Wandelen in de Elzas

De Elzas staat onder meer bekend om zijn middeleeuwse stadjes in de wijngaarden. Ribeauvillé, Riquewihr, Equisheim en vooral Colmar zijn wereldberoemd. De westelijke helft maakt deel uit van het Vogezen massief. De enorme bosgebieden en de bekende toppen als de Hohneck, Grand Ballon en de Donon, zijn in trek bij wandelaars. De Elzas is een populaire regio als buitensportbestemming. De Vogezen, de wijngaarden, de moerasbossen langs de Bovenrijn zijn perfect om prachtige lange voettochten maken. Een voorbeeld: over de toppen van de Vogezen via de GR5, of één van zijn varianten. De oostelijke helft (Plaine Alsace) is veel minder bekend bij wandelaars. Jammer, want het is een gebied met vele ‘onontdekte’ plekjes. Het Outre-Fôret in het noorden, het laaglandwoud van Haguenau, de vallei van de Moder, het zacht glooiende gebied rondom de Kochersberg, de Sundgau in het uiterste zuiden (ook bekend als de Elzasser Jura) of de ‘Kromme Elzas’, aan de andere kant van de Vogezen.

Een kleurrijke wijnregio

Wie aan de Elzas denkt, denkt wellicht in de eerste instantie aan wijn. Terecht, want wijngaarden domineren het landschap aan de voet van de Vogezen, een smalle strook van 1,5 tot 5 km breed en ruim 100 km lang. Ze liggen voor het overgrote deel tussen de plaatsjes Marlenheim, in het noorden, en Cernay in het zuiden. Twee geïsoleerde wijngebieden vind je bij Wissembourg, helemaal in het noorden van de Elzas en bij Gimbrett, bij de Kochersberg. Tijdens een meerdaagse wandeling door de wijngaarden en door pittoreske middeleeuwse plaatsjes als Riquewihr, Ribeauvillé, Kaysersberg of Eguisheim, maak je kennis met het traditionele hart en de vele andere troeven van de Elzas. Het kan een boeiende route worden door een landschap dat steeds verandert. Je zit nooit ver van de bewoonde wereld, met meestal een prachtig gerestaureerd centrum: vakwerkhuizen, pleintjes, authentieke boerderijen en leuke horeca, waar het zeker niet bij één glaasje wijn zal blijven. De wijngaarden liggen op een hoogte tussen 175 en 477 meter. Heb je geluk met het weer, dan kun je in de zuidelijke helft van de wijnregio de toppen van de Alpen aan de horizon waarnemen! De beste en mooiste periodes om de wijnregio te verkennen zijn de lente (april, mei, juni) en de vroege herfst (september, begin oktober). De weersomstandigheden zijn dan meestal aangenaam en je ontloopt de zeer drukke zomermaanden. De maanden september en oktober zijn bijzonder aan te bevelen omdat de wijngaarden dan op z’n mooist zijn: getooid in herfstkleuren van goudgeel tot donkerrood!

Microklimaat

Een ander pluspunt, zeker voor wandelaars, is het microklimaat van deze omgeving. Beschut door de Vogezen, kun je hier rekenen op zonnige en warme zomers en - wellicht het belangrijkste - de kans dat je wandeling door veel neerslag wordt verpest, is klein.

Wijnwandelroutes

Jammer dat er (nog) geen langeafstandswandelroute bestaat, die je de weg wijst door deze mooie streek. Het traject van de GR 534, tussen Straatsburg en Wasselone, doet een deel van het noordelijk wijngebied aan. Het traject van de GR 5 voert alleen bij Barr en Ribeauvillé door de wijngaarden. Maar niet getreurd. Er zijn veel lokale ‘wijnwandelroutes’. Soms uitgezet en gemarkeerd door de Club Vosgien, maar ook vaak door lokale toeristendiensten. Aan de hand van een goede topografie, kun je de gemarkeerde dagtrajecten aan elkaar knopen. Er zijn eveneens voldoende mogelijkheden om je eigen spoor door de wijngaarden te trekken. Je moet er wel rekening mee houden dat het struinen door de wijngaarden zelf niet altijd is toegestaan.

Accommodatie

Een leuk hotelletje of b&b vinden is een deze toeristische regio uiteraard geen probleem. In het hoogseizoen, dat is de zomer èn de maand december, is het noodzakelijk om te reserveren. Er zijn voldoende campings op dagafstand van elkaar. Van een eenvoudige ‘aire naturelle’ t/m zeer luxe oorden. Het overgrote deel van de campings ligt - je raad het al - aan de Route des Vins. Wild kamperen is moeilijk, maar je kunt altijd proberen om toestemming te krijgen van een wijnboer.

Ernaartoe 

Met de internationale trein kom je gemakkelijk in Selestat of Colmar. Vanuit die plaatsen bestaat er een redelijk goed netwerk van bussen naar ondermeer Ribeauvillé, Riquewihr, Kaysersberg en Chatenois. Ook het lokale spoorlijntje tussen Selestat en Straatsburg (via Barr) kan praktisch zijn.

De dorpjes van het Outre-Fôret

Welvarende boerendorpjes, met hun prachtige vakwerkhuizen in allerlei kleuren en een afwisselend landschap typeren dit gebied waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Begin bijvoorbeeld in het prachtige middeleeuwse grensstadje Wissembourg. Je kunt daar de GR532 volgen, richting Vogezen, maar durf in het Outre Fôret ook je voetsporen elders achter te laten. In de omgeving rondom de dorpjes Cleebourg en Rott dool je door de wijngaarden. Ten westen ervan ligt het Hochwald. Een loofwoud met vele zeldzame dieren en planten. Leuke plaatsjes zijn Lembach, Lobsann en Woerth. Liefhebbers komen hier nog vele herinneringen tegen uit het roerige verleden, waarin Frankrijk en Duitsland de soevereiniteit van de Elzas betwistten. De oostelijke helft van het Outre Fôret is vooral boerengebied. Slaperige dorpjes zoals Hunspach en Seebach, behoren tot de mooiste van Frankrijk. Degenen die van kleine akkertjes, hopvelden en zacht golvende weilanden houden, zullen zich hier thuisvoelen.

Lokale wandelroutes

Lokale afdelingen van de Club Vosgien (o.m. die van Haguenau-Lembach) onderhouden en markeren een goed netwerk van wandelroutes. Die zijn meestal op de topografische kaart ingetekend en je kunt in bijna ieder dorpje beginnen.

Accommodatie

Hotels, gîtes en andere vakantieverblijven zijn in de meeste iets grotere plaatsen te vinden. De énige camping in deze streek vind je in Lembach. Maar een aantal andere plaatsen aan de rand van het Outre-Fôret hebben er ook een: Munchhausen, Seltz, Niederbronn en Haguenau.

Ernaartoe 

Vanuit Straatsburg loopt een boemeltje naar Wissembourg en andere plaatsjes in deze streek. Maar de frequentie van deze treindienst is niet bijzonder groot. Het gebruik van ander openbaar vervoer is geen serieuze optie.

Informatie 

Er zijn VVV kantoren in o.m. Wissembourg, Lembach en Haguenau.

Kochersberg: het rijk van de grand hamster

Zachte glooiende heuvels met goudgele velden, zo nu en dan onderbroken door een hopplantage of bosperceel. De Kochersberg is de graanschuur van de Elzas èn het gebied waar de GRAND hamster de baas is. Ooit werd de hamster in de Elzas met uitsterven bedreigd. Ooit werd de Franse overheid aangeklaagd bij de EU omdat men te weinig deed om dit diertje te beschermen. Vandaag de dag is de korenwolf in dit deel van de Elzas oppermachtig. Meerdere plannen voor nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen werden van tafel geveegd, als er een of meerdere hamsterburchten waren. Ook de das, reeën, ooievaars en roofvogels voelen zich hier thuis. De streek rondom deze heuvel van amper 300 meter hoog, tussen de Rijn en de Vogezen, is landelijk gebleven. Hier en daar een aantal kleine dorpjes met authentieke boerderijen. Dorpjes met intrigerende namen, die altijd wel iets leuks hebben te bieden zoals Kienheim, Kleinfrankenheim, Handschuheim of Gimbrett.
Je hoeft in de streek niet te zoeken naar een GR wandelroute. Die zijn er namelijk niet. Gelukkig heeft de Club Vosgien van de Kochersberg een brochure gemaakt met zestien interessante wandelingen door dit gebied. Behalve met de wandelroutes van de Club Vosgien, kun je ook alle kanten uit door het volgen van onverharde landweggetjes. Er staan er genoeg op de topografische kaart!

Accommodatie

Overnachten kan bij particulieren, die een chambre d’hôte of gîte verhuren. Vaak zijn die ondergebracht in een originele boerderij.Er zijn geen campings in deze streek. Bivakkeren op een afgelegen plekje is nergens een probleem. Vraag wel even toestemming als dat mogelijk is.

Ernaartoe

Enkele busdiensten vanuit Wasselone of Straatsburg.

Informatie

Communauté de Communes du Kochersberg.

Sundgau: een stukje Jura in de Elzas

Je zou het niet verwachten, maar tussen de steden Mulhouse, Belfort en het Zwitserse Basel, ligt een prachtig stukje natuur. De Sundgau profileert zich graag als een groene regio, maar deze streek heeft ook qua historische en culturele monumenten veel in huis. Lekker ongedwongen rondstruinen door het heuvelland met unieke watermolens, zoals die van Courtelevant en Hundsbach of de ‘oliemolen’ van Buethwiller. Net als bijna overal in de Elzas, zul je ook een aantal (gerestaureerde) kastelen op je wandelroute treffen. Het kasteel van Ferrette (één van de oudste in de Elzas) of de ruïnes van Landskron kun je gratis bezoeken. Goede redenen om de Sundgau te kiezen voor een leuke meerdaagse voettocht, zijn vooral het afwisselende landschap en de vele ‘verrassingen’ die je op je route tegenkomt: dorpjes als Lucelle, Ferrette, Leymen. De Sundgau is culinair vermaard voor z’n ‘carpes frites’. Dat is géén karper met frites, maar gefrituurde karper. Er bestaat zelfs een ‘Route de Carpes Frites’ die je langs 22 restaurants voert, waar je het kunt proeven. Zeker proberen! De zuidelijke helft van dit gebied wordt gevormd door uitlopers van het Jura gebergte. De Sundgau staat dan ook bekend als de Jura Alsacienne. Hier vind je bijvoorbeeld la Grotte des Nains (de Grot van de Dwergen). Met een steile wand van krijtrotsen tot 25 meter hoogte, waarin je ook kunt klimmen (niveau 6b - 8a).

Wandelroutes

Er lopen drie GR routes door de Sundgau: GR531 - GR532 - GRE5. Ze zijn allemaal de moeite waard. De GR 532 tussen Belfort en Mulhouse (v.v.) voert je door de Jura Alsacienne en is mijn favoriet! Boeiend landschap dat elke kilometer anders is. Wil je van de GR routes afwijken, geen probleem. De Clubs Vosgien van de Sundgau en Mulhouse hebben zo’n 350km wandelroute uitgezet.

Accommodatie

Er zijn niet minder dan 16 campings in de Sundgau en directe omgeving. Dus je hebt alle mogelijkheden om van de ene naar de andere te wandelen. Als je niet ingeklemd wilt staan tussen caravans en mobile homes, kies dan de kleinere campings municipales. Chambres d’hôtes, gîtes en leuke hotelletjes zijn in voldoende mate te vinden. In de zomermaanden is het dan wel verstandig om tijdig te reserveren.

Ernaartoe 

Er is een regelmatige treindienst tussen de steden Mulhouse en Belfort. Je hebt de mogelijkheid om vanuit die steden aan een GR te beginnen. Maar ook vanaf de kleinere stations tussen deze twee plaatsen, kun je direct aan een wandelroute beginnen.

Informatie

Algemene toeristische informatie vind je bij Tourisme Alsace.
Specifieke wandelinfo bij FFRrandonnée Alsace.