De Bernina Express: per spoor of te voet langs Zwitsers werelderfgoed

Bernina Express

Een knap staaltje spoorwegtechniek waar treinliefhebbers het unaniem over eens zijn; dit is écht het mooiste treintraject ter wereld. Ingenieuze keertunnels en viaducten zorgen ervoor dat de 122 kilometer lange Bernina Express moeiteloos zijn weg vindt in het ruige Zwitserse hooggebergtelandschap. Natuur en spoorlijn lijken naadloos in elkaar over te lopen. Het is die bijzondere combinatie die er in 2008 voor zorgde dat de Bernina Express tot UNESCO Werelderfgoed werd uitgeroepen.

Albula spoorlijn

De Albula spoorlijn en de Bernina spoorlijn vormen samen het grootste deel van de Bernina Express. Het eerste stuk van het traject, over de Albulaspoorweg, start in Chur, de oudste stad van Zwitserland én de hoofdstad van kanton Graubünden. Vanaf hier volgt de “Kleine Rote” - zoals de iconische rode trein van de Rhätische Bahn liefkozend wordt genoemd- de loop van de Rijn tot aan Bonaduz. Daarna slingert de spoorlijn door de Domleschg vallei met de meeste burchten van Zwitserland, via Tiefencastel, door naar eindpunt Pontresina. Het absolute hoogtepunt op dit traject is het stuk over de wereldberoemde Landwasser Viaduct bij Filisur, een boogbrug van 65 meter hoog en 142 meter lang. Na deze oversteek duik je direct de lange Landwassertunnel in. Indrukwekkend, ook als je geen treinfanaat bent!

Bernina spoorlijn

Hoewel de naam anders doet vermoeden, heeft de Bernina Express bepaald geen haast. En dat is maar goed ook! De panoramarijtuigen zijn ervoor gemaakt om zo comfortabel mogelijk van het weergaloze landschap te genieten. Vanaf Pontresina vervolgt de Bernina Express zich over de Bernina spoorlijn. Wil je je benen even strekken dan stap je bij het station van Morteratsch uit voor een wandeling* van 6 kilometer (heen en terug) naar de gelijknamige gletsjer. En vergeet vooral niet om een foto te maken van de “kleine rode” tegen een achtergrond van bergen, sneeuw, ijs en gletsjers. Een fotogenieker plaatje dan dit bestaat bijna niet. De reis gaat verder door het hoogalpiene landschap, langs bergmeren, door de Berninapas en eindigt in Tirano, net over de Italiaanse grens.

*De Gletscherweg Morteratsch
Langs de Gletscherweg Morteratsch staan informatieborden die je vertellen over de gletsjer en de desastreuze impact van klimaatverandering. Zo’n 160 jaar geleden reikte de gletsjertong nog tot aan het spoor, maar sindsdien is de Morteratsch Gletscher al zo’n 2,5 kilometer geslonken. Er is ook een audiotour waarin je meer leert over glaciologie, vegetatie en historie van de streek.

Bekijk hieronder een video van Myswitzerland over de Bernina Express:

Wandelen: de Via Albula/Bernina

Rondom de Bernina Express, en trouwens ook de andere spoorlijnen van de Rhätische Bahn, is het prachtig wandelen. Wil je de Bernina Express in al je vezels voelen, dan stap je onderweg uit voor een wandeling. Maar je kunt ook het hele treintraject te voet volgen. Over de Via Albula/Bernina!

Deze langeafstandswandelroute volgt in tien etappes, van noord naar zuid, het traject van de Bernina Express. Maar liefst 131 kilometer lang kun je op je gemak de bruggen, tunnels, viaducten en treinstations van dichterbij bekijken. De meeste mensen wandelen ‘m van Thusis naar Tirano, maar deze wandelroute is in beide richtingen duidelijk gemarkeerd. Je volgt de gele bordjes met het groene logo en het cijfer ‘33’ erop. De Albula/ Bernina wandelroute is leuk voor iedereen, omdat je het traject van de Rhätische Bahn volgt. Je kunt in bijna ieder dorpje in of uit de trein stappen waardoor je helemaal zelf kiest hoe lang je wilt wandelen. Je kunt de dagetappes dus zelf kunt aanpassen aan je conditie, ervaring en interesses. De beste tijd om te wandelen is van juni tot en met september. Maar let op, ook tijdens de zomermaanden kun je op de hoger gelegen gedeeltes nog op sneeuwvelden stuiten.

Geoefende wandelaars kunnen de volgende etappes aanhouden:

Etappe 1. Van Thusis naar Tiefencastel

Vanaf Domleschg loopt een spectaculaire wandelroute door de Schinschlucht-kloof. De klim naar Muldain wordt beloond met een spectaculair uitzicht. Andere onbetwiste hoogtepunten van deze wandeletappe zijn het Solisviaduct en de 8e eeuwse Sint-Pieterskerk in Mistail.

• Pittige wandeling, 20 kilometer wandelen, stijgen 950 m, dalen 760 m.

Etappe 2. Van Tiefencastel naar Filisur

Tijdens de tweede etappe wandel je naar het indrukwekkende Landwasserviaduct, een van de hoogtepunten van de Via Albula/Bernina en de Bernina Express. Je vervolgt je weg langs de schuimende Albula rivier, een stuk over wandelroute ‘Wasserweg ansaina’ naar een schilderachtige plek voor een ansichtkaartenfoto van het wereldberoemde Rhätische Bahnviaduct.

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 12 kilometer wandelen, stijgen 440 m, dalen 240 m

Etappe 3. Van Filisur naar Bergün

Dit traject begint in de historische dorpskern van Filisur. Voorbij de ‘tanzenden Hexen von Bellaluna’ leidt het pad je naar het goed onderhouden, historische treinstation van Stugl. Eindpunt van je wandeldag is bergdorp Bergün met zijn fotogenieke Engadiner huizen.

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 10 kilometer wandelen, stijgen 620 meter, dalen 320 meter

Etappe 4. Van Bergün naar Preda

Vandaag volg je de oevers van de Albula rivier en kruis je meerdere keren de spoorlijn. Dit deel van de wandelroute heet ook wel de ‘Bahnerlebnisweg’ omdat je hier niet alleen door schitterende natuur wandelt en telkens een mooi uitzicht hebt op de rode treinen, je leert onderweg ook iets over de verschillende spoorwegconstructies. Ook leuk om te doen met kinderen.

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 7 kilometer wandelen, stijgen 520 m, dalen 110 m

Etappe 5. Van Preda naar Spinas

Deze etappe wordt ook wel de Koninginne-etappe genoemd. De bergwandeling neemt je vandaag mee naar het kristalheldere Palpuogna meer, over de Weissenstein Alp omhoog naar de Fuorcla Crap Alv (2466 m hoogte) om daarna  steil af te dalen naar Val Bever en het idyllische Spinas.

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 12 kilometer wandelen, stijgen 820 m, dalen 780 m

Etappe 6. Van Spinas naar St. Moritz

Als je denkt dat het charmante Val Bever en de sculpturen op de Märchenweg (sprookjespad) je betoveren, wacht dan maar eens op het uitzicht op het Berninamassief met de imposante Piz Bernina (4049 m). De etappe eindigt in wintersportplaats St. Moritz. Een prachtige wandeldag die ook nog eens gemakkelijk te doen is!

• Gemakkelijke wandeling, 13 kilometer wandelen, stijgen 240 m, dalen 280 m

Etappe 7. Van St. Moritz naar Ospizio Bernina

Een stevige maar prachtige etappe! Door veen en alpenweiden wandel je naar de Berninapas (2328 m). Het Stazerwald, bergdorp Pontresina, de Morteratsch-gletsjerwereld en Lago Bianco zijn de hoogtepunten tijdens deze wandeling.

• Middelzwaar tot moeilijk, 24 kilometer wandelen, stijgen 840 m, dalen 360 m

Etappe 8. Van Ospizio Bernina naar Cavaglia

Etappe 8 van de Via Albula/Bernina leidt je naar viewpoint Sassal Mason waar je uitkijkt op de Piz Palü (3905 m). Het hartvormige Lagh da Palü, Alp Grüm en Val Poschiavo liggen vandaag ook op de route. Je daalt een heel stuk af naar eindpunt Cavaglia.

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 9 kilometer wandelen, stijgen 240 m, dalen 780 m

Etappe 9. Van Cavaglia naar La Prese

We raden je aan om een kleine omweg naar de gletsjermolens van Cavaglia te maken. Net als de Bernina Express slingert het wandelpad op deze etappe naar het dal van de Poschiavo-vallei.

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 12 kilometer wandelen, stijgen 60 m, dalen 800 m

Etappe 10. Van Le Prese naar Tirano

Onderweg van Le Prese naar eindbestemming Tirano kom je onder andere het cirkelviaduct van Brusio tegen. De rest van deze laatst etappe is lekker afwisselend. Je wandelt door boomgaarden en wijngaarden naar Italië..

• Gemiddelde moeilijkheid en zwaarte, 14 kilometer wandelen, stijgen 300 m, dalen 820 m.

Voorloper

Zoals de Bernina Express en de Via Albula/Bernina met elkaar verweven zijn, zo geldt in heel Zwitserland dat reizen met de trein en wandelen een bijzonder goede combinatie is. Vanuit heel Europa zijn er bovendien goede rechtstreekse verbindingen naar Zwitserland. Het Alpenland heeft bovendien een van de dichtste en meest betrouwbare spoorwegnetten van Europa. Het zit in hier sowieso wel snor met het openbaar vervoer. Er is geen plek die niet per trein, bus, boot of eventueel gondellift te bereiken is. Perfect voor iedereen die het liefst met het openbaar vervoer reist en daarmee op een duurzame manier invulling wil geven aan zijn of haar vakantie.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Switzerland Tourism.