Fietsen in Suriname

Over Paramaribo

Paramaribo is geen stad, maar een stadje. En van dat stadje is vooral het centrum een drukke bedoening, daarbuiten wordt het al snel gemoedelijk. Je kunt goed zien dat Paramaribo helemaal niet berekend is op zoveel autoverkeer. De smalle straten staan ’s ochtends al snel vast en daartussen door krioelen ook nog eens de vele brommers én wandelaars die bij gebrek aan fatsoenlijke stoepen op de weg lopen of niet op de stoep kúnnen lopen omdat daar auto’s staan geparkeerd. Een chaotische boel kortom, maar in geen enkel opzicht vergelijkbaar met steden als Jakarta of Bombay, ik noem maar een dwarsstraat, waar de chaos zich uitstrekt over tientallen kilometers stad. Om de boel nog een beetje in goede banen te leiden, zijn veel straten in het centrum overigens wel éénrichtingsverkeer.

Fietsen in het centrum van Paramaribo is uiteraard mogelijk, maar automobilisten houden totaal geen rekening met fietsers in de zin dat er geen ‘voorrang’ wordt verleend als je bijvoorbeeld een weg moet oversteken. Oppassen dus met kinderen en ’s avonds zorgen dat je verlichting werkt (koplampje!!). Een goedkoop, betrouwbaar en handig alternatief voor wie aan de andere kant van de stad moet zijn is een taxi.

Zoals gezegd: in een kwartier ben je vanuit hartje Paramaribo aardig uit de drukte. Eerst heb je nog ruim opgezette buitenwijken als Mon Plaisir en Elisabethhof (grote tuinen, veelal bewaakt) of juist klein opgezette wijkjes waar veel Chinezen, Hindoestanen en Javanen wonen. Aan de rand van de stad verrijzen steeds meer grote bioscopen, sporthallen en shoppingmalls. Pas daarna begint het échte Surinaamse platteland.

 De fietstocht

Vooraf legden wij contact met Etto Paulus van ‘Fietsen in Suriname’ die zijn fietsverhuur regelt vanuit een container naast Guesthouse Zus & Zo aan de Grote Combeweg op een steenworp van het centrum. Een kleine sympathieke organisatie die ik had gevraagd om een programmaatje in elkaar te draaien voor twee weken.

Dat programma bestond eruit dat we de eerste korte week ‘vlak’ zouden fietsen ten oosten van Paramaribo, aan de andere kant van de Commewijnerivier. Dat deden we op gewone stadsfietsen met drie versnellingen en fietstassen achterop. Die fietsen voldeden prima voor het terrein.

De tweede week maakten we gebruik van mountainbikes en reed Etto zelf mee. Een assistent volgde met een volgauto. Voordeel daarvan was dat we de bagage zelf niet hoefden mee te slepen, maar belangrijker nog was het dat de kinderen op lange en saaie stukken (de eerste en laatste dag) in de auto konden zitten. Naast ons gezin reden er ook nog vijf studenten mee en al met al was dat een zeer geslaagde trip.

Surinamers zelf fietsen nauwelijks. Waarom zouden ze? Op drukke, doorgaande wegen wordt er dan ook weinig rekening gehouden met fietsers. Er wordt soms belachelijk hard gereden (véél harder dan de toegestane 80 km/pu) en daarnaast wordt er op de meest foute momenten ingehaald. Echt rekening houden kun je daarmee niet, maar het is handig om te weten.

Fijn voor de autorijdende Surinamers, maar minder leuk voor de avontuurlijk ingestelde fietser is dat er steeds meer wegen geasfalteerd worden. Inmiddels loopt er vanuit Paramaribo een verharde weg helemaal naar de zuidpunt van het Brokopondomeer; tot 2009 ging deze alleen nog tot aan de bauxietfabriek van Suralco in Paranam. En anders dan in Nederland ligt er naast deze ‘nieuwe’ snelwegen geen spiegelglad fietspad, maar moet de fietser het samen delen met de automobilisten.

Een uitzondering is overigens het traject tussen Paramaribo en de eerder genoemde Suralcofabriek; daar ligt een vrij liggend fietspad naast de weg. Bepaald niet spiegelglad en een mountainbike komt goed van pas, maar toch.

Zwaarte van deze fietstocht

Een meerdaagse fietstocht met kinderen vergt natuurlijk een andere ‘aanpak’ dan zonder. Onze kinderen waren destijds 9 en 12 jaar en achteraf kan de conclusie zijn dat de mountainbike­tocht geschikt is voor kinderen vanaf een jaar of acht. Met die aantekening dat het natuurlijk volledig afhankelijk is van de conditie en ervaring van je kinderen! Zeker in de afdaling van de Brownsberg is het verstandig om kinderen goed te begeleiden en ze in de gaten te houden; een schuiver is zo gemaakt.

Aan te raden is om niet meteen te beginnen met de mountainbiketocht langs de Surinamerivier, maar eerst een paar dagen ontspannen ´in te fietsen´ in de Commewijne. Niet alleen kun je dan wennen aan de tropische warmte, de tocht laat je ook kennis maken met de verschillende bevolkingsgroepen van Suriname en geeft een beeld van de (ik weet het, niet al te fraaie) historische band die Nederland en Suriname hebben. In de Commewijne en langs de Surinamerivier lagen tijdens de Nederlandse overheersing van het land uitgestrekte koffie-suikerriet-, tabak- en cacaoplantages. Nu wonen er veel nazaten van Hindoestanen en Javanen die na de afschaffing van de slavernij als contractarbeiders naar Suriname kwamen en daar bleven wonen. Een boeiend en prachtig gebied!

Commewijne is zo vlak dat je er met gewone stadsfietsen met drie versnellingen kunt fietsen. Sommige achterafweggetjes zijn onverhard waardoor je af en toe een stukje moet lopen. Door de warmte kunnen de dagafstanden voor kinderen wel pittig zijn; de weg van Tamanredjo naar Resort de Plantage is druk en kan voor kinderen eng zijn.

Voor de meerdaagse mountainbiketocht langs de Surinamerivier en naar de Brownsberg wordt meer gevraagd van je kinderen. Zeker de eerste en laatste dag van Paramaribo naar het eerste resort Babunhol is héél lang. Voordeel is dat ze, als ze het zat zijn, plaats kunnen nemen in de volgauto. De tussenliggende etappes zijn voor sportieve kinderen met enige mountainbike-ervaring (onze dochter deed het voor de eerste keer; wat is ervaring…?) goed te doen. Op de onverharde stukken vanaf de Afobakaweg naar de resorts kun je flink wat klimmetjes en afdalingen verwachten, maar als je de tijd neemt zijn deze ritten goed te doen. Ook op het zuidelijke deel van de Afobakaweg zitten enkele stevige klimmetjes!

De klim naar de top van de Brownsberg is lang (9,5 km), warm, prachtig, onvergetelijk en soms behoorlijk steil en pittig. De onverharde weg verandert bij regen in een modderpoel en eigenlijk is dan alleen het midden van de weg befietsbaar. Omdat er ook bussen en 4wd’s omhoog rijden, is het goed opletten geblazen. Controleer de remmen van je fiets goed, zeker als je de dag daarna aan de afdaling begint! Draag altijd een helm, hoe warm het ook is. Voor wat angstige kinderen is de klim naar de Brownsberg wellicht een minder goed idee. Ze kunnen dan plaats nemen in de volgauto en gemotoriseerd omhoog gaan (wat al een avontuur op zich is!).

Vervoer naar Suriname

Vanuit Amsterdam kun je vijf keer per week (uitgezonderd dinsdag en donderdag) met Surinam Airways naar Paramaribo vliegen en zeven keer per week met KLM (woensdag met overstap op Curaçao). Afhankelijk van de periode van het jaar, betaal je voor een ticket en afhankelijk van de vliegmaatschappij vanaf ca. € 400,- tot ca. € 1100,- per persoon incl. belastingen. De kerstvakantie is traditioneel een dure periode omdat dan veel Surinamers hun vakantie doorbrengen in eigen land. Een dag eerder of later vertrekken kan zo een paar honderd euro schelen. Vroeg boeken levert sowieso ook geld op.

Indirect vliegen naar Suriname kan ook. Bijvoorbeeld met Air France dagelijks via Parijs naar Cayenne in Frans Guyana en vanuit daar met een privé-taxibus verder naar de grens St-Laurent/Albina. Vanuit Albina (Suriname) verder met het openbaar vervoer naar Paramaribo. Let er dan wel op dat je in Frans Guyana andere papieren nodig hebt dan alleen je toeristenvisum! Ook via Londen en New York zijn vluchten mogelijk, maar tickets zijn dan peperduur.

Waar overnachten?

Paramaribo stikt niet van de overnachtingsadressen. Het is geen backpackerbestemming en zeker geen zonbestemming. In de stad vind je een aantal grote hotels die aardig aan de prijs zijn. Goedkoper en waarschijnlijker ook leuker zijn de kleinere guesthouses of hostals die meestal aan de rand van het centrum liggen.

Overnachtingstips Paramaribo

Zus & Zo, Grote Combéweg 13. Een levendige plek tegenover de zieltogende Palmentuin op loopafstand van het centrum. Overdag is het er gezellig druk in het restaurant waar ook veel Nederlandse studenten komen. Je kunt er goed en voor een redelijke prijs eten. De kamers zijn basaal, met een douche en toilet op de gang, maar wél met een airco en dat is best lekker als je net aankomt. Een groot nadeel is dat de kamers slecht te verduisteren zijn en, omdat ze vlak bij de weg liggen, ook rumoerig zijn.

Voor een vierpersoonskamer betaalden wij € 55,- per nacht, dat is exclusief een ontbijt. Voor twee personen betaal je vanaf € 35,-. Het restaurant is relaxed, maar wel duidelijk geënt op (Nederlandse) toeristen; het écht Suriname beleef je er in ieder geval niet. Kijk op: twenty4suriname.com

Pied a terre, Costerstraat 59. Dit guesthouse is in eigendom van een Frans/Nederlands echtpaar, maar werd in 2010/2011 gerund door de Eindhovense Erna Hulsenbos (update 2019: er zijn inmiddels andere eigenaars, de naam van het guesthouse en de website zijn hetzelfde gebleven). Het guesthouse ligt net een beetje buiten het drukke centrum in een rustige straat, niet ver van de Nederlandse ambassade. Het is een prettige, rustige plek met een sfeervolle entree en een heerlijk achterterras waar je wat kunt drinken en waar het ontbijt wordt geserveerd. Een kamer voor twee personen kost ca. € 25,- en € 37,- excl. ontbijt van € 4,-. De zolderkamer is erg warm en benauwd, maar de studio helemaal onderin is perfect. Hier heb je ook de beschikking over een eigen douche. Deze kamer kost € 66,-, maar dan slaap je er met vier personen. Je kleding laten wassen is ook mogelijk. Erna is een enthousiaste ‘hotelier’ die je de goede plekken in de stad kan wijzen en je met raad en daad bijstaat. Kijk op: www.un-pied-a-terre.org

Overnachtingen Commewijne

Resort De Plantage, gelegen aan de Oost-Westverbinding, ten oosten van Tamanredjo (tussen kilometerpaal 23 en 24). Voormalige plantage Montpelliër waarvan een deel gekocht door twee Nederlanders, Pieter van der Grift en Peter van Huffel, in 2002 geopend (update 2019: Peter van Huffel is in 2016 overleden). Prettige en rustige plek aan de rand van het oerwoud. Centraal ligt het restaurant waar je goed en ‘internationaal’ kunt eten. Niet heel goedkoop: reken op € 25,- per persoon voor een volledige maaltijd.
De zeven huisjes liggen verspreid over terrein, in de buurt van het zwembad. Ze beschikken niet over airco, wel over een keukentje, een badkamer en ventilatoren. Veel andere mogelijkheden dan luieren, lezen en een beetje door het oerwoud kuieren zijn er niet dus na twee dagen heb je het wel gezien. Een aanrader is de ‘excursie’ over het terrein met Pieter. Je leert er veel over de planten en dieren die in het bos groeien, maar vooral ook van de vele vruchten die op eigen terrein groeien. Een overnachting (twee personen) kost ongeveer € 95,- per nacht, inclusief ontbijt. Kinderen betalen € 20,- per persoon. Kijk op: www.deplantagecommewijne.com

Plantage Frederiksdorp aan de Commewijnerivier. Sinds 25 jaar eigendom van de Hagenaar Ton Hagemeyer en zijn vrouw Marianne (update 2019: in 2016 is de plantage van eigenaar veranderd en zijn er cabana's, een bar en een zwembad bijgekomen. De website werkt nog onder dezelfde naam). Op de plantage Frederiksdorp werd oorspronkelijk cacao en koffie verbouwd. Met de afschaffing van de slavernij en de komst van Javaans en Hindoestaanse loonwerkers, werd er een politiepost gebouwd met huizen voor de politieagenten. Die huizen heeft Ton na een lange verbouwing om weten te toveren tot eenvoudige, doch sfeervolle gastenverblijven. De douches zijn er koud en er is geen airco, maar de sfeer onovertroffen. Het hele terrein ademt trouwens nog heel erg de ambiance van vervlogen tijden en onder de gastenverblijven is het uitstekend vertoeven in de hangmatten. Een zwembad is er niet, maar kinderen zullen zich niet vervelen.
Een overnachting kost ca. € 120,- voor een gezin, inclusief ontbijt (Sandwich Spread, chocopasta, jam!). Alleen contant betalen! Avondeten (uitstekend en overvloedig!) kost ca. € 6,- extra. Ton geeft je graag een kleine rondleiding in zijn kleine museumpje, of rariteitenkabinet zoals hij het zelf noemt, in een voormalige cel. Kijk op: www.frederiksdorp.com

Overnachtingen Brokopondo

Langs de Surinamerivier en het Brokopondomeer liggen diverse zogenaamde resorts. Berg & Dal is een luxe en daardoor ook een dure, maar er zijn er meer die meteen wat eenvoudiger zijn. Overnachtingen hier kosten over het algemeen € 50,- per nacht, een beetje afhankelijk van het type accommodatie. Koken kan over het algemeen in een gemeenschappelijke kookruimte, douchen (zelden warm) en toiletteren gaat ook in gemeenschappelijke ruimtes. Een dunne laken of slaapzak is aan te bevelen (en soms te leen). Vaak kun je ook in een (eigen) hangmat slapen. Dan betaal je zo'n € 25,-.

Resort Babunhol. Mogelijkheid om hangmatten op te hangen of een achtpersoons huisje te huren met een keuken en potten en pannen. Prachtig uitzicht vanuit de lodges over de Surinamerivier. Afgesloten zwemmogelijkheid in de rivier (let op de sterke stroming!!). Update 2019: permanent gesloten.

Resort Ston Island. Dit is al iets meer een ‘dorpje’, gelegen aan de oevers van het Brokopondomeer. Verschillende huisjes (groot en klein), kookhutten en plekken waar je een hangmat kunt neerhangen. Via de beheerder kun je een boot huren en op piranha’s gaan vissen in het Brokopondomeer. 200 SRD voor een tocht van twee uur, inclusief visgerei.
Meer info: Resort Ston Island

Brownsberg. Boven op deze 513 meter hoge ‘berg’ liggen de beheersgebouwen van de Stinasu (Stichting Natuurbehoud Suriname), de Surinaamse natuurbeschermingsorganisatie. Daarnaast is er een aantal gastenverblijven, wederom zowel lodges als hutten waar je een hangmat kunt neerhangen. Aangezien het hier ’s nachts aanzienlijk koeler is dan in Paramaribo, is het een prima tip om een hangmat neer te hangen. Vraag bij de beheerder wel even om een laken. Veel last van muggen heb je hier niet. Vlakbij de ingang van het park is een restaurant waar je heerlijk kun eten (‘wat de pot schaft’) en waar je drank kunt kopen. Water en elektriciteit vallen soms uit, dat hoort er allemaal bij. Er hangt hier een beetje de backpackersfeer die je in andere landen vaker tegenkomt.
De prijs van een overnachting is hier incl. de toegang tot het park. Grandioos uitzicht over het immense Brokopondomeeer. Update 2019: De lodges hebben hun beste tijd wel gehad, maar overnachten is nog steeds mogelijk.
Meer info: Stinasu

Berg & Dal
Meer info: Resort Berg & Dal.

Beste seizoen om in Suriname te fietsen

Suriname kent geen seizoenen, maar jaargetijden die steeds ongeveer drie maanden duren: een kleine en grote regentijd en een een kleine droge tijd en een grote droge tijd. Veelal wordt de kleine droge tijd gezien als de beste periode om naar Suriname af te reizen, maar ook de kleine regentijd (waar de kerstvakantie invalt) is het overwegen waard. In het binnenland zal het dan waarschijnlijk dagelijks wel even regenen, maar door de warmte heb je daar nauwelijks last van. Na een regenbui is het wel altijd even wat koeler. De meeste regen viel bij ons op en rondom de Brownsberg; het is daar ook niet voor niets zo groen. Wél kunnen de onverharde wegen modderig zijn en heb je dus wat extra droge (en schone!) kleding nodig. In Paramaribo kan het in de kleine regentijd gerust dagen achter elkaar droog en strakblauw zijn; het volgende moment kan het stortregenen. Regen valt vaak vroeg in de ochtend (als een hevige bui die even snel stopt als hij is opgekomen) of later in de middag als een stevige (onweers)bui die wel een uur kan aanhouden. Als je het een beetje slim aanpakt, lig je tegen die tijd al lang in je hangmat! Op de Brownsberg hebben we één middag gehad dat het bleef stortregenen. De volgende dag scheen de heel dag de zon en was het bloedheet. Wel was de afdaling van de Brownsberg in een modderpoel veranderd. Neem zo min mogelijk bagage mee en ga qua kleding zo 'kaal' mogelijk op de fiets zitten. Je krijgt de bauxiet niet meer uit je goeie goed!

Regentijd of niet; Suriname is het gehele jaar door vochtig warm. Je moet daar tegen kunnen, anders heb je niets in Suriname te zoeken. In de grote droge tijd, van half augustus tot begin december, is het weliswaar op z’n heetst, maar voor een Nederlander voelt het sowieso altijd warm en dus vooral vochtig aan. Ook ’s nachts! Een petje en zonnebrand zijn onontbeerlijk en tussen twee en vijf uur ’s middags moet je de grootste inspanning proberen te vermijden. Zorg hoe dan ook dat je de hele dag blijft drinken!

Zwemmen (afkoeling) kan in de zwembaden bij diverse hotels, maar als je geen gast bent kan de toegang je grote drukte geweigerd worden. Anders moet je 15 tot wel 25 SRD betalen om binnen te komen. Parimna, het openbare zwembad van Paramaribo, is goedkoper. Advies van Surinamers zelf: let daar op je spullen!
Wij zwommen bij Zin, tegenover de Nederlandse ambassade, voor 15 SRD. Het zwemwater was bepaald niet schoon, maar je kon er lekker eten en drinken en op een ligstoel in het zonnetje liggen.

Tussen kwart over zes en kwart voor zeven wordt het in Suriname pikkedonker. Dat gaat behoorlijk plotseling!

De ‘seizoenen’ van Suriname

Begin december tot eind januari is de kleine regentijd
Eind januari tot eind april is de kleine droge tijd
Eind april tot half augustus is de grote regentijd
Half augustus tot begin december is de grote droge tijd

Eten, drinken & inkopen doen in Suriname

Winkels

Aan winkels geen enkel gebrek in Paramaribo, al is het in het binnenland uiteraard wel wat minder. Maar zeker in Paramaribo, in de dorpen in Commewijne en langs de ‘snelwegen’ vind je meer dan voldoende winkels waar van alles te koop is. De winkels zijn haast zonder uitzondering in handen van Chinezen en zijn geopend van 8 uur open tot 10 uur ’s avonds; zeven dagen in de week. Iedere Chinees heeft ook een goed gesorteerde koelkast met ijskoude drankjes en verder zijn er volop zaken als koekjes, snoepjes, chips en allerhande beleg (chocopasta, pindakaas, jam) en melkpoeder en muesli te koop.

Een leuk uitstapje voor wie zich een middag verveelt in Paramaribo is het winkelcentrum L’Hermitage. Bij voorkeur bereikbaar per taxi voor minder dan vijf euro. In het winkelcentrum zitten naast een aantal (internationale) kledingketens, een goed gesorteerde boekwinkel, een bakkerij met Hollands brood, een Cambio en The Coffee House met uitstekende koffie en broodjes (en airco!). The Coffee House is een heerlijke plek om de drukte van het winkelcentrum te ontvluchten. Er staan lekkere luie banken met kussens, de Ware Tijd ligt voor het grijpen en uit de boxen klinkt Elvis Presly.

Ontbijt

Surinamers zijn geen grootse ontbijters. Even de stad inlopen en een ontbijt scoren is geen optie. Natuurlijk wordt bij hotels en hostals wel een fatsoenlijk ontbijt geserveerd, maar bijvoorbeeld bij Zus & Zo is dit pas mogelijk vanaf 9 uur ’s ochtends. Voor veel kinderen is dat véél te laat.

Het ontbijt bestaat in ieder geval uit brood of broodjes, vaak iets met ei en fruit, yoghurt en koffie/ thee en sap. Best Nederlands dus eigenlijk.

Ontbijttips

• Het dak van het Krasnapolsky Hotel aan de Domineestraat 39. Je kunt hier voor 26 SRD aanschuiven aan een ontbijtbuffet met eiergerechten, vers fruit, koffie, thee, brood etc. Mooi uitzicht over de stad, prettige plek om de dag te beginnen.
• Fernandes is van origine een Portugese familie die in 1918 aan de Keizerstraat in Paramaribo neerstreek en daar een bakkerij begon. De gele auto’s van Fernandes vind je nog steeds in het straatbeeld. Er staat er dagelijks een vlakbij het presidentieel paleis, op de hoek van de Henk Arronstraat en Grote Combeweg. Voor drie keer niks kun je hier diverse soorten heerlijke broodjes krijgen, plus de nodige met ijs gekoelde drankjes. Inmiddels is Fernandes een groot bedrijf met ruim 300 werknemers en staat de broodfabriek aan de rand van het centrum.

Middag- en avondeten

Uit eten gaan in Suriname kost geen enkele moeite. Overal waar mensen wonen is ook een eetgelegenheid. In de meest simpele vorm betekent dat nasi of bami met kip en rijst (meestal gaat het dan om Javaanse restaurantjes, maar ook Creolen weten hoe ze bami of nasi moeten maken). Wil je diverse Surinaamse gerechten uitproberen, dan is wellicht de Waterkant in Paramaribo een goede idee. Zeer basaal, maar voor rond de € 4,- kun je er een nasi, bami met saté of kip krijgen. Maar ook kun je hier Pom en Roti eten, mits voorhanden.

Surinamers eten in principe twee keer per dag warm, tussen de middag en ’s avonds. Warm eten is dan ook een groot deel van de dag verkrijgbaar en een middag- en avondkaart is vrijwel onbekend (behalve in internationale hotels en resorts).

Wie net als ons de fietstocht Commewijne maakt, komt ook in Tamanredjo. Je kunt daar kiezen uit een keur van Javaanse (of Balinese) eethuisjes met uitstekend Indonesisch eten.

Zus en Zo. Al eerder genoemd bij de overnachtingsadressen. Je kunt hier prima eten in een leuke ambiance. Wat te denken van heerlijke appeltaart met slagroom, fruitshakes, verse sappen, belegde broodjes, muffins, Parbo van de tap, Pom en heerlijke koffie.

Pannenkoek & Poffertjes Café aan de Van Sommelsdijckstraat 11. Wat een truttigheid denk je wellicht, pannenkoeken eten in Suriname, maar na twee weken rijst, kip, rijst en kip smaken zo’n oer-Hollandse pannenkoek met stroop en poedersuiker goddelijk! En ze hebben er ook nog eens heerlijke salades, broodjes, witte koude wijn en bier. Geweldige plek! Voor een pannenkoek betaal je ca. 15 SRD en voor een salade 17 SRD.

Fort Zeelandia. Dit fort is uiteraard bekend omdat het de plek is waar op 8 december 1982 vijftien vooraanstaande Surinamers door het regime onder leiding van Desi Boutserse werden gemarteld en vermoord. Toen was het een hoofdkwartier van het leger, maar ooit vormde dit fort het allereerste begin van Paramaribo omdat Nederlanders op die plek een (versterkte) handelsvestiging stichtten. De Engelsen veroverden het fort in 1665, in 1667 veroverden Zeeuwen het weer terug, vandaar de naam Fort Zeelandia. Tegenwoordig is het een museum. Op zondagochtend kun je voor een klein bedragje een rondleiding boeken en dit is zeer aan te bevelen omdat je een stuk meer te weten komt over het ontstaan van Paramaribo en Suriname.

Aan de achterkant van het fort (daar waar de Surinamerivier stroomt) ligt een heerlijk terras waar de drukte van Paramaribo mijlenver verwijderd lijkt. Je kunt er wat kouds drinken (of wat warms) en kleine zoetigheden als citroencake en muffins krijgen. Een geweldige plek om een boek te lezen en te ontspannen, terwijl op de Surinamerivier traag de bootjes voorbij tuffen.

Drank

Surinamers drinken meer thee dan koffie en de koffie die er te krijgen is, bestaat vaak uit Nescafé. Zus & Zo schenkt goede koffie, mocht je de Nescafé op een gegeven moment zat zijn.

Bier en wijn zijn goed verkrijgbaar, hoewel de wijn niet altijd van de beste kwaliteit is (meestal Frans).

Hét bier van Suriname is Parbo dat wordt gebrouwen onder licentie van Heineken en qua fles lijkt op Amstelbier. Dat laatste klopt ook wel, omdat het merk eerst in eigendom was van Amstel. Sinds 1968 is Amstel echter een dochter van Heineken, vandaar. De smaak is echter anders dan die van een Amstelbiertje, zoeter en dat komt door het gebruik van rijst uit Nickerie (en hop, water en mout) in plaats van gerst. Pas op: als je in Suriname om een bier vraagt, krijg je bijna automatisch een zogenaamde Djogo, een fles van een liter! Even nadenken dus als je nog veertig kilometer op de fiets moet… Parbo heeft 80 procent van de biermarkt in Suriname in handen. Bier wordt in Suriname veel gedronken; een literfles kost er dan ook maar € 2,-. Alcoholisme is een probleem in het land en niet alleen onder Surinamers.

Ook bijzonder lekker, althans, is een non-alcoholisch gemberbiertje waar (uiteraard) gember, suiker, water en kruidnagels inzitten. Sterk, maar zeer verfrissend! Zeker als het wordt opgediend met ijsklontjes.

Veiligheid

Suriname is een veilig land, maar de reputatie kreeg wel een knauw toen wij daar op Tweede Kerstdag op het vliegveld Zanderij arriveerden. Een dag ervoor was net de Nederlander Hans Janssen uit het Brabantse Oisterwijk neergeschoten bij een roofoverval en overleden aan zijn verwondingen. De kranten stonden er vol van. Van een taxichauffeur hoorden we later dat de Nederlander niet meer bij zich had dan een (dure) camera, dacht dat de overvallers beschikten over een neppistool en derhalve en worsteling aanging die hem het leven kostte. Ook hoorden we dat het incident niet op zich staat, maar dat het ‘regelmatig’ voorkomt dat toeristen beroofd worden. Het is niet duidelijk wat je moet geloven van al deze verhalen, maar wie een aantal basisregels in acht neemt, heeft weinig te vrezen.

• Niet in het donker op plekken komen waar geen andere mensen zijn
• Niet opzichtig met een camera of tas op straat lopen als het donker is
• Geen verzet bieden als je toch het slachtoffer wordt van een roofoverval. Je leven is altijd meer waard dan geld, een camera of wat dan ook.

De politie van Paramaribo belooft overigens iedere keer harde actie na een gebeurtenis als op Tweede Kerstdag, maar het is een publiek geheim dat de politie geconfronteerd wordt met harde bezuinigingen en dus helemaal geen geld en mensen heeft voor harde actie. Het ophangen van camera’s op plekken waar veel geweld wordt gemeld (Palmentuin) zou een stap in de goede richting zijn.

Reispapieren & Visa

Vanaf 25 november 2011 is het makkelijker én goedkoper geworden om als toerist Suriname binnen te reizen. Je koopt geen visum meer (dat een jaar geldig was), maar een toeristenkaart (die eenmalig geldig is voor een periode van 90 dagen). De toeristenkaart koop je op Schiphol, je hebt er géén pasfoto voor nodig, wél een geldig vliegticket en paspoort dat bij binnenkomst in Suriname nog minimaal zes maanden geldig is. Ook kinderen moeten een toeristenkaart aanschaffen omdat ze sinds 26 juni 2012 niet meer bijgeschreven mogen zijn in het paspoort van de ouders.

Toeristenkaarten zijn voor € 35,- per persoon ook verkrijgbaar bij de balies RC167 en RC168, te bereiken via Vertrekhal 3, ingang A van Schiphol.

Kijk hier voor meer info

Geld

(in maart 2019 kreeg je voor 1 euro ca. 8,3 Surinaamse Dollars)

Suriname is zeker niet spotgoedkoop, helemaal niet als je het vergelijkt met landen in Azië of het platteland van Turkije. De hotels in Paramaribo hanteren gewoon westerse prijzen, de hostals zijn duidelijk goedkoper. Uit eten gaan is over het algemeen goedkoop, zeker langs de weg in een stalletje van een Javaan.

Excursies naar het binnenland zijn duur, zeker als je veel extra’s wilt. In het algemeen moet je er dus voor zorgen voldoende geld op zak te hebben.

In Paramaribo vind je voldoende geldautomaten, daarbuiten eigenlijk alleen langs de ‘grote’ wegen van oost naar west en naar het vliegveld. Op de Afobakaweg naar het Brokopondomeer is geen enkele mogelijkheid om geld te trekken.

Creditcards worden zeer matig geaccepteerd in Suriname en als dat zo is, dan vooral Mastercard. Met Visa heb ik slechts een enkele maal kunnen betalen. Het advies is, als je het binnenland ingaat, voldoende contanten mee te nemen. Geld kun je dus trekken uit geldautomaten, maar die berekenen een ongunstige wisselkoers. Een betere koers krijg je bij de zogenaamde Cambio; een wisselkantoor in goed Nederlands. Daar kun je eerst euro’s trekken met je bankpas en deze vervolgens omwisselen in Suriname Dollars. Ook kun je een bedrag aan euro’s vanuit Nederland meenemen en deze ter plekke omwisselen in Surinaamse Dollars. Uiteraard betaal je wel een procent of wat commissie, maar dan nog is wisselen bij de Cambio gunstiger.

Uitrusting

• Fietskleding: minimaal 2 korte fietsbroeken (lange fietskleding is echt overbodig) en voldoende fietsshirts met korte mouwen. Neem geen dure en dierbare kleding mee.
• Fietshandschoenen (twee paar)
• Regenkleding is zinloos, je zweet je toch te barsten. Slim is wel een hoes om je fietsrugzak droog te houden tijdens een regenbui.
• Bagagehoes voor je rugzak of bagagetas. Bagage wordt tijdens het fietsen vervoerd, maar blijft met een bagagehoes schoon en droog. Onmisbaar!
• Fietsbril
• Fietshelm
• Fietsschoenen of sportschoenen
• Twee grote (!) bidons
• Warmere kleding voor ‘s avonds
• Schoenen of slippers voor ’s avonds
• Voldoende fietssokken (donker, niet wit!)
• Dagrugzakje of Camelbag voor o.a. water en snacks
• Voor lensdragers: breng ook een bril mee!
• Muesli/ energierepen
• Dunne slaapzak of laken
• Buitensporthanddoeken (gewone handdoeken drogen niet!)
• Toiletpapier
• Zonnebrandolie en lippencrème
• Medicijnen
• Zaklantaarn of koplampje (het wordt aardedonker 's avonds)
• Reserbebatterijen
• Desinfecterende (handen)gel
• Vaseline voor schrale dijen en andere ongemakken. Mijn favoriet: Sudocrem.
• Wasmiddel om handwasjes te kunnen doen
• Toilettas met een haakje die je overal op kunt hangen
• Aansteker (lucifers worden in no-time nat!)
• Een goed afsluitbare bus of koker waarin je kostbare zaken droog kunt houden (paspoort, geld etc).
• Knijpers(!). Overal zijn er waslijnen, maar geen knijpers.

Gezondheid

Profylaxe & inentingen

Een lastige. Vooraf hadden we van de GG&GD het advies gekregen om Malarone te slikken op het moment dat we naar het zuiden zouden afreizen. Maar ter plekke kregen we van ‘iedereen’ te horen dat het gebied vrijwel malariavrij was, heel Suriname eigenlijk, op het grensgebied met Brazilië na. We hebben het risico genomen en nu dus voor €160,- aan Malarone thuis liggen. Of je dat risico ook wil nemen, is een eigen afweging!

Wel hebben we ons in Nederland laten inenten tegen Hepatitis A (25 jaar geldig) en DTP (10 jaar geldig). Alle kosten werden vergoed door de ziektekostenverzekering. Handig om dat van tevoren even te checken!

Inentingen kunnen zowel gehaald worden bij de GG&GD als bij sommige huisartsen met een Travel Clinic.

Muggen
Muggen zitten vooral aan de kust en in de stad, in het binnenland heb je er minder last van; maar in het binnenland komen juist wel weer meer steekvliegen en horzels voor. Uiteraard moet je voldoende muggenolie en anti-jeuk meenemen. In het algemeen beschikken hotelkamers over klamboes en ramen met muggengaas. De door Fietsen in Suriname beschikbaar gestelde hangmatten hadden ook een speciale ‘hangmattenklamboe’.

Water
Flessenwater in Suriname is duur en ook niet altijd nodig. Wij dronken op alle plekken die we aandeden gewoon uit de kraan en zijn nooit ziek geworden. Uiteraard wel altijd even informeren, maar in Paramaribo is het sowieso geen probleem.

EHBO-kit
Neem naar Suriname een uitgebreide EHBO-kit mee. Vooral ontsmettingsvloeistof en pleisters om wondjes te behandelen mogen niet ontbreken. Maar ook bijvoorbeeld een pincet, paracetamol, een crème voor schrale lichaamsdelen etc. Voeten en tenen altijd goed afdrogen om zwemmerseczeem te voorkomen.

Boeken

• Surinam & French Guyana, uitg. International Travel Maps, 1:850.000, € 11,50. Overzichtskaart met eigenlijk een te grove schaal. Echte details vind je niet, maar je krijgt er wel meteen een goed beeld van Suriname mee.
• Toeristenkaart Suriname, uitg. Stichting Toerisme Suriname. 1:300.000, € 13,75. Niet echt een ‘lekkere ‘ kaart, maar wel met plattegrond van Paramaribo. Verkrijgbaar ter plekke.
• Guyana/ Suriname, uitg. World Mapping Project (Reise Know-How), 1:850.000, € 10,99.

Gidsen

• Wereldwijzer Suriname, Tessa Leuwsha, uitg. Elmar, 6e druk 2011, € 22,50. Prettig leesbare, zeer uitgebreide en met kunde geschreven reisgids. Aanvankelijk de enige gangbare, in het Nederlands geschreven reisgids over Suriname.
• Reishandboek Suriname, Tessa Leuwsha, uitg. Elmar, 1e druk 2015, € 17,95. Feitelijk de opvolger van de Wereldwijzer van dezelfde auteur.
• Reizen in Suriname, piranha en mopè, Roy Tjin, uitg. Amrit. Deze uitstekende (maar inmiddels sterk verouderde) gids is helaas niet meer verkrijgbaar en een herdruk wordt ook niet meer verwacht. Wellicht nog ergens in de ramsj verkrijgbaar.
• Reisgids Dominicus, Suriname (2010), € 17,95, 1e druk 2009. Verouderd.
• Landengids Dominicus, Suriname, Diederik Samwel, uitg. Gottmer, 1e druk 2019, € 23,99. 
• Reisgids Suriname, ANWB Extra (2012), uitg. ANWB, € 10,95.
• Footprint Focus Suriname, uitg. Footprint Guides, € 8,75. Niet meer leverbaar!
• Te gast in Suriname, uitg. Informatie Verre Reizen (editie 2018), € 8,95.

Literatuur

• Hoe duur was de suiker, Cynthia Mc Leod, € 20,-, 31e druk 2016. Een absolute aanrader. Dit boek geeft in romanvorm een historisch beeld van de slavernij onder Nederlands bewind in de 18e eeuw. Zeker als je in het voormalige plantagegebied ten oosten van Paramaribo gaat fietsen, móet je deze roman lezen. Verfilmd in 2013.
• Suriname na de binnenlandse oorlog, Ellen de Vries, uitg. KIT, € 17,50. Voor iedereen die meer over de binnenlandse oorlog (1986 – 1992) tussen Ronnie Brunswijk en Desi Boutsers te weten wil komen. En hoe het daarna verder ging met Suriname.

Inmiddels zijn er veel boeken over Suriname verschenen; zowel fictie als non-fictie.

Handige adressen

• Fietsen in Suriname, Grote Combeweg 13a, Paramaribo. T: 0597 520 781; M: 0597 8675 757, www.fietseninsuriname.com.
• www.slm.nl
• KLM, (020) 474 7747
• GG&GD, www.ggd.nl
• Informatie over Suriname: www.suriname-vakantiereis.nl
• www.starnieuws.com. Dagelijkse, on-line ‘krant’. Onmisbaar voor wie meer wil weten over het hedendaagse Suriname.

Surinaamse Ambassade: www.consulaatsuriname.nl
M. Hanenbergstraat 17 – Osdorp
1068 GT - AMSTERDAM
Postbus 9521, 1006 GA Amsterdam
Telefoon: (020) 626 26 97
Fax:(020) 626 45 49

De etappes

Van dag-tot-dagbeschrijving Commewijne

Dag 1: Paramaribo – Nieuw Amsterdam – Frederiksdorp – Hotel de Plantage
De routebeschrijving van deze tocht is verkrijgbaar bij Fietsen in Suriname en kost als vierdaagse fietstour € 195,- incl. gebruik van stadsfietsen. Het routeboekje geeft ook beknopte informatie over de bezienswaardigheden onderweg. Wij hebben de tocht in een iets andere volgorde gefietst!

Als je niet zou weten, zou je op deze dag bij tijd en wijle denken dat je warempel in Nederland fietste. Commewijne, het voormalige plantagegebied ten oosten van Paramaribo, is inderdaad zo vlak als Nederland. Minder bebouwing, dat dan wel, maar wel met akkerland, dorpjes, riviertjes, kreken, en keurig aangeharkte tuintjes. Nu wonen er veel Javanen en Hindoestanen en soms voel je je inderdaad óók of je in Indonesië zit.

Door de buitenwijken (mooi, grote huizen!) fiets je richting het noorden, langs de Surinamerivier die je helaas maar af en toe ziet. Soms over een dijkje, verrassend genoeg allemaal. Bij Leonsberg pak je het eerste pontje over de Surinamerivier naar Voorburg (veerpont kost meestal 20 tot 25 RSD) en door naar Fort Nieuw Amsterdam (dat werd gebouwd ter vervanging van Fort Zeelandia in Paramaribo). Nu is het een museum.

Vanaf Nieuw Amsterdam fiets je een tijdje pal langs de Commewijne Rivier. Interessant is om even door te rijden naar de voormalige koffieplantage Mariënburg. Dan zelfde weg terug en het pontje pakken naar Frederiksoord (daar eventueel lunchen of slapen). Vervolgens vanaf Frederiksoord een prachtig stuk door voormalig plantagegebied (groen!) Mariënbosch en wederom de Commewijne oversteken naar Alkmaar. Vanaf Alkmaar over een kaarsrechte (en gloeiendhete) weg naar Tamaredjo en vervolgens verder over een drukke (!!) ‘snelweg’ die Paramaribo verbindt met Albina. Achterlangs, en daardoor de drukte mijdend, is gedeeltelijk mogelijk. Uiteindelijk kom je uit bij rustig gelegen Hotel de Plantage. Wij bleven hier uiteindelijk twee nachten, één nacht kan natuurlijk ook. Afstand: ca. 40 km

Dag 2: Hotel de Plantage – Plantage Frederiksdorp
Terug naar Tamaredjo (zeer goede eethuisjes!) en over de lange hete weg weer noordwaarts naar Alkmaar. Dan niet de Commewijne oversteken, maar langs de oever naar het westen naar het pontje van Mariënburg (eventueel vandaag de koffieplantage bezoeken; meer tijd!). Met pontje de Commewijne oversteken naar Frederiksdorp en daar overnachten. Afstand: ca. 25 km

Dag 3: Plantage Frederiksdorp – Meerzorg – Paramaribo
Laat eigenaar Ton even bellen dat je naar de overkant wil en het pontje staat al klaar. Terug dus naar Mariënburg en gedeeltelijk de route van dag 1 richting Voorburg. Voor die tijd sla je echter af en fiets je aan de rechteroever van de Surinamerivier naar het zuiden. Onderlangs via de plantage Peperpot (te bezichtigen!) naar Meerzorg en daar de pont naar Paramaribo. Imposant en aangenaam boottochtje over de Surinamerivier! Afstand: ca 40 km.

Van dag-tot-dagbeschrijving Surinamerivier/ Brokopondo

Dag 1: Paramaribo – Babunhol
Deze meerdaagse tocht is geheel verzorgd te boeken bij Fietsen in Suriname. Kosten: € 450,-. Mountainbikehuur is inbegrepen, de bagage wordt vervoerd. Eigenaar Etto Paulus fietst mee als gids. De route is vrij duidelijk; veel mogelijkheden zijn er niet. Onderstaande routebeschrijving is gedeeltelijk afkomstig uit het programma van Fietsen in Suriname.

Vanuit Paramaribo fietsen we 30 kilometer over een van de weinige fietspaden in Suriname naar het zuiden. De fietspad eindigt te Paranam, een dorp vlakbij de aluminiumfabriek Suralco. We fietsen vervolgens 40 kilometer over de Afobakaweg, aangelegd door de Amerikaanse aluminiumproducent Alcoa waarvan Suralco een dochteronder­ne­ming is.

Langs deze welhaast kaarsrechte ‘snelweg’ loop ook het netwerk van elektrische masten die de energie, welke wordt opgewekt bij de stuwdam in het Brokopondomeer, naar de fabriek ‘vervoert’. Na 40 km na de fabriek krijgen we de afslag naar Babunhol. Het laatste weg gedeelte gaat over onverharde wegen met verschillende klimmetjes.
Bij aankomst hebben we een mooi uitzicht en kunnen relaxen of zwemmen in de Surinamerivier. Afstand: ca. 84 kilometer (kinderen kunnen deels mee in de volgauto)

Dag 2: Babunhol – Ston Island
Na het ontbijt vertrekken we van Babunhol. Over de onverharde weg die ons brengt naar de grote weg van gisteren. We gaan linksaf richting de stuwdam. Langs de weg fietsen we langs dorpen. Bij de voormalige plantage Berg en Dal, waar nu allerlei adventure-activiteiten plaatsvinden, nemen we een afslag naar het transmigratiedorp Brownsweg. We kiezen weer voor een onverharde weg die ons brengt naar het schiereiland Ston Island (ook Stone Island genoemd). Het resort ligt aan de oevers van het Brokopondomeer. In het meer kan (afgeschermd) worden gezwommen en worden gevist op piranha’s. Afstand: ca. 31 km

Dag 3: Ston Island – Brownsberg
Op deze dag gaan we een korte afstand fietsen, maar de broeierige klim naar de top van de Brownsberg vergt meer dan voldoende. De etappe gaat over onverharde stuk naar het transmigratiedorp Brownsberg; aan de voet van de berg.
Als we op de berg komen, kunnen we bij het restaurant genieten van een lunch. We maken eind van de middag een wandeling naar het hoogste punt. Vanuit dit punt kunnen we een groot deel van het meer zien en ook het Ston Island, de plek waar we vandaan zijn gefietst. Afstand: ca. 20 km (incl. 9,5 km klim naar Brownsberg)

Dag 4: Brownsberg – Ston Island
In de ochtend maken we een wandeling naar twee watervallen. Als we eind van de ochtend terug zijn, pakken we alles weer in om te beginnen met de daling. Bij gladheid is het een pittige onderneming! Vervolgens terug naar Ston Island. Deze plek kennen we nu al! Afstand: ca. 20 km

Dag 5: Ston Island – Babunhol
Eventueel onderweg een bezoek aan Berg en Dal waar je o.a. kunt kanoën op de Surinamerivier of een parcours kunt ‘lopen’ over een imposante tokkelbaan (zie Bergendal resort). Niet goedkoop! Reken op minimaal € 50,- p.p. Of het dat waard is moet je zelf bepalen; het is in ieder geval bijzonder om een tokkel te maken over de Surinamerivier. Persoonlijk vond ik Berg en Dal één van de minst leuke plekken van de reis. Behoorlijk commercieel, erg gericht op toeristen met geld en on-Surinaams onpersoonlijk. Het merendeel van de Surinamers denkt er overigens ook zo over. Afstand: ca 31 km

Dag 6: Babunhol – Paramaribo
Helemaal weer terug over de Afobakaweg. De diehards rijden helemaal door naar Paramaribo, maar voor de tweede keer het hele stuk afleggen…poeh. Mogelijkheid dus om taxi te regelen in Paranam, dat scheelt ongeveer de helft!