Wandelen in Engeland: de mooiste gebieden en routes
Een toplijst van de beste wandelgebieden en -routes in Engeland? Het is niet te doen! Overal in Engeland kun je fantastisch wandelen. Ook al rukt het fietsen op, walking is nog altijd de populairste activiteit in de Engelse buitenlucht. We beschrijven in een notendop het landschap van Engeland, selecteerden vijf superwandelgebieden én noemen de mooiste routes van Engeland.
Over wandelen in Engeland
Engeland heeft een zeer gevarieerd landschap. Hoge bergen heeft het land echter niet; de Pennines gaan tot 640 meter hoog, de Cumbrian Mountains tot 1.000 meter, de kliffen van Cornwall tot 620 meter. Maar de kust en het bijbehorend kustlandschap is zeer divers: kiezelstranden en krijtrotsen in Sussex (zuidkust) en uitgestrekte zandstranden in het noorden van Norfolk (oostkust, East Anglia).
Bij Brighton en Blackpool, aan de zuidwestkust, vind je fraaie witte zandstranden. De totale kustlijn van Engeland bedraagt 1.851 km en geen enkele plaats ligt meer dan 121 km verwijderd van de zee. De bossen die Engeland vroeger bedekten zijn grotendeels gekapt. New Forest bij Southampton en Sherwood Forest in de buurt van Nottingham zijn nog mooie restanten van die bosgebieden.
De vloed is aan de westkust het hoogst. Engeland heeft een groot aantal rivieren; de langste met 336 kilometer is de Theems (Thames). Andere rivieren zijn de Ouse, Trent, Humber, Tees, Wear en Tyne in het oosten, de Avon in het zuiden en de Severn, Dee en Mersey in het westen. Engelands meren, vooral in het Lake District, zijn niet groot, maar vaak fraai gelegen.
De landschappen van Engeland
- Zuidoost-Engeland
Het golvende zuidoosten van Engeland (het ‘Londense platteland’) heeft relatief veel bomen, bossen en parken. Rond het bekken van Londen en omgeving (Greater London) liggen krijtheuvels: in het noordwesten de Chiltern Hills, in het zuiden de North Downs en de South Downs die uitlopen in indrukwekkende krijtrotsen.
- Zuidwest-Engeland
Een granieten bergkam met hooggelegen, stenige heidevelden en rotspunten verbindt de graafschappen Devon en Cornwall. Langs de lange kust vind je rotspartijen, baaien en diep het land insnijdende zeearmen met beboste oevers.
- Midden-Engeland
Een gevarieerd landschap van heuvels, heide en beboste gebieden. De Midlands worden in het noorden begrensd door de Pennines (Penninisch Gebergte) in het westen door de bergen van Wales. Brede rivierdalen vormen vage grenzen in het zuiden en het oosten. Op de achtergrond de steile hellingen van onder andere de Cotswolds Hills.
- Noord-Engeland
Kenmerkend voor dit gebied zijn de hooggelegen heidevelden en ruige bergen. Hier strekken van noord naar zuid de Pennines (Penninisch Gebergte) zich uit met aan weerszijden grote laagvlakten (o.a. Cheshire Plain en Lancashire Plain) en in het oosten het North York Moors National Park, een schitterende heidevlakte. De onherbergzame Cheviot Hills in het noorden van Noord-Engeland zijn de afgesleten overblijfselen van oude vulkanen. De Yorkshire Dales bestaan uit een kalklandschap van plateaus en hoge heuvels met afgeplatte toppen (o.a. Pen-y-Gent, 693 m), maar ook met kloven, rotswanden, grotten en onderaardse rivieren. In het westen bevindt zich het Lake District met de hoogste bergtoppen van Engeland (o.a. Scafell Pike, 978 m; dé hoogste van Engeland) en het fraaie Windermere Lake, gelegen in een uitgestrekt parkachtig landschap.
De 5 mooiste wandelgebieden van Engeland
1. Lake District N.P. (ruig én lieflijk)
Hoge toppen, diepe meren. Met 317 toppen, fells, en zestien grote meren en nog veel meer kleinere is het Lake District (een nationaal park) een gebied dat vráágt om bewandeld te worden. Het is niet voor niets een van de eerste gebieden in Engeland die door wandelaars ontdekt zijn, en het grootste en het meest geliefde bergwandelgebied van Engeland. In het hart van het Lake District vind je puntige toppen, loodrechte pilaren, diepe afgronden en kronkelende dalen, gemaakt van rood, roze en groen gesteente. Het gebied is ruig en steil, hoewel in het zuiden iets vriendelijker (en drukker). Alfred Wainwright is Engelands bekendste wandelschrijver en grootste pleitbezorger van het Lake District. De topjes in het gebied zijn zelfs naar hem genoemd. Hij schreef zeven gidsen over de fells van het Lake District. Veel wandelaars proberen ze alle 214 te bedwingen.
2. Peak District N.P. (klein maar woest)
Een klein maar woest gebied waar je wandelt door uitgestrekte turf- en heidevlaktes met bizar gevormde steentorens en kilometerslange rotsrichels. Door dit indrukwekkende landschap stroomt River Derwent. Bleaklow en Black Hill zijn twee onherbergzame gebieden van hei en veen. Het Peak District is het oudste nationaal park van Engeland. Het ligt in de zuidelijke Pennines. Je gaat erheen om je in een andere tijdzone te wanen. Je loopt er door buitenaardse landschappen. Hier en daar is het druk - een wandeling naar de hoogste top Kinder Scout is populair - maar vaker is het desolaat. Een mooie, wat langere tocht (74 km) is de Limestone Way, genoemd naar het kalksteen dat hier 300 miljoen jaar geleden werd gevormd. De route is bewegwijzerd en loopt van Castleton naar Rocester.
3. Cornwall (azuurblauwe baaien en steile kliffen)
Azuurblauwe baaien, witte stranden en uitbundige, soms subtropische vegetatie. Cornwall doet, vooral aan de zuidkust, bijna mediterraan aan. Op het Land’s End Peninsula, het uiterste zuidwestpuntje van Engeland, word je aan drie kanten omringd door de Atlantische Oceaan. Cornwall is een AONB, een Area of Outstanding National Beauty. Twaalf plekken in het AONB Cornwall zijn volgens de beheerders onmisbare natuurschakels. Ze liggen vooral aan de kust, maar ook het granieten Bodmin Moor hoort erbij. Een boomloos landschap met heide, rotsen, veen en moerassen. Hét wandelpad van Zuidwest-Engeland is het South West Coast Path. Een pad van 1.013 km langs de kust van Cornwall en Devon. Uniek. Veel op en neer: wie het hele pad loopt, overbrugt meer hoogtemeters dan wie de top van de Mount Everest beklimt.
4. Northumberland N.P. met Cheviot Hills
Tussen Hadrian’s Wall en de Schotse grens ligt het Northumberland National Park. De kale heuvels zijn ruim 300 m hoog en lopen noordwaarts geleidelijk op naar de top (815m) van de Cheviot Hills. Door Northumberland loopt de Pennines Way en door de zuidrand van het Nationaal Park voert Hadrian's Wall Path. Eeuwenlang een karig bewoond en wetteloos struikrovergebied. Nog altijd is het het dunst bevolkte deel van de dunst bevolkte regio van Engeland. Dat dat ook zijn charme heeft bewijzen de Cheviot Hills. Afgelegen en ontoegankelijk. Maar mooi! Een kalig heuvelgebied, vol ronde toppen in alle mogelijke tinten groen en in de herfst geel en oranje. Er zijn talloze wandelingen in de Cheviot Hills. Een heroïsche is The Big One, een tocht over zes heuvels. Een klassieker in wat wel genoemd wordt Engelands laatste wildernis. Met 37 km wel een pittige dag.
5. Yorkshire Dales (good old England)
Wie nog nooit in de Yorkshire Dales is geweest heeft Engeland niet gezien. Voor wandelaars geldt dat nog meer dan voor anderen. The Yorkshire Dales grossieren in beroemde wandelingen en die zijn nog geschikt voor iedereen ook. Massa’s Engelsen gaan er heen om de iconische Three Peaks Walk te doen – vaak op één dag en voor het goede doel. Maar ook vanwege de omgeving. In de Yorkshire Dales is het good old England alom met dry stone walls overal. Er zijn heuvels en valleien, rivieren en lieflijke dorpen, Harry-Potterlocaties en natuurwonderen. Ga voor Harry P. naar Malham Cove, een zeventig meter hoge, komvormige klif. Je ziet hem terug in Harry Potter and The Deathly Hallows. Een route door het gebied en al het moois dat erbij hoort is The Dales Way, 128 km van Ilkley naar Bowness-on-Windermere.
Hooray! Right of Way!
Recht van overpad
Net als Schotland, Wales en Noord-Ierland kent Engeland het recht van overpad (Right of Way). Het verplicht landeigenaren een wandelpad over hun land vrij te houden. Dat maakt dat je lange doorgaande tochten kunt maken. Het neusje van de zalm zijn de officiële, uniform bewegwijzerde langeafstandwandelpaden, de National Trails (in Wales gemarkeerd met een eikel). Veel van de niet-officiële trails vind je op http://www.walkingbritain.co.uk/.
Op Wikipedia vind je veel informatie per ‘land’ over de Right of Way.
Gedragscode
Op al die wandelpaden – door akkers, door beschermde heide, of over kwetsbare kliffen – gelden gedragsregels: de ‘Country Code’ heet die code in Engeland en Wales.
Nationale Parken & Area’s of Outstanding Natural Beauty
Van de 15 Nationale Parken van het Verenigd Koninklijk liggen er 10 in Engeland (en 3 in Wales en 2 in Schotland). Nationale Parken zijn gebieden die beschermd zijn vanwege hun mooie landschap, bijzondere wildleven of de culturele waarde. In een nationaal park wordt gewoond en gewerkt – de boerderijen, dorpen en steden zijn eveneens beschermd. In nationale parken zijn bezoekers welkom, juist om ze te laten kennismaken met (de schoonheid van) het park. Ander predicaat dat aan gebieden van uitzonderlijke schoonheid gegeven wordt is Area of Outstanding Natural Beauty (AONB, 46 in totaal in het Verenigd Koninkrijk). Het gaat om uitzonderlijk mooie gebieden die beschermd zijn vanwege hun landschappelijke schoonheid, variërend van woeste kusten en natte gronden tot laag heuvelland en hoger gelegen heide en veengebied. Een AONB verschilt van een Nationaal Park: er zijn minder recreatieve mogelijkheden in een AONB.
Ervaar de rust en ruimte van good old England
Engeland is een paradijs voor wandelaars. Met duizenden kilometers aan bewegwijzerde routes door veelal lieflijk terrein, is alleen het vinden van de juiste wandeling nog een grote uitdaging. SNP Natuurreizen helpt je graag en neemt je mee naar de allermooiste plekken van dit prachtige land.
De mooiste wandelroutes van Engeland
1. South West Coast Path
South West Coast Path (Minehead - Poole Harbour, 1.014 km) - de langste 'national trail' van Groot-Brittannië (tot het 'England Coast Path' klaar is). Het voert langs de kust van Cornwall en Devon met steile kapen, loodrechte ravijnen, door de wind geteisterde heidevelden en oude mijnschachten. De hoogste kliffen vind je in Exmoor (318 m, Great Hangman). Heb je een week, kies dan voor het traject Perranporth > Land’s End > Lizard: ‘godsgruwelijk mooi’.
Op Pad wandelde al over een delen van het South West Coast Path. Lees ook de uitgebreide verslagen hierover:
Newquay - Land's End - Falmouth
Van Minehead naar Combe Martin langs de 'wilderness coast' (70 km)
2. Cleveland Way
Cleveland Way (Helmsley - Filey, 175 km). Route langs kastelen en abdijen om het North York Moors National Park en langs de schitterende kliffenkust tussen Helmsley, Robin Hood’s Bay en Filey. Verbonden met de Yorkshire Wolds Way (127 km).
3. Cotswold Way
Cotswold Way (Bath - Chipping Campden,164 km). Het pad voert door Zuid-Engeland, door een landschap met beukenbossen, open velden en fraaie dorpen die zijn opgebouwd uit honingkleurige kalkstenen huizen. Hoogste top in de Cotswolds is Cleeve Hill, 330 meter.
4. England Coast Path
England Coast Path (eenmaal gereed: 2975 mijl = 4760 km) - National Trail (in maart 2023 nog immer) in de maak. Eenmaal af zal het het langste bewegwijzerde kustpad ter wereld zijn. Het verbindt bestaande paden (waaronder het 1014 km lange South West Coast Path) met nieuwe paden tot een - op termijn - bijna tweeduizend kilometers lang kustpad langs de totale Engelse en Welsh kust. Het is voor het gemak opgesplitst in vier delen:
- het noordwestelijke traject loopt van de noordgrens van Wales tot aan de grens met Schotland. Hoogtepunten zijn de mijlen door/langs het Lake District, Morecambe Bay, Blackpool, de zandduinen bij Formby en de stad Liverpool
- het noordoostelijke traject loopt van Schotse grens naar de Wash, een estuarium aan de oostkust, ten noordwesten van Norfolk en ten zuidoosten van Lincolnshire. Dit deel van het pad voert over en langs prachtige stranden, kastelen, vissersdorpjes, beroemde badplaatsen en een gevarieerd kustlandschap
- het zuidoostelijk traject loopt van de Wash naar Portsmouth, ook nu zijn het de fraaie smokkel- en vissersdorpen, prachtige badplaatsen en het komen en gaan van zeeschepen die de route kenmerken
- het zuidwesten loopt van Southhampton naar de grens met Wales, vlakbij Chepstow en valt grotendeels samen met het South West Coast Path. Hoogtepunten zijn de imposante kliffen, de grotten, zandstranden en vuurtorens.
5. Hadrian's Wall Path
Hadrian’s Wall Path (Wallsend/ Newcastle upon Tyne - Bowness-on-Solway, 135 km) - coast to coast, dwars door Engeland over glooiende heuvels, langs ruig moerasland en levendige steden als Newcastle en Carlisle. De route volgt de muur en de forten die Keizer Hadrianus aanlegde om de grens van het Romeinse rijk aan te geven.
Lees de reportage over een meerdaagse wandeltocht langs Hadrian's Wall
Lees de reportage van schrijver Jochem Wijnands over zijn wandeling langs Hadrian's Wall
6. North Downs Way
North Downs Way (Farnham - Dover, 245 km) - vanaf de oostkust via de Kent Downs, een zogeheten 'Area of Outstanding Natural Beauty' (AONB) en via Surrey Hills AONB naar Farnham in het westen. Een alternatief traject voert langs Canterbury. Onderweg vriendelijke dorpjes met eeuwenoude begraafplaatsen, kathedralen en wijngaarden op glooiende heuvels. Watertanden langs de White Cliffs of Dover.
7. South Downs Way
South Downs Way (Winchester - Eastbourne, 161 km) - voert door de countryside tussen Winchester en de witte kalkkliffen van Eastbourne. Onderweg prehistorische overblijfselen, fijne pubs en schattige dorpjes. Fraaie uitzichten naar Isle of Wight. Noordelijk loopt de North Downs Way.
Klik hier voor een verhaal op Op Pad over wandelen in Kent.
8. Offa's Dyke Path
Offa’s Dyke Path (Chepstow - Prestatyn, 285 km) - door grensgebied Engeland-Wales langs de aarden wal die Koning Offa eind 8e eeuw liet opwerpen. Verbindt drie ‘Areas of Outstanding Natural Beauty’: Wye Valley, Shropshire Hills en Clwydian Hills. Wordt wel getipt als Groot-Brittanniës mooiste wandelpad.
9. Peddars Way en Norfolk Coast Path
Peddars Way and Norfolk Coast Path - twee gekoppelde langeafstandwandelpaden. Het Norfolk Coast Path (135 km, Hunstanton - Hopton-on-Sea ) voert door zandduinen en zoute moeraslanden. De Peddars Way (79 km, Suffolk - Holme-next-the-Sea) is totaal anders: het pad leidt je door de mooiste, soms zeer afgelegen bos-, heilandschappen van Norfolk en gaat gepaard met oude legendes en malse historische verhalen.
Op Pad bezocht de eilanden en was meteen verkocht.
10. Pennine Way
Pennine Way (Edale - Kirk Yetholm, 429 km) Over de ruggengraat van Engeland, dwars door de zompige heidevelden van het Peak District, dan de Yorkshire Dales, Hadrian’s Wall en tenslotte de Cheviot Hills. Reken op zware kilometers door soms lastig terrein waarbij het aankomt op goed navigeren. Schitterende route.
11. Thames Path
Thames Path (Bron van de Thames, Cotswolds – Woolwich (Zuid-Londen), 298 km) - volgt de oevers van de rivier de Theems, van zijn bron in de Cotswold, langs de meanders door landelijk gebied helemaal naar Londen. Onderweg vredige graslanden vol bloemen en rijk aan dierenleven, historische steden en stadjes en lieflijke dorpen. Eindpunt is bij de Thames Barrier in Greenwich, een paar mijl van zee vandaan.
12. The Ridge Way
The Ridge Way (Overton Hill- Ivinghoe Beacon, 140 km) - door een verrassend stil en afgelegen deel van zuid-centraal-Engeland. Na de start bij World Heritage Site of Avebury loopt het pad in noordoostelijke richting en volgt een oeroude weg door de North Wessex Downs. Onderweg heuvelachtige kalkland, uitzichten en veel archeologische monumenten zoals forten en witte kalken dierfiguren in de heuvels. Oostelijk van de Theems volgt de Ridge Way de beboste, intieme heuvels en valleien van de Chilterns, die bestrooid zijn met allerlei lieflijke kleine dorpjes.
13. Yorkshire Wolds Way
Yorkshire Wolds Way (Hessle - Filey, 127 km) - door het kalklandschap van de Yorkshire Wolds, dat hoort tot de stilste en vriendelijkste landelijke gebieden van Engeland. Vanaf het indrukwekkende estuarium van de rivier de Humber voert de route via beboste hellingen en serene valleien en klimt vervolgens geleidelijk naar de uitzichttoppen van heuvels. Afdalend vanaf de noordelijke flanken eindigt het pad op de indrukwekkende landtong van Filey Brigg.
14. Two Moors Way
Dwars door Devon via Dartmoor National Park en Exmoor National Park over een afstand van 188 km. Door hooglanden met hei, diepe, beboste valleien en fraai landelijk gebied. De Two Moors Way is gemarkeerd, met uitzondering van het onbeschutte, desolate en soms drassige veenland, waar het aankomt op goed navigeren.
15. Wye Valley Walk
De 219 km lange route start bij het imposante Chepstow Castle, voert door de beschermde groene Wye Valley (Area of Outstanding Natural Beauty) en komt door mooie stadjes als Monmouth, Ross-on-Wye en Hereford. Eindpunt is Plynlimon, de bron van de Wye river (de route is op het internet ook in omgekeerde richting te vinden!).
16. The Dales Way
Eén van GB’s populairste wandelingen. Volgt over een afstand van 130 km, van Ilkley in West Yorkshire naar Bowness-on-Windermere in Cumbria, drie van de mooiste rivieren door de Yorkshire Dales: Wharfe, Dee en Lune. Via groene valleien naar de hogerop gelegen delen van de centrale Pennines. Onderweg allerlei friendly villages met pubs, cottages en B&B’s.
17. Coast-to-Coast Walk
De waanzinnige Coast-to-Coast Walk is een iconische 309 km lange wandeltocht die van de westkust naar de oostkust loopt - maar uiteraard ook andersom kan worden gedaan. De route doorkruist drie nationale parken, waaronder het prachtige Lake District en eindigt in het schilderachtige Robin Hood's Bay aan de Noordzee. Als wandelaar geniet je onderweg van een verscheidenheid aan landschappen, waaronder heidevelden, valleien, meren en heuvels. Dit is het Engeland dat je zien wil, in een (vrij forse, dat wel) notendop.
Wandelaars overnachten gratis
Verdeeld over Engeland en Schotland liggen zogenaamde bothies (enkelvoud: bothy). Het land kent zo’n 100 van deze mountain bothies. Simpele, gratis onderkomens voor wandelaars, te vinden in de meest afgelegen gebieden van Engeland en Schotland. Het zijn oude mijnwerkershutjes, herdershuisjes of boerderijen die, soms al honderden jaren geleden, verlaten zijn door de bewoners. Sinds de jaren zestig worden ze onderhouden door vrijwilligers van de Mountain Bothy Association. Elders bestaan er wel trekkershutjes, maar in Noorwegen heb je bijvoorbeeld een sleutel nodig en in Nieuw-Zeeland zijn ze lang niet zo goed in kaart gebracht en onderhouden.
Een overzicht van alle bothies vind je op de website van de Mountain Bothies Association. Mocht je in Schotland, waar de meeste hutjes zijn, willen gaan bothieën dan is ‘The Scottish Bothy Bible’ van Geoff Allan een mooie gids. Met veel foto’s en gedetailleerde beschrijvingen van de routes naar de huisjes.
Lees het verhaal op Op Pad over een huttentocht langs bothies in het Engelse Lake District: https://www.oppad.nl/huttentocht-in-het-lake-district
Meer wandelen in het Verenigd Koninkrijk
Het Verenigd Koninkrijk is een walhalla voor wandelaars. Niet alleen Engeland, ook Schotland en Wales barsten van de schitterende gebieden en uitgepijlde routes. Wil je daar meer over lezen?
Blijf op de hoogte
Ontvang iedere twee weken tips en inspiratie over de mooiste bestemmingen in je mailbox.
