ameland en Friesland zou droogleggen, is van halverwege de jaren zestig! Het plan was aanleiding voor de oprichting van de Waddenvereniging in 1965.

Rose grutto. Pleisteren heet het in vogelaarstermen. De buiken rondvreten. Rosse grutto’s doen het op de Wadden met een equivalent van zestig boterhammen met boter en kaas per dag. En dat een maand lang. De grutto’s moeten wel. Ze komen uit West-Afrika, en na de maand bunkeren gaan ze er vandoor naar Siberië, Finland, Rusland en Scandinavië, waar ze broeden op de toendra’s rond de poolcirkel. Voor die reis moeten ze een vetvoorraad aanleggen. Als ze weer vertrekken bestaat hun lijfje voor 40% uit vet. Met dank aan die speklaag lukt het in één keer enorme afstanden af te leggen. Een familielid op het oostelijk halfrond verbrak zelfs het non-stop vliegrecord. Hij vloeg achter elkaar door 11.680 kilometer, een afstand waar hij ruim acht dagen over deed. De rose grutto kiest voor dit opmerkelijke, jaarlijkse Supersize Me-project niet voor niets de Wadden. Op de Wadden ligt het voer twee keer per dag voor het grijpen. Door het droogvallen van de zee bij eb, kunnen de vogels, zeker als ze een beetje lange snavel hebben en goed kunnen peuren in het zand, de wormen, schelpdieren, garnaaltjes en andere diertjes die hier massaal in de bodem leven zo oppikken.

Ieder jaar tanken 10 tot 12 miljoen trekvogels bij in het Waddengebied. Soms zijn er 6,1 miljoen vogels tegelijk op de Wadden. Voor sommige soorten, de soorten die lange trektochten maken, zijn de Wadden een bijtankstation dat de soort nodig heeft om te kunnen overleven. Het is de vraag of er zonder Waddenzee in Europa rosse grutto’s zouden zijn.

Een kwelder bestaat uit afgezet slib. Elke keer als het vloed is geweest blijft er een beetje slib achter. Bij eb liggen de slibvlakten droog, bij vloed overstromen ze. Op de slibplaten groeien na verloop van tijd zoutminnende plantjes.  Met hun stengels en bladeren houden ze slibdeeltjes vast, de kwelder wordt steviger en hoger, in vaktaal: dankzij de plantjes ‘slibt de kwelder op.’ Het water moet nu een weg zoeken door de kwelders, dat gebeurt in de kreken, de laagste punten op de kwelder. Tot de kwelder zo dik is geworden dat hij niet meer overstroomt. Het zand blijft in de kreken liggen, daar ontstaan zogeheten kreekruggen. De kwelder klinkt in, waardoor uiteindelijk de kreekruggen erboven uitsteken. Je zou denken dat deze ontwikkeling uiteindelijk leidt tot het dichtslibben van de Waddenzee. Maar dat is niet waar. De Waddenzee blijft open doordat verschillende processen elkaar in evenwicht houden. Het getij, de stijging van de zeespiegel, de natuurlijke bodemdaling en de continue nieuwe afzetting van materiaal.

Bijna niet te bevatten voor buitenlanders die gewend zijn aan stevige eilanden van graniet, maar de waddeneilanden hebben geen vaste basis. Bij storm gaan duizenden kuub zand door de lucht. Zou er geen helmgras zijn dan zouden de duinen verwaaien. Dankzij de duinen blijven de eilanden min of meer liggen waar ze liggen. Min of meer. De eilanden wandelen. Ze verplaatsen zich langzaam van west naar oost. Dankzij het wandelen liggen de dorpen die ooit middenop de eilanden lagen, tegenwoordig meestal aan de westkant. Andere dorpen van vroeger zijn in de golven verdwenen. De Noordzeekust is zanderig. Dat zand waait weg en blijft liggen aan de Waddenzeekust. De eilanden bewegen zich zo naar het vasteland toe. Voor zover mogelijk: waar mensen wonen zijn dijken gebouwd. Die belemmeren het verhuisproces. In het Duitse deel van de Waddenzee is ongeveer tien jaar geleden zelfs een nieuw eiland ontstaan. Het heet Kachelotplate en ligt in het Nationaal Park Nedersaksen. Het zeewater liet op de voormalige zandbank zoveel zand achter dat het te hoog werd om bij vloed te overstromen. Er groeit zelfs gras en er ontstaan kleine duinen. In 2003 is Kachelotplate daarom tot eiland benoemd. Een mooi voorbeeld van het ontstaan van landschap in het waddengebied.