Fietsroute in Katharenland

Streek Katharenland

Katharenland strekt zich uit over de departementen Aude (regio Languedoc-Roussillon) en l'Ariège (regio Midi-Pyrénées) in Zuid-Frankrijk. Hier bouwden de katharen (11 - 13e eeuw) hun burchten op de toppen van heuvels om uit handen van de katholieken te blijven. Het is een groene, vruchtbare (wijn)streek, in het oosten begrensd door de zee, en doorsneden door o.a. de Cesse, de Aude en de Ariège. Deze rivieren hebben brede dalen uitgesleten. Dwars door de regio's Languedoc-Roussillon en Midi-Pyrénées loopt het Canal du Midi, werelderfgoed. Het is 250 km lang en loopt van Toulouse naar de Middellandse Zee. Je fietst er onder hoge loofbomen die de zon filteren. Het is een fraai fietsgebied, zowel voor goed als gemiddeld getrainde fietsers. De Pyreneeën zijn dichtbij, maar hoger dan 1059 meter (Montségur) reiken de bergen in Katharenland niet. Belangrijke steden, de meeste met een Katharenburcht, zijn Narbonne, Minerve, Carcassonne, Bram, Mirepoix, Foix, Montségur, Peyrepertuse.

Katharen & Katharisme

Het katharisme is een verzamelwoord voor religieuze bewegingen waarvan de leer op belangrijke punten afweek van het katholicisme. Katharen hingen het dualisme aan (God versus Satan) en leidden een sober leven, ascetisch, vegetarisch en dienstbaar aan anderen. Ze keerden zich af van de pracht en praal van de katholieke kerk en stelden vrouwen gelijk aan mannen. De katharen waren actief tijdens de late middeleeuwen en vooral in Occitanië (Languedoc) in het zuiden van Frankrijk. De kruistochten tegen de katharen waren extreem wreed, met name die onder aanvoering van Simon de Montfort. In 1321 wordt de laatste kathaarse geestelijke verbrand. Bij de kruistochten, waaraan ook Hollanders en Friezen deelnamen, zijn volgens schattingen een miljoen mensen omgekomen.

De Katharenroute op de fiets

Zesdaagse, lusvormige fietstocht van 400 km die start in Narbonne en via de plaatsen Minerve, Carcassonne, Bram, Mirepoix, Foix, Montségur, Peyrepertuse weer terugkeert naar Narbonne. De lus is onderdeel (alternatief) van de 600 km lange Basken-Katharen fietsroute tussen Narbonne en Biarritz, bedacht en beschreven door de Europafietsers. Het noordelijke traject (Narbonne - Minerve - Foix) is een stuk minder zwaar dan het zuidelijke traject (Foix - Montségur - Narbonne) want dat laatste gaat door de uitlopers van de Pyreneeën. De route schommelt tussen 100 en 400 m, met als hoogste punt de 1059 meter hoge 'Pog' (bij Montségur). Veel zwaarder is de klim naar Chateaux Peyrepertuse waar je 4 km lang 16% stijgt. De laatste van de zes dagen gaat kilometerslang langs de oever (met strandjes) van het Étang de Bages et de Sigean. Over een avontuurlijk paadje dat langs het water (kans op flamingo's) en door het riet is uitgezet. Peyriac-de-Mer is een leuk plaatsje voor een pauze en/of een glas rosé.

Zwaarte/moeilijkheidsgraad Katharenroute Zuid-Frankrijk

Gemiddeld tot zwaar door heuvelachtig, soms bergachtig terrein. Route schommelt tussen 100 - 450 meter, hoogste punt: 1059 meter. De noordelijke helft van het rondje (Narbonne - Foix) is gemiddeld zwaar, het zuidelijke traject via Montségur terug naar Narbonne is pittig.

Navigatie Katharenroute Zuid-Frankrijk

De route komt uit de gids Katharen-Basken-fietsgids (Narbonne - Biarritz) en beslaat het traject tussen Narbonne en Foix. De gids is een uitgave van Europafietsers, een club vrijwilligers die lange en middellange routes door Europa verzint, uitstippelt, beschrijft en publiceert en een website vol tips bijhoudt. Op de website van de Europafietsers kun je de gps-log van de route downloaden.

De routes van Europafietsers en hun fietsgidsen blinken uit in nauwkeurigheid: duidelijke beschrijvingen, overzichtelijke kaartjes, handige ringband en relevante achtergrondinformatie. Wijzigingen in routes worden op de website gepubliceerd. Het netwerk van fietsroutes van Europafietsers is opgebouwd als een web: met spaken (routes) uitwaaierend van Nederland naar steden in Europa, en van verbindingsroutes tussen die spaken. De tochten die Europafietsers ontwikkeld zijn niet gemarkeerd, maar vallen soms wel samen met gemarkeerde routes.

Bijzonderheden Katharenland

Narbonne: Gepimpte boulevard langs het Canal de la Robine.

Minerve: Middeleeuws dorp dat gebouwd is hoog boven de plek waar de rivier de Cesse de aarde open schuurde. Op de hoge oever van de Cesse bouwde katharenjager Simon de Montfort de Malvoisine, een reusachtige katapult waarmee hij de stad belegerde. Er staat nu een replica van deze 'Slechte Buur'. Zestig man waren er nodig om stenen van 80 kilo 250 meter ver over de kloof te slingeren en toch lukte het hem het dorp op de knieën te krijgen. Via de Rue des Martyres daalden de 140 verslagen Katharen af naar de rivier en stapten vrijwillig op de brandstapel.

Caunes Minervois: Caunes-Minervois, een dorp met een fraaie abdij en een romantisch plein met een plataan en een kolossale roodmarmeren fontein. In 1227 werd, op bevel van de aartsbisschop van Narbonne, de kathaarse bisschop van Carcassonne publiekelijk verbrand, hier op dit plein.

Carcassonne: met La Cité. De stad was een bolwerk van Katharen tot hij in handen viel van Simon de Montfort en uitvalbasis werd voor zijn strijd tegen de Katharen.

Bram: Als Simon de Montfort het stadje op de knieën wil dwingen, stuit hij op verzet. Dat zint hem helemaal niet en na overgave van de dorpelingen treft hij maatregelen. Hij selecteert 100 burgers en laat hun oren, neus en lippen afsnijden en hun ogen uitsteken. Van een van hen wordt een oog gespaard. Deze moet de stoet begeleiden naar het 30 kilometer verderop gelegen Lastours, waar de katharen tot dan toe hardnekkig verzet boden. Het is duidelijk wat er met de bewoners zal gebeuren als ze hun verzet niet opgeven.

Mirepoix: Mooi, gestucte vakwerkhuizen in rood, blauw, oranje en roze steunend op een galerij van dikke houten balken langs een vierkant plein. Vanuit alle windrichtingen komen de wegen er samen. De klim erheen is volgens de fietsgids categorie 7.

Foix: De burcht van Foix, de grootste stad van het departement Ariège, maakt indruk door zijn omvang, zijn dominante positie in de stad en de goede staat waarin hij bewaard is gebleven. Hij werd opgericht in de 11e eeuw en weerstond heldhaftig aan de aanvallen van Simon de Montfort, de leider van de kruistocht tegen de katharen. “Ik zal de rots laten smelten als vet en er de heer op grillen” zou hij gezegd hebben. Maar ondanks al zijn inspanningen bleef de burcht onneembaar. De kasteelheer was Raymond Roger de Foix, een vurige verdediger van de katharen. Zijn graafschap werd het toevluchtsoord bij uitstek voor de vervolgden.

Montségur: Een reusachtige ruïne, gebouwd bovenop een steile heuvel (Pog). Het kasteel is het bekendste katharenbolwerk, symbool van het verzet van de katharen. Na een belegering van tien maanden brak dat verzet en kwamen de 215
kathaarse geestelijken op de brandstapel. Ruim honderd meter onder de top ligt het stadje Montségur met het sfeervolle auberge de Montségur. Montségur is niet meer dan een kluitje huisjes, in parallel lopende rijtjes, die precies passen in de ruimte die de berg toelaat.

Rivel: Vlakbij Château de Puivert. In Rivel staat een museumpje met informatie over de kunst van het kammen maken, over de houtkachel die ene Céline in haar keuken had, en over het kasteel van Puivert. Van de uit steen gehouwen troubadours die het kasteel sieren heeft men afgietsels gemaakt en aan de hand daarvan gereconstrueerd welke instrumenten de troubadours gebruikten. De troubadours zongen op de kastelen hun liederen, in een tijd dat in de Languedoc grote bijeenkomsten waren van vredelievende volken en culturen, wat een levendige handel tot gevolg had. En die handel en rijkdom veroorzaakte weer jaloezie en hebzucht bij Noord-Franse edelen die zich misschien daarom aansloten bij de kruistochten tegen de katharen.

Rennes-le-Chateau: een mysterie dat het kasteel omringt en deze hooggelegen strategische plek tot een hotspot maakt. Ooit zou een door de katholieke kerk aangestelde priester in het arme stadje een opmerkelijke renovatie aan de kerk hebben laten uitvoeren. Een en al pracht en praal nadien. De vraag is nog steeds: waarvan betaalde hij dat? Geruchten gaan sindsdien dat hij in de kerk de schat van de tempeliers gevonden zou hebben, de enige echte heilige graal. Nog steeds wordt er naar de schat gegraven, wat inmiddels met bordjes wordt verboden. Vijfsterren uitzicht op de Pyreneeën, een rafelrand bedekt met sneeuw. In het westen de zee.

Château Peyrepertuse: gelegen hoog op heuvel met uitzicht over brede vallei, Soulatge. Het dal wordt begrensd door een bergkam die eindigt in een kolossale brok rots maar als je goed kijkt zie je dat dat geen rots maar een stenen bouwsel: Chateau Peyrepertuse. Het is een van de  indrukwekkendste katharenburchten waar een weg heen voert die vier kilometer lang 16% stijgt. En dan ook echt 16%. Aan de overzijde van het dal ligt Château de Quéribus, een dreigende, vierkante kolos die nog elf jaar na de val van Montségur in handen van de katharen was. Vanaf de toppen zouden de katharen naar elkaar geseind hebben en gewaarschuwd voor de vijand.

Vervoer naar Katharenland

Trein: Den Haag HS > Antwerpen Centraal > Lille Flandres > Paris Nord > fietsen naar Paris Austerlitz en met de nachttrein naar Narbonne, in totaal bijna 16 uur reizen (en uitgerust aankomen). Zonder fiets betere aansluitingen.
Prijs retourticket inclusief fiets en 6-p couchette in de nachttrein: ca € 120,- p.p.
Info en offerte: www.treinreiswinkel.nl.

Alternatieven:
- vliegen op Toulouse of Béziers, retourticket vanaf € 160 (exclusief fiets); op Perpignan vanaf € 1500.
- fietsbus, o.a. mogelijk met Cycletours. Busreizigers boeken een enkeltje. Je kunt dus op de heenreis ergens anders uitstappen dan dat je op de terugweg opstapt.

Beste seizoen om de Katharenroute te fietsen

Mei t/m half oktober. In de maanden ervoor en erna te veel kans op kou en sneeuw.

Kaarten en gidsen Katharenroute

• Routegids Katharen-Basken fietsroute van Europafietsers (Pirola-uitgeverij, zie  http://www.fietsrouteplanner.eu/index.php/fietsroutes/59-katharen-basken-fietsroute. Het boekje telt ruim 160 pagina's waarin de route in beide richtingen is beschreven, voorzien van navigatieteksten en toeristische informatie. De route is ingetekend op Michelinkaarten met schaal 1:150.000 met extra stadsplattegronden. Uiteraard staan ook slaapvoorzieningen zoals campings, hotels, jeugdherbergen en chambres d'hôtes staan achterin vermeld. Prijs € 22,50, o.a. via de webwinkel van Europafietsers of de Fietsvakantiewinkel (www.fietsvakantiewinkel.nl) en andere gespecialiseerde boekhandels (www.reisboekhandel.nl). Routewijzigingen op http://europafietsers.nl/routes/katharen/aanvul-2dr.pdf
• Fietskaarten: Michelin 344 Aude, Pyrénées Orientales, 1:150.000, € 6,75 per kaart. Zeer goede, betrouwbare kaart om zelf fietsroutes mee uit te stippelen. Alle verharde wegen zijn op de kaart aangegeven, zelfs veel onverharde wegen. Ook het kleine stukje (naar Foix) door de Ariège staat erop.
• Fietskaarten van Parijs (voor het korte traject Paris Nord - Paris Austerlitz) kun je downloaden via deze Franstalige website.

Boeken en muziek Katharen

Over het tot de verbeelding sprekende katharenthema is veel geschreven, o.a. de bestseller de Da Vinci Code. Boeken die niet de magie maar de historie als basis hebben, zijn o.a. Montaillou, een ketters dorp in de Pyreneeën (1294-1324), van Le Roy Ladurie en het boek Katharen in Europa van Yves Van Buyhten en Wily Vanderzeypen. De Britse heavy metal band Iron Maiden maakte een nummer genaamd 'Montségur', opgedragen aan de Katharen.

Overnachtingsadressen, tips Katharenroute

Op dagafstand fietsen vind je genoeg dorpjes, stadjes en steden om te overnachten. In hotelletjes, pensions en appartementen. Adressen (ook campings) in de Katharen-Basken Fietsgids.

Waar wij overnachtten:

Minerve
Relais Chantovent
17 Grand’rue
T: +33 (0)4 68 91 14 18
I: http://relaischantovent-minerve.fr/
In het fraaie drukbezochte Minerve zijn de overnachtingsmogelijkheden schaars. Heerlijk geslapen in dit knusse, eenvoudige hotel (eenvoudige 2-p kamer voor € 46). Eten kan bij dezelfde eigenaars in het restaurant aan de overzijde van de steil oplopende steeg. Terras met fraai uitzicht en geweldig eten. Ook vegetarisch.

Moussoulens (12 km van Carcassonne)
Chambre d’hôte Rougeanne
8, Allée du Parc
T: +33 (0) 4 68 24 46 30 of +33 (0) 6 1 94 69 99
I: www.larougeanne.com
Bed & breakfast plus mogelijkheid avondeten in fraai landhuis met zwembad. Landelijk gelegen. Kamers zijn erg groot en stijlvol ingericht. Niet alleen de sympathieke eigenaren, maar ook de omgeving doet Brits aan. Aanrader als je niet per se in Carcassonne hoeft te zijn.

Mirepoix
Hotel-Restaurant Minotier
Avenue Maréchal Foch
T: +33 (0) 5 61 69 37 36
I: www.hotel-restaurant-mirepoix-ariege.com
Modern hotel, niet bijzonder sfeervol, maar ook hier mogen fietsen in overdekte stalling. OP 5 minuten lopen van het historische centrum

Montségur
Auberge de Montségur
52 Rue du Village
T: +33 (0) 5 61 01 10 24
I: www.aubergemontsegur.com
Wow, wat een sfeer. Precies wat je zoekt als je tot over je oren in de katharen zit. Grofstenen muren gestut met donkerbruine balken en behangen met ridderaccessoires en tapijten met riddertaferelen. Artistiek ingerichte kamers en heerlijk eten, waarop je zo de Alpe d'Huez op zou kunnen. Een adres om langer te blijven.

Couiza
Château des Ducs de Joyeuse
Allée du Château
T: +33 (0) 4 68 74 23 50
I: www.chateau-des-ducs.com
En nog zo'n aanrader. Tot hotel omgebouwd kasteel, aan de rand van de stad, onderaan de klim maar Rennes le Chateau. Kersverse eigenaren doen erg hun best. Op de patio kun je 's zomers dineren.

Voor wie liever landelijk overnacht, is de  fraaie gîte op randje Bugarach een tip.

Tuchan
Les Residences du Relais d'Aguilar
T: +33 (0)4 68 45 47 84
www.relaisaguilar.com
Goedkope vakantiehuisjes op terrein waar je ook kunt dineren. Erg aardige eigenaren. Hotspot (is het de voordelige prijs?) voor groepen buitenlandse fietsers. Ook Nederlanders, onderweg op de route Amsterdam - Barcelona.

Adressen en sites Katharenland / Zuid-Frankrijk

• Atout France (Frans Bureau voor Toerisme)
  Prinsengracht 670
  1017 KX Amsterdam
  www.rendezvousenfrance.com

Streekinformatie

• www.sunfrance.com
• www.audetourisme.com
• www.toerisme-midi-pyrenees.nl
• www.ariegepyrenees.com

Korte dag-tot-dag-routebeschrijving Katharenroute

Dag 1: Narbonne - Minerve, ca 45 km
Lichte tocht, alleen in de laatste kilometers 2 klimmetjes. Route gaat over rustige, verharde wegen. Ook de witte weggetjes op de Michelin-kaart zijn vaak 2-baans doorgaande wegen. Erg mooi onderweg: wijngaarden, dalen met wanden van rotsen, afgewisseld met wijdsheid, heel groen!

Dag 2, Minerve - Carcassonne/Moussoulens, ca 60 km
Opnieuw vrij licht tocht, al gaan de eerste 15 km constant op en neer. Ook vandaag weer fraaie rustige weggetjes met overal wijnhuizen. Carcassonne is cultureel hoogtepunt. Erg druk. Heb je daar geen zin in, dan is Moussoulens een goed alternatief om te overnachten.

Dag 3, Moussoulens - Mirepoix, ca 60 km
De klimmetjes zitten vooral voorin de route en achteraan. Wel tussendoor een pittige klim naar Montreal (12% + druk).
Schitterend landschap. Lastig: tussen 12.30 - 16.30 uur houden de Fransen hier siesta.

Dag 4, Mirepoix - Foix - Montségur, 65 km
Tocht door licht glooiend groen terrein glooiend, groen. Mooi Foix (kasteel, overdekte hallen) moet je gezien hebben. Venijnige klim via lelijk Montfernier naar mooi en hoog gelegen Montségur.

Dag 5, Montségur - Couiza, xx km
Zwaarte: zeker voor 5e dag goed te doen, 2x klim van 6%. Optioneel 4,5 km extra klimmen naar Rennes le Chateau. Rest: glooiend. Landschap: minder wijngaarden, meer bos, afgewisseld met weides en akkers. Het mooie zijn de uitzichten: je kijkt uit op imposante bergketen. Hoogtepunt: uitzicht op de Col des Tougnets en op Rennes le Chateau.

Dag 6: Couiza - Tuchan, xx km
Moeizame klims langs Renns le Chateau en vanaf Bugarach naar 1e col (veel vals plat, slecht wegdek) + 4 erg zware kilometers naar Chateau Peyrepertuse. Verder goed te doen. Mooie weidse dalen omgeven door rotswanden.

Dag 7: Tuchan - Narbonne
Veel koersfietsen in de omgeving. IN Tuchan gaan zondagochtend vroeg de terrasstoelen al naar buiten, voor fietsers die moeten smeren of voor een bak koffie. Via vlakte de Col d'Extreme op, slechts 250 m hoogt. Het schiet lekker op over de brede, geasfalteerde D611. Ripaud is niet meer dan een verlaten hotel op een kruispunt van wegen. landschap vooral donker, begroeid en rotspartijtjes met brem, waardoorheen de fraai aangelegde weg slingers. Peyria-de-Mer is leuke beetje 'mondaine' halteplaats aan 'zee', voordat je aan laatste km's langs meer begint.