Feit of fabel: Wandelschoenen kun je beter te dik invetten dan te dun

In de onvolprezen rubriek Feit of Fabel? gaan veel vragen over wandelschoenen. Ook in deze kakelverse aflevering staat de schoen centraal. Zo vraagt Merijn Jonge zich het volgende af: “Er wordt altijd gezegd dat je wandelschoenen niet te dik moet invetten, want dan sluit je het ademend vermogen af. Ik vraag me af of dit waar is. Want één van de belangrijke doelen van invetten, naast het leer voeden, is toch: water buiten houden? Ik ben in Schotland geweest en heb de schoenen dik ingevet waardoor het water er steeds afparelde. Als ik dit niet deed, zoog het leer het water makkelijker op en kreeg ik natte sokken. Mijn devies derhalve: dik invetten. Zéker in sompige omstandigheden Klopt dit?”

Vette vraag Merijn! We belden eerst met Willem van Dalen van SpeciaalSchoenmakerij Cambreur in het Drentse Elim. Door de kundige handen van Willem gaan jaarlijks honderden uitgebluste wandelschoenen die nodig nieuwe zolen of anderzijds behoeven. Geregeld maakt hij mee dat schoenen zó vet zijn ingepapt dat ze door zijn vingers glibberen als een paling in een emmer snot. En hij op zijn knieën door de schoenmakerij moet om achter de baggervette wandelschoen aan te jagen. 

“Zo’n schoen is bijna niet meer te repareren omdat het vet overal in gaat zitten”, zegt Willem. “Eigenlijk vernachel je je schoen ermee. Hij wordt zo slap als een vaatdoek en verliest zijn pasvorm.”

Ademend vermogen

Willem staat op het standpunt dat je nog beter te weinig kunt smeren dan te veel. “Leer moet droog zijn, niet zo vet als een slecht gebakken oliebol. Dan parelt het water er misschien wel mooi af, maar je smeert de schoen er óók volledig mee dicht. Veel wandelschoenen hebben tegenwoordig een membraan van Goretex en door je schoen helemaal dicht te metselen, verliest hij zijn ademend vermogen. Het gaat er juist om dat er géén water binnenkomt, maar dat transpiratievocht nog wél naar buiten kan.”

We belden met Casper van Lier Bever in Houten om het verhaal van Willem te (dubbel) checken.

“Wij raden te dik en te vaak invetten ook af. Inderdaad omdat dit ten koste gaat van het ademend vermogen van de schoen. Het waterdichte membraan onder het leer (vaak Gore-Tex maar er zijn ook andere membranen, RvdE), kan hierdoor verstopt raken. Precies wat Willem aangeeft. Maar ook kan te veel en/of te vaak invetten de lijmverbinding in de schoen aantasten. Hierdoor gaan op den duur de stootrand en de zool van de schoen los zitten.”

Het is dus zaak om een gulden middenweg te vinden, zegt Casper. “Regelmatig vetten is goed, maar niet té veel en niet té vaak. En ondanks dat we het in de praktijk vaak over invetten hebben, is het uit den boze om wandelschoenen ook daadwerkelijk te behandelen met leervet. Leervet maakt het leer namelijk té soepel, waardoor de schoen zijn stevigheid verliest. Bovendien raken de poriën in het leer verstopt, waardoor de schoen helemaal niet meer ademt. In plaats daarvan adviseren we om een wax te gebruiken, op waterbasis of op basis van bijenwas. Dit beïnvloedt het ademend vermogen veel minder en behoudt de stevigheid van de schoen. Eigenlijk zouden we het dus over inwaxen moeten hebben.”

Schoenonderhoud

Zelf zou ik er nog een stap aan het schoenonderhoud toe willen voegen, laat Willem vanuit Drenthe weten. “Als je de schoenen voor het eerst draagt, gebruik dan een impregneerspray. Dat is géén onderhoudsmiddel, maar het zorgt ervoor dat de schoen minder makkelijk water opneemt. Daarna ga je pas waxen. De impregneerspray hoef je niet iedere keer te gebruiken. Waxen doe je wél regelmatig als de schoen dat vraagt. Gewoon alles even goed raken, ze hoeven echt niet te glimmen als het hoofd van Gaston van de Postcodeloterij. Ook de tong van je schoen moet je meepakken, dus de veters moeten er uit als je gaat waxen. Ik zeg vaak tegen klanten: denk eens terug aan de coronatijd toen we vaak schrale handen hadden. Een goede lik Nivea erop en ze voelden weer als satijn. Nou, met schoenen is het net zo. Het is prima om ze te behandelen als het echt nodig is, in plaats van het steeds voor te willen zijn.”

Conclusie: Fabel

In ‘Schotse omstandigheden’ wil dik invetten tijdelijk helpen om schoenen droog te houden. Maar te dik invetten vernachelt op den duur ook je schoen. In het algemeen is het beter eerst goed te impregneren en daarna regelmatig te waxen. Niet te dun, maar zeker ook niet te dik.