Feit of fabel #14: naakt in je slaapzak is beter dan gekleed

Er zijn kampeerders die beweren dat het beter is om ’s avonds naakt in je donzen slaapzak te duiken. Want, zo zeggen ze, dan warmt je lichaam het dons (en dus je slaapzak) direct op. Kleding ‘isoleert’ je juist van het dons waardoor je het eerder koud krijgt. Feit of fabel?

Voor een antwoord op deze vraag staken we ons licht op bij Prof. Dr. Hein Daanen, hoogleraar thermofysiologie aan de VU in Amsterdam. ‘Er zitten twee kanten aan de zaak’, zegt hij. ‘Hoe meer losse, met droge lucht gevulde laagjes kleding, hoe beter de isolatie. Want, het lichaam zorgt ervoor dat de luchtlaagjes tussen de kleding verwarmd worden. Tegelijkertijd bevat de kleding die je draagt, ook als is het maar een kwartier, vocht met allerhande hygroscopische (=wateraantrekkende) moleculen erin. Dat vocht voert de warmte weg van je lichaam zodat het langer duurt voordat je het warm krijgt in je slaapzak. Om optimaal warm te worden moet je daarom vlak voor je gaat slapen schone, droge(!) en niet te strak zittende kleding aantrekken. Thermisch ondergoed is ideaal.’

Naakt in een slaapzak liggen heeft volgens Daanen weinig zin omdat er geen lucht is die opgewarmd kan worden. Lucht is juist een goede isolator! Daanen: ‘Draag bij voorkeur kleding waarbij tussen de laagjes niet meer dan 8 mm ruimte zit. Als de luchtlaag meer dan 8 mm dik is, ontstaat er te veel circulatie. En dat is weer ongewenst voor koude-isolatie. Te ruim zittende kleding is dus geen goed idee.’ Daanen hamert ook nog maar eens op het belang van een goed slaapmatje. ‘Als je op je slaapzak ligt, dan druk je de lucht onder je weg waardoor er helemaal geen luchtcirculatie meer kan plaatsvinden. Daarom isoleert het deel slaapzak boven je ook beter dan het deel onder je. Een goed matje vangt dat warmteverlies deels op.’

Als je voor laagjes kiest, neem dan bij voorkeur onderkleding van merinowol, zegt Quint van Houtum, eigenaar van Schneider Outdoor in Den Bosch en zelf een fanatiek kampeerder in koude omstandigheden. ‘Merinowol voert vocht af naar de kern van de vezel waardoor het ook in vochtige omstandigheden zeer goed isoleert. Synthetische vezels isoleren al minder goed en katoen is helemaal uit den boze omdat het vocht niet afvoert maar juist vasthoudt. Daar krijg je het al snel koud in. Niet doen!’ Van Houtum zegt dat hij vooral heeft leren spelen met het gebruik van laagjes kleding. ‘Te veel lagen is ook geen goed idee, want als je het té warm krijgt, ga je zweten en dan wordt je kleding en dus je slaapzak alsnog vochtig. Het is een hele fijne lijn tussen ademend vermogen en zweten, dat leer je alleen in de praktijk’.

Tot slot, nog een paar fijne tips van Quint van Houtum:

• Zorg voor een juiste maat slaapzak. Niet te ruim maar ook niet te krap.
• Een tochtstrook boven je schouders en een capuchon om je hoofd in te leggen scheelt veel warmteverlies.
• Zet eventueel een muts op als je het koud hebt. Via je hoofd ontsnapt veel warmte.
• Zorg dat je warm je slaapzak ingaat. Dat betekent ook dat je genoeg gegeten en gedronken moet hebben.
• Een lakenzak (of liner) kan voor extra warmte zorgen. Voordeel is meteen dat je slaapzak schoner blijft.
• Koukleumen: draag donssloffen!
• De beste tip: koop een slaapzak en slaapmat die past bij de omstandigheden. Als je een te dunne slaapzak hebt, kun je aantrekken wat je wilt maar krijg je het gegarandeerd koud!

Conclusie: Fabel

Om het in je slaapzak optimaal warm te krijgen (en te houden) werken verschillende laagjes dunne kleding het beste.

Meer weten over slaapzakken? Lees de 10 vragen en antwoorden over slaapzakken!