icon-mouse icon-mountain icon-facebook icon-instagram icon-pinterest icon-twitter icon-youtube icon-close icon-zoek icon-triangle-left icon-triangle-right icon-ebike icon-hond icon-gezin icon-zwaarte icon-gps icon-trein icon-comfort
Fietsen in het Sauerland
Landeninformatie

Fietsen in Midden- en Oost-Duitsland

  • 17 maart 2020
  • Door: Erik Van de Perre

De Duitsers doen er alles aan om het fietsers goed naar hun zin te maken. Ook in het midden en verre oosten van Duitsland is het fantastisch fietsen met een groot aanbod van kant-en-klare fietsroutes. We hebben het dan over de deelstaten Noordrijn-Westfalen, Rijnland-Palts, Saarland, Hessen, Thüringen, Saksen-Anhalt en Saksen.

Bekijk alle Duitsland-fietsreizen van SNP Natuurreizen op snp.nl

Lees ook

Fietsen in Noordrijn-Westfalen

Noordrijn-Westfalen behoort tot de populairste bestemmingen voor fietsers uit Nederland en België en dat heeft uiteraard ook te maken met de goede bereikbaarheid met auto en trein. Deze dichtbevolkte deelstaat pakt niet alleen uit met bruisende metropolen, zoals Keulen of Düsseldorf, maar verrast ook met ongerepte natuurgebieden. Spannende thematische fietsroutes, zoals de Route der Industriekultur en de Vennbahnradweg brengen het industriële verleden van Noordrijn-Westfalen met mijnen, fabrieken en spoorlijnen weer tot leven. Niet minder spannend is een fietstocht langs de vele kastelen en landhuizen, bijvoorbeeld tijdens een rondrit op de 100-Schlösser-Route.

Het wijdvertakte fietsroutenetwerk reikt tot in bekoorlijke middelgebergten, zoals Eifel, Sauerland of Teutoburgerwoud – gebieden, die bij wandelaars al lang populair zijn, maar zich even goed lenen voor een stevige fietstocht. De toonaangevende rol van Noordrijn-Westfalen in het fietstoerisme wordt onderstreept door het grote aantal ADFC-kwaliteitsfietsroutes, bekroond met drie of vier sterren.

Fietsen in Duitsland Vennbahn Radweg

Fietsen in Rijnland-Palts en Saarland

In deze regio wachten diverse uit de kluiten gewassen middelgebergten – de Eifel, het Westerwald en de Hunsrück in het noorden, het Pfälzerwald in het zuiden. Moeder natuur heeft hier heel wat moois vergaard: maren en vulkaankegels in de Vulkaaneifel, spectaculaire kalksteenrotsen (riffen) in het Gerolsteiner Land, bizarre zandsteenrotsen in de Zuid-Eifel en het Pfälzerwald… Voeg daarbij nog de fraaie vakwerkdorpjes en stoere burchten, die overal tussen het groen verscholen liggen en je weet meteen waarom deze regio zo veel bezoekers aantrekt. Maar… wie hier komt fietsen, brengt toch maar beter een stel stevige kuitspieren mee.

De inspanningen kun je nadien wegspoelen met een heerlijk wijntje – bijvoorbeeld een Spätburgunder van de Ahrvallei, een klein wijngebied dat vermaard is om zijn rode wijn, of een Riesling van de Moezel. In de regio Rheinhessen, verder naar het zuiden, kun je zelfs dagenlang door de wijnbergen fietsen – 6.000 wijnboeren produceren in het grootste wijnbouwgebied van Duitsland jaarlijks 2,5 miljoen hl wijn! Als je daar geen zware benen krijgt... Toch maar liever niet die heuvels op? Blijf dan lekker beneden, want de valleien van de Rijn, Moezel, Saar, Ahr of Nahe staan bol van de mooie fietsroutes, die bovendien ook voor gezinnen en beginners bijzonder geschikt zijn.

Fietsen Duitsland Rijnland-Palts

Fietsen in Hessen

Een fietstocht in de schaduw van de machtige beuken van het Nationaal Park Kellerwald-Edersee roept spontaan herinneringen op aan de sprookjesverhalen van de gebroeders Grimm. In de ongerepte natuur van Noord-Hessen deden ooit Jacob en Wilhelm Grimm inspiratie op voor sprookjes zoals Hans en Grietje of Roodkapje. En ongerepte natuur heeft Hessen ook vandaag nog in overvloed, bijvoorbeeld in middelgebergten, zoals Taunus, Odenwald, Vogelsberg en Rhön. De Rhön is trouwens al sinds 1991 door de UNESCO als biosfeerreservaat erkend. In de waterlopen van de Spessart spot je mat wat geluk vandaag zelfs weer bevers. 

De beboste hoogten bekronen talrijke burchten en kastelen. Een omweg waard zijn bijvoorbeeld de Saalburg of de burchtruïne van Ulrichstein, het hoogstgelegen stadje van Hessen. Maar voordat je hier van het uitzicht geniet, moeten eerst een paar pittige stijgingen worden overwonnen, een kolfje naar de hand van wielrenners en mountainbikers. Wie liever ontspannen door de valleien rolt, kan kiezen uit een hele rist fietsroutes langs rivieren, zoals de Main, de Fulda, de Lahn of de Werra, waarbij bossen, velden en idyllische vakwerkstadjes voor afwisseling zorgen. Een cultureel hoogtepunt is natuurlijk de financiële metropool Frankfurt met haar vele musea. Wijnliefhebbers noteren alvast de Rheingau: met de plaatselijke rode Riesling dweepte ooit reeds Queen Victoria.

Fietsen in Thüringen

Veelzijdigheid is troef in Thüringen. In de middelgebergten, zoals Thüringer Wald, Thüringer Schiefergebirge en Kyffhäuser, wachten talloze pittige routes op de meer prestatiegerichte fietser. Mountainbikers kunnen hun hart ophalen in het Schwarzatal (Thüringer Wald/Thüringer Schiefergebirge). Maar ook wie het liever rustig aan doet, komt aan zijn trekken, bijvoorbeeld bij een tocht door de valleien van de Werra, Ilm of Unstrut. Het fietsroutenetwerk heeft een totale lengte van 1.500 km. Sommige routes kruisen elkaar en kunnen dus ook onderling gecombineerd worden. Andere, zoals de Euregio Egrensis, zijn grensoverschrijdend.

Onderweg valt in Thüringen veel te ontdekken. Een aanrader voor cultuurliefhebbers is de Radfernweg Thüringer Städtekette, die door Eisenach, Gotha, Erfurt, Weimar, Jena en Gera voert. Alleen Weimar telt wel 20 musea en 16 UNESCO-werelderfgoedlocaties. Een andere troef van Thüringen zijn de vele kuuroorden en badplaatsen met geneeskrachtige bronnen, zoals Bad Salzungen en Heiligenstadt, vermaard om hun zoutwaterbronnen.

point-alpha-600x398.jpg

Fietsen in Saksen-Anhalt

Als een blauw lint kronkelt de Elbe door Saksen-Anhalt – de Elberadweg volgt de rivier over een afstand van ruim 300 km door deze deelstaat. In het noorden stroomt de Elbe door de regio Altmark met zijn wuivende korenvelden en vuurrode baksteenkerken. Voor de poorten van Maagdenburg duiken de omtrekken op van de grootste kanaalbrug van Europa (918 m lang) en een enorme scheepslift – twee pareltjes voor techniekliefhebbers. In het biosfeerreservaat Mittelelbe ontmoet je talloze zeldzame planten en dieren. Wat verderop volgen in een klap drie UNESCO-werelderfgoedlocaties: het Bauhaus in Dessau, het Parklandschap Dessau-Wörlitz en de Lutherstadt Wittenberg.

Het heuvelachtige zuiden van Saksen-Anhalt wenkt met middeleeuwse burchten en heerlijke wijnen uit de regio Saale-Unstrut. Langs de Saaleradweg maak je bovendien kennis met het erfgoed van beroemde figuren zoals de componist Händel of de orgelbouwers Silbermann en Ladegast. 

In de Harz wordt het spannend. Volgens de overlevering dansen hier nog altijd in de Walpurgisnacht de heksen op de top van de Brocken, de hoogste berg van Noord-Duitsland, die werd vereeuwigd door de dichters Goethe en Heine. In dit groene middelgebergte kunnen sportieve en prestatiegerichte fietsers hun hart ophalen.

Fietsen in Saksen

De Elbe doorsnijdt Saksen van het zuidoosten naar het noordwesten en begeleidt de fietser op de Elberadweg. Langs de oevers van deze machtige stroom ligt een hele reeks boeiende steden. Denk maar aan de renaissancestad Torgau, de porseleinstad Meißen en vooral aan Dresden, omwille van zijn schitterende architectuur vaak het ‘Florence van het noorden’ genoemd. Het silhouet van de barokstad met de schitterende Frauenkirche werd in de 18de eeuw op onnavolgbare wijze vereeuwigd door de Venetiaanse schilder Bernardo Bellotto alias Canaletto. Wijnkenners beginnen vermoedelijk al te watertanden bij de gedachte aan de uitstekende wijnen, die hier langs de Elbe gedijen. Stroomafwaarts van Dresden oefent het Nationaal Park Sächsische Schweiz met zijn fascinerende zandsteenrotsen, grotten en geweldige panorama’s een magische aantrekkingskracht uit op wandelaars en rotsklimmers. 

Wie niet vies is van wat klimmen en dalen kan zijn tocht verder zetten op de Sächsische Mittelgebirgsroute, die diep in het Ertsgebergte doordringt, dat zich uitstrekt op de grens van Saksen en Bohemen (Tsjechië). Ook mountainbikers vinden hier hun gading, bijvoorbeeld op de Stoneman Miriquidi. 

En in de regio Oberlausitz, waar de Spree ontspringt, fiets je op de Spreeradweg het UNESCO-biosfeerreservaat Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (www.oberlausitz-heide.de) in, begeleid door het gekwaak van de vele kikkers, die het grootste vijverlandschap van Duitsland bevolken. 

Fietsroutes in Midden- en Oost-Duitsland

Grote Europese langeafstandsfietsroutes

Regionale langeafstandsfietsroutes in Noordrijn-Westfalen

Fietsen in Sauerland Lenne

Regionale langeafstandsfietsroutes in Rijnland-Palz

Regionale langeafstandsfietsroutes in Hessen

Regionale langeafstandsfietsroutes in Thuringen

ummerstadt-600x398.jpg

Regionale langeafstandsfietsroutes in Saksen-Anhalt

Regionale langeafstandsfietsroutes in Saksen

Officiële fietsregio's in Midden- en Oost-Duitsland

Duitse fietsregio’s die bij de evaluatie door de ADFC een score van 70 % of meer haalden, werden met het kwaliteitslabel ‘ADFC-RadReiseRegion’ onderscheiden. De beste leerlingen in Zuid-Duitsland worden hieronder kort voorgesteld.

1. Fietsen in Münsterland 

Het Münsterland ligt in het noordwesten van de deelstaat Noordrijn-Westfalen. De regio, die wordt begrensd door het Teutoburgerwoud in het noordoosten, de Lippe in het zuiden en Nederland in het westen, behoort al jaren tot de populairste Duitse fietsbestemmingen. Daarvoor zorgt ook een omvangrijk fietsroutenetwerk met een totale lengte van 4.500 km. Er is keuze uit meer dan 200 verschillende rondritten, in lengte variërend van 10 tot 40 km, die ook onderling kunnen worden gecombineerd. Een bijkomend pluspunt is dat de fiets in vele treinen en bussen mee kan, wat een flexibele planning mogelijk maakt.

De grootste troef van het Münsterland zijn de vele kastelen, landhuizen en Gräftenhöfe, door grachten omringde boerderijen. Geen enkele andere regio biedt een vergelijkbare verscheidenheid aan imposante waterburchten en romantische kastelen, elk met hun eigen karakter en uitstraling. Zo pronkt de waterburcht Anholt in Isselburg met een prachtig slotpark en imponeert het renaissanceslot Raesfeld met zijn 52 m hoge toren, het stoere kasteel Bentheim geldt dan weer als de grootste hoogteburcht van Noordwest-Duitsland. De mooiste kastelen en burchten verbindt de 100-Schlösser-Route. Daarnaast telt het gebied diverse andere langeafstandsroutes, zoals de Werseradweg, de Vechtetalroute en de Dortmund-Ems-Kanal Route. Ook de Ems-Route (zie verder) loopt gedeeltelijk door het Münsterland.

Geselecteerde tochten

  • ‘Fietshoofdstad’ Münster: In de hoofdstad Münster is het stalen ros het populairste vervoermiddel. De stad telt twee keer zo veel fietsen dan inwoners, namelijk 500.000. Münster geldt dan ook als de ‘fietshoofdstad van Duitsland’. Geen enkele andere stad beschikt over een beter fietspadennetwerk. Uniek in heel Europa is de autovrije ring rond het centrum: op deze promenade is de fietser koning! En het fietsstation aan het centraal station (3.500 staanplaatsen) is het grootste in Duitsland. Vanuit Münster bereik je probleemloos diverse langeafstandsfietsroutes, zoals de 100 Schlösser-Route en de Emsradweg
  • 100-Schlösser-Route (4 rondritten met een totale lengte van 960 km) : De ‘100 kastelen-route’ is het paradepaardje van het Münsterland en voert over autoluwe wegen door een groen landschap met weiden, hagen, bossen en schitterende parken, waarin talloze kastelen verscholen liggen, die getuigen van een rijk aristocratisch verleden. De route verbindt meer dan 100 kastelen en bestaat uit vier rondritten. 
  • De ‘Noordroute’ (305 km) brengt je van het vlakke land rond Münster naar het heuvelachtige Tecklenburger Land met zijn fraaie vergezichten.
  • De ‘Oostroute’ (240 km) leidt vanuit Münster naar de vallei van de Lippe. In dit gebied draait (bijna) alles rond paarden en de ruiterij.
  • De ‘Westroute’ (310 km) voert door het vlakke, open landschap van het westelijke Münsterland. Met de waterburcht Anholt en het romantische slot Raesfeld ontmoet je hier twee van de mooiste kastelen van het Münsterland.
  • Op de ‘Zuidroute’ (210 km) liggen de prachtigste kastelen en burchten letterlijk op een kluitje bijeen. 
  • Werseradweg (125 km): De Werse-fietsroute kronkelt door het zuidelijke Münsterland. De route begeleidt de rivier de Werse van de bron bij Beckum tot de monding in de Eems bij Münster. Het traject kenmerkt een grote landschappelijke verscheidenheid: het zuidelijke deel is vrij sterkt verstedelijkt, in het westen domineert het platteland, vóór de monding in de Eems toont de rivier haar meest oorspronkelijke gelaat en kronkelt tussen natte weidlanden, zandbanken en dode rivierarmen.

2. Fietsen in het Sauerland

Het Sauerland is een middelgebergte in het zuidoosten van Noordrijn-Westfalen. Het grenst in het noorden aan de Noord-Duitse Laagvlakte, in het noordoosten aan het bosrijke Niedersächsisches Bergland, in het oosten aan de Ostsauerländer Gebirgsrand in Hessen, in het zuiden aan het Siegerland en in het westen aan het Bergisches Land. Het grootste middelgebergte tussen Rijn en Wezer behoort tot het Rijnlandse leisteenplateau en wordt vaak als het ‘land van de duizend bergen’ getypeerd. Het is een gevarieerd vakantiegebied met knusse vakwerkdorpjes, fraaie druipsteengrotten en imposante rotsformaties, glasheldere stuwmeren en beboste bergtoppen. De hoogste ‘bergen’, de Langenberg en de Hegekopf, halen beide 843 m. Afgezien van enkele populaire toeristenplaatsjes, zoals Winterberg, is het nog steeds een vrij rustig en dunbevolkt gebied, dat een breed scala van tochten biedt voor fietsers. Het fietsroutenetwerk heeft een totale lengte van ca. 3.000 km. Sommige van de mooiste routes voeren door rivierdalen, andere werden aangelegd in de bedding van stilgelegde spoorwegen. 

Geselecteerde tochten 

  • Ruhrtalradweg (240 km): De Ruhrtalradweg verbindt het Sauerland en het Ruhrgebied en slaat een brug tussen natuur- en industriegebieden. Hij begint aan de bron van de Ruhr bij Winterberg en eindigt in Duisburg, waar de Ruhr in de Rijn uitstroomt. Onderweg loont zich een bezoekje aan het Sauerländer Besucherbergwerk Ramsbeck in Bestwig-Ramsbeck en het schilderachtige vakwerkstadje Herdecke. Stop ook in Essen voor een rondleiding (ook in het Nederlands) door de mijngebouwen van de Zeche Zollverein, de enige UNESCO-werelderfgoedlocatie in het Ruhrgebied. 
  • Sauerlandring (83 km): De helft van deze gezinsvriendelijke rondrit verloopt in de bedding van een voormalige spoorlijn. Getuigen van het spoorwegverleden zijn nog op vele plaatsen aanwezig. Naast seininrichtingen, stootblokken en wagons bleven oude stoomlocomotieven bewaard, bijvoorbeeld in Eslohe. Een ander hoogtepunt is de rit door de ‘vleermuistunnel’ bij Kückelheim. Van november tot maart is de tunnel gesloten omwille van de winterslaap van de vleermuizen. Starten kan in Finnentrop, Eslohe, Schmallenberg of Lennestadt. 
  • Lahnquelltour (35 km): Een afwisselende rondrit: op de Lahntalradweg fiets je eerst stroomopwaarts langs de Lahn tot aan de bron, de terugweg voert door de schilderachtige valleien van de Ilse en de Banfe. Begin-/eindpunt: Bad Laasphe.
  • Hellweg-Route (52 km): De Westfälischer Hellweg maakte ruim 1.000 jaar lang deel uit van een belangrijke heer- en handelsroute door Centraal-Europa. Vandaag volgt een fietsroute het verloop van deze historische verbinding door Westfalen. 

3. Fietsen in de Eifel 

Vuur, water, aarde en lucht – geen enkele andere Duitse regio werd zo zeer door het samenspel van deze elementen gevormd als dit middelgebergte, dat zich uitstrekt over Rijnland-Palts en Noordrijn-Westfalen. Het resultaat is een buitengewoon veelzijdig landschap met roerloze meren, geërodeerde vulkanen, eindeloze bossen, eenzame valleien, grillige rotspartijen en zonovergoten wijnbergen. Een uitgebreid netwerk van goed aangegeven fietsroutes ontsluit het hele gebied. Een bijzonderheid van de Eifel is het dichte netwerk van fietsroutes in de bedding van stilgelegde spoorlijnen. Sommige, zoals de Vennbahnradweg en de Maare-Mosel-Radweg, genieten vandaag een immense populariteit. Andere routes, zoals de Ahr-, de Erft- en de Kyll-Radweg, volgen rivierdalen. Daarnaast zijn er diverse thematische routes, zoals de Vulkanpark-Radweg (vulkanisme), de Kosmosradweg Kleine Kyll (sterrenkunde) en de Mineralquellen-Route (thermale bronnen).

Geselecteerde tochten

  • Eifel-Höhen-Route (230 km):Deze middelzware, zeer gevarieerde rondrit voert, zoals de naam al doet vermoeden, over de ruige hoogten van de Eifel. En dat betekent: veel klimmen en dalen, in totaal zo’n 4.000 m. Onderweg kom je langs schaduwrijke bossen, open velden, enge rivierdalen, idyllische stuwmeren, schilderachtige vakwerkdorpjes en statige burchten. Een deel van de route voert door het Nationaal Park Eifel. Begin-/eindpunt: Urft, Mechernich, Kall, Dahlem, Nettersheim, Blankenheim-Wald of Heimbach (al deze plaatsen zijn per trein bereikbaar). 
  • Vennbahnradweg (125 km): Deze grensoverschrijdende fietsroute klimt van Aken naar de Belgische Hoge Venen en zakt vervolgens naar Troisvierges in Luxemburg. Ze werd aangelegd in de bedding van de stilgelegde Vennbahn. Deze spoorlijn vormde ooit een belangrijke verbinding tussen de koolmijnen van het Ruhrgebied en de hoogovens van Luxemburg. Aan de verdwenen spoorlijn herinneren diverse stationnetjes, ruïnes van imposante viaducten, tunnels, seinpalen enz. 
  • Erft-Radweg (110 km): De Erft-fietsroute volgt de loop van de rivier de Erft, van de bron in Nettersheim-Holzmülheim tot de monding in de Rijn bij Neus. Langs het traject liggen diverse waterburchten, Romeinse ruïnes en ommuurde steden op een kluitje bijeen. 
  • Maare-Mosel-Radweg (58 km): Ook deze gezinsvriendelijke route, die van Daun naar Bernkastel-Kues leidt, werd aangelegd in de bedding van een stilgelegde spoorlijn. Het traject voert over viaducten en bruggen, door tunnels en donkere bossen en verbindt de maren en uitgedoofde vulkanen van de Vulkaan-Eifel met de wijnbergen van de Moezel. Tip voor gezinnen: een traject van 11 km is als ‘kinderfietsroute’ aangegeven.
  • Vulkanpark-Radweg (33 km): Deze eenvoudige tocht voert vanuit Mayen, in het hart van de Oost-Eifel, naar Andernach aan de Rijn en verbindt vulkanologische en archeologische trekpleisters van het Vulkanpark Mayen-Koblenz. Tip: bekijk onderweg zeker het Vulkanmuseum Lava-Dome (www.lava-dome.de) en de in de basaltrotsen uitgehakte kelders van Mendig (3 km omweg).

Lees ook

Fietsen in Noord-Duitsland
Landeninformatie

Fietsen in Noord-Duitsland

Noord-Duitsland is ontsloten door een zeer goed ontwikkeld fietsroutenetwerk. Lees…

Lees verder
Fietsen in Zuid Duitsland Scwarzwald Radweg
Landeninformatie

Fietsen in Zuid-Duitsland

Zuid-Duitsland is ontsloten door een zeer goed ontwikkeld fietsroutenetwerk. Lees meer…

Lees verder
Rhein-Radweg
Routes

De Rheinradweg: van de Alpen naar de Noordzee

Fiets langs de Rijn van de Zwitserse Alpen tot aan de Noordzee

Lees verder