De mooiste wandelroutes in Duitsland

De mooiste wandelroutes van Duitsland

1. Rennsteig

Lengte: 169 km
Startpunt: Hörschel
Eindpunt: Blankenstein
Etappes: 6
Hoogtemeters: 2350 (↑) 2130 (↓)

Met een leeftijd van ruim 700 jaar, is de Rennsteig de oudste wandelroute van Duitsland. De 169 km lange wandelroute loopt over de kam van het Thüringer Woud. Dit 120 km lange middelgebergte is altijd een grensgebied geweest. In de Middeleeuwen vormde het de grens tussen het Hertogdom Franken en het landgraafschap Thüringen. Ten tijde van de Koude Oorlog vormde het de grens tussen Oost – en West-Duitsland en nu tussen de deelstaten Thüringen en Beieren. De 1.300 grensstenen die je onderweg tegenkomt herinneren je hieraan. Hoewel de route zo’n 100.000 wandelaars per jaar trekt, loop je in de eindeloze bossen toch vaak helemaal alleen. Voor cultuurliefhebbers is een bezoek aan de middeleeuwse burcht Wartburg (UNESCO-Werelderfgoed) een must. De burcht is bekend geworden als toevluchtsoord voor Maarten Luther, die hier incognito het Nieuwe Testament in het Duits vertaalde.

2. Harzer-Hexen Steig (T)

Lengte: 94 km
Startpunt: Osterode
Eindpunt: Thale
Etappes: 5
Hoogtemeters: 1390 (↑) 1440 (↓)

De Harzer-Hexen-Steig is een afwisselende wandelroute die dwars door het nationaalpark Harz voert. De geheimzinnige sfeer in deze regio zorgt ervoor dat de mythes uit de Middeleeuwen over heksen en duivels hier weer tot leven komen. Centraal in deze mythes staat de berg Brocken (1141m), waar tijdens de Walpurgisnacht heksen samen zouden komen. De berg speelde ook een rol in de Koude Oorlog, als afluisterstation voor de Oost-Duitse Stasi. Nu biedt het voornamelijk een fantastisch uitzicht op de omgeving. Tenminste, als je geluk hebt, want de top ligt 300 dagen per jaar in de mist. Etappe drie voert naar de top van de Brocken; een top die overigens ook per stoomtrein te bereiken is!

De laatste etappe brengt je naar het wild-romantische Bodetal, een werkelijk prachtige afsluiter van deze 94 km lange route.

3. Rothaarsteig (T)

Lengte: 154 km
Startpunt: Brilon
Eindpunt: Dillenburg
Etappes: 8
Hoogtemeters: 2290 (↑) 2530 (↓)

Voor Nederlanders is de Rothaarsteig (Weg der Sinne) een van de populairste Duitse wandelroutes. Begrijpelijk, want de achtdaagse voettocht ligt op slechts ca. drie uur rijden van de Nederlandse grens. Verder kent de Rothaarsteig geen grote stijgingen, maar voert wel door prachtige natuurlandschappen. Hij start in Brilon en doorkruist dan 154 km lang het Sauerland naar het eindpunt Dillenburg. Je wandelt grotendeels bovenlangs, over de heuvels van het Rothaargebergte, door een landschap vol bossen, weides en beken en met iedere keer weer een prachtig uitzicht op de omgeving. De wandelroute overlapt de Waldskulpturenweg, een beeldenroute die door het bos loopt. Over het hoofd zien kun je deze 11 beelden niet; ze steken hoog boven alles uit en horen zeker tot de (culturele) hoogtepunten van deze route.

4. Westweg (T)

Lengte: 288 km
Startpunt: Pforzheim
Eindpunt: Basel
Etappes: 12
Hoogtemeters: 5740 (↑) 5750 (↓)

De Westweg staat bekend als de mooiste wandelroute van het Zwarte Woud en is een echte Duitse klassieker. Het is ook meteen de langste van de drie ‘Zwarte Woudroutes’. Het grootste gedeelte loop je over de westelijke kam en heb je een weids uitzicht over het Rijndal, tot aan de Franse Vogezen aan toe. De route slingert zich over smalle bergpaden, brede boswegen door uitgestrekte dennenbossen en langs de toeristische Titisee. De hooggelegen Titisee is het grootste natuurlijk gevormde meer van het Zwarte Woud. Je kunt er zwemmen en eventueel een bootje huren.

Maar niet alleen het landschap is om van te genieten, de regio is ook beroemd vanwege zijn culinaire specialiteiten: Schwarzwalderschinken en Schwarzwalder Kirschtorte met slagroom, chocolade en kersen!  

5. Goldsteig (T)

Lengte: 660 km (zowel noordelijke hoofdroute- als zuidelijke variant!)
Startpunt: Marktredwitz
Eindpunt: Passau
Etappes: 38
Hoogtemeters: 16300 (↑) 16500 (↓) noordelijke hoofdroute

De Goldsteig loopt dwars door het Beierse Woud en is met 660 km de langste gecertificeerde wandelroute van Duitsland. De route kent twee varianten: sportieve wandelaars nemen de noordelijke hoofdroute, degene die het iets rustiger aan willen doen nemen de makkelijkere zuidelijke variant. Etappe 14 van de noordelijke variant spant de kroon als je op één dag acht bergen van boven de 100 meter beklimt.

Een ding blijft gelijk: op beide varianten kun je genieten van de ongerepte Beierse natuur waar de grens van Tsjechië nooit heel ver weg is. Letterlijke hoogtepunten zijn de bergtoppen van de Groser Arber (1453m), Lusen (1373 m) en Großer Falkenstein (1315 m). De wandelroute eindigt in de ‘drierivierenstad’ Passau, waar de Inn, de Ilz en de Donau samenkomen.

6. Hermannshöhen (T)

Lengte: 226 km
Startpunt: Rheine
Eindpunt: Obermarsberg
Etappes: 11
Hoogtemeters: 3560 (↑) 3360 (↓)

Een half uur over de grens bij Enschede ligt het beginpunt van de spectaculaire Hermannshöhen. Deze 226 km lange route is een combinatie van twee andere routes, namelijk de Hermannsweg en Eggeweg. Van Rheine in het Münsterland tot aan Obermarsberg in Westfalen loop je in een verder vlak landschap over een heuvelrug, bovenlangs over de toppen van de ‘bergen’. Je wandelt dwars door het Teutoburgerwoud en komt onderweg langs de beroemde Externsteine – een rotsformatie die al voor de Kelten een mythische betekenis had – en het Hermannsdenkmal, een monument ter ere van de Germaanse veldheer Arminius die hier de Romeinen versloeg. Plan ook zeker een bezoek aan het middeleeuwse vakwerkstadje Tecklenburg. Door de fraaie, hoge ligging wordt het ook wel het ‘balkon van het Münsterland’ genoemd. Hier in de buurt liggen de Dörenther Klippen, een bijzondere rotsformatie met het 'Hockendes Weib' als meest bijzondere.

7. Eifelsteig (T)

Lengte: 313 km
Startpunt: Kornelimünster bis Roetgen (bij Aken)
Eindpunt: Trier
Etappes: 15
Hoogtemeters: 3580 (↑) 3670 (↓)

Misschien is de Eifelsteig wel de meest afwisselende wandelroute van Duitsland. In ieder geval scoort de 313 km lange route met veengebieden, snelstromende beken, rode zandsteenrotsen en vulkanische landschappen hoog qua afwisseling. Startpunt is de keizerstad Aken, vlak over de grens bij Maastricht. Vanuit hier loop je in 15 etappes naar Trier, de oudste stad van Duitsland en ooit hoofdstad van een Romeinse provincie. Onderweg wandel je door het veenlandschap van Naturpark Hohes Venn (het grootste van Europa), de vulkanische meren bij Daun, donkere bossen, smalle kloven en uitgestrekte velden. Overnachten doe je in het middeleeuwse vakwerkstadje Monschau (populair bij Nederlandse dagjesmensen) en bij doorkomst in Bitburg geniet je uiteraard van het daar gebrouwen bier. ‘Bitte ein Bit’!

8. Rheinsteig

Lengte: 320 km
Startpunt: Wiesbaden
Eindpunt: Bonn
Etappes: 23
Hoogtemeters: 5360 (↑) 5380 (↓)

De Rheinsteig is een van de populairste wandelroutes van Duitsland, en heeft alles in huis om er een echte natuurbelevenis van te maken: wijnhellingen, tientallen burchten, rotsen zoals de Loreley en romantische steden zoals Rüdesheim. Niet voor niets is dit deel van de Rijn, het Midden-Rijndal, in 2002 benoemd tot UNESCO-Werelderfgoed. De wandelroute is uitdagend. Steeds weer moet je de diep uitgesneden zijdalen oversteken, en veel etappes hebben zoveel hoogtemeters dat het lijkt alsof je in de Alpen bent. Maar je kunt ook er ook voor kiezen om de route slechts voor een deel te lopen; de trein of boot brengt je eenvoudig weer terug naar het startpunt. Wandelen doe je vooral over boswegen, veldpaden en af en toe smalle rotspaden met weergaloze uitzichten!

9. Malerweg

Lengte: 112 km
Startpunt: Liebethal
Eindpunt: Pirna
Etappes: 8
Hoogtemeters: 3050 (↑) 3110 (↓)

De Malerweg, vrij vertaald ‘schildersweg’, loopt door het nationaal park Sächsische Schweiz in het oosten van Duitsland. Verwacht een sprookjesachtig landschap dat romantische schilders als Caspar David Friedrich inspireerde en als decor diende voor films als ‘The Chronicles of Narnia’ en ‘Grand Hotel Budapest’. Je wandelt onderweg langs indrukwekkende zandsteenrotsen (hier bekend als het Elbsandsteingebirge) en heb je een fantastisch uitzicht over de rivier de Elbe.

Schilderachtig of niet, het is allerminst een makkelijke route. Regelmatig moet je stukjes klauteren of over ijzeren ladders klimmen. Culturele Erlebnissen zijn de vesting Königstein, de historische binnenstad van Pirna en natuurlijk het op een steenworp afstand gelegen Dresden. De uitstekende infrastructuur maakt het mogelijk om aan het eind van de dag een veerpont of speciale pendelboot te pakken die je terugbrengt naar het begin van de etappe.  

10. Moselsteig

Lengte: 365 km
Startpunt: Perl
Eindpunt: Güls (Koblenz)
Etappes: 24
Hoogtemeters: 6490 (↑) 6570 (↓)

De naam zegt het al, deze wandelroute volgt een deel van de loop van de 544 km lange rivier de Moezel (Mosel in het Duits). Vanaf Perl, in het grensgebied tussen Duitsland, Frankrijk en Luxemburg, loop je naar het Deutsches Eck in Koblenz, waar de rivier samenvloeit met de Rijn. De Moezel heeft het dal diep ingesneden, en dat levert een fraai rivierlandschap op met steile wijnbergen en prachtige vergezichten. Je wandelt direct achter de wijngaarden en het achterland met zijn uitgestrekte bossen. Direct aan de Moselsteig liggen ook vele burchten, waaronder de beroemde sprookjesachtige burcht Eltz dat gerekend wordt tot de mooiste kastelen van Duitsland. Pauzeren of overnachten doe je in de stadjes in het dal, zoals Bernkastel-Kues en Cochem. Omdat de etappes beginnen en eindigen in het dal, maak je op een dag flink wat hoogtemeters. Maar….er wacht altijd een sprankelend glas heerlijk frisse Rieslingwijn op je!

• Lees hier ook het verslag van Erik Van de Perre over zijn tocht op de Moselsteig.

11. Schluchtensteig (T)

Lengte: 119 km
Startpunt: Stühlingen
Eindpunt: Wehr
Etappes: 6
Hoogtemeters: 3378 (↑) 3479 (↓)

De 119 km lange Schluchtesteig is één van de drie Fernwanderwegen in het Zwarte Woud en loopt door het Naturpark Südschwarzwald. De Schluchtensteig (schlucht laat zich vertalen als kloof) loopt door imposante en wilde canyons, over paden langs steile hellingen, donderende watervallen, hoogveen, meren en weelderige oerbossen. Vanaf plateaus en de hoger gelegen bergtoppen heb telkens weer fascinerende uitzichten naar het zuiden. Daar ligt de hoogste berg van het Zwarte Woud, de 1277 meter hoge Feldberg en verder weg beginnen de machtige toppen van de Zwitserse Alpen! 

De route is stevig. Tijdens de zes dagetappes van elk zo'n 20 kilometer moeten maar liefst 3378 stijgende meters worden overwonnen. Pareltjes op deze route zijn de Wutachschlucht, de Windberg-waterval en de Wehraschlucht.

12. Albsteig (T)

Lengte: 365 km
Startpunt: Donauwörth
Eindpunt: Tuttlingen
Etappes: 16
Hoogtemeters: 5540 (↑) 5300 (↓)

De Albsteig (ook Hauptwanderweg 1 of Schwäbische Alb Nordrandweg) loopt over een afstand van 365 km door voornamelijk Unesco WeltKulturGebirge Schwäbische Alb in Baden-Württemberg. Met een leeftijd van meer dan 100 jaar is het de oudste wandelroute van de Schwäbische Albverein. Vanwege de machtige uitzichten die je regelmatig hebt op het voorland van de Alpen, wordt de Albsteig ook wel ‘het droombalkon op het zuiden’ genoemd. De route slingert zich op een hoogte van tussen de 400 en 1000 meter langs en over de steile randen van de noordrand van het middelgebergte Schwäbische Alb. De hoogste berg van het gebied is de Lemberg met een hoogte van 1015 meter. Een beklimming van deze kloeke jongen maakt onderdeel uit van de vijftiende etappe.

Verdere tipjes van de sluier: naast heel veel natuur vind je op deze route de betoverende druipsteengrotten Nebelhöhle, sprookjesachtige paleizen en kastelen zoals Lichtenstein én Schäwabische whisky die je kunt proeven in een van de kleine distilleerderijen van het dorp Owen.

13. Heidschnuckenweg (T)

Lengte: 223 km
Startpunt: Hamburg - Fischeck
Eindpunt: Celle
Etappes: 13
Hoogtemeters: 740 (↑) 720 (↓)

Voor wie hoogtemeters in het wandelpakket geen voorwaarde is, is de Heidschnuckenweg dé perfecte langeafstandsroute. Het is ook één van de weinige routes die in het noorden van Duitsland loopt. De Heidschnuckenweg loopt grotendeels over de Lüneburger Heide; één van de oudste en best bewaarde cultuurlandschappen van Duitsland. En bovendien het grootste aaneengesloten heidegebied van Noord-Europa. Heide betekent schaapskuddes, met jeneverbessen begroeide dalbekkens, heldere heidebeekjes, vennen en uiteraard een uitzinnig bloeiende heide in de nazomer. Toch is het niet alleen heide wat de klok staat, want de natuurgebieden worden met elkaar verbonden door akkers, weides en kleine bosgebieden. Wat deze voettocht over de Lüneburger Heide verder uniek maakt, is een reis langs de Heidjern; de bewoners van dit oorspronkelijk woeste gebied die in kleine heidedorpjes woonden. Oh ja: een ‘Heidschnucke’ is een imposant schapensoort met grijze lange haren en een grijszwarte kop met kromme hoorns….

14. Hünenweg

Lengte: 208 km
Startpunt: Osnabrück
Eindpunt: Groningen
Etappes: 20
Hoogtemeters: 520 (↑) 590 (↓)

Een langeafstandsroute die deels door Nederland loopt, waarom niet? En misschien mag de Hünenweg als een grote onbekende klinken, de route werd in 2023 wél genomineerd als mooiste wandelroute van Duitsland. Het Nederlandse deel van de route, dat bekend staat als Hondsrugpad, was in 2022 zelfs wandelroute van het jaar.

Op de Hünenweg wandel je ‘zonder grenzen’ tussen twee zogenaamde UNESCO Global Geoparks, namelijk TERRA.vita in Duitsland en De Hondsrug in Nederland. Dat betekent: ruimte voor beekdalen, landschapsbeleving, archeologie, cultuurhistorie en natuur. Het pad volgt middeleeuwse karrensporen, prehistorische veenpaden en imposante hunebedden en voert door heidevelden, uitgestrekte bossen, zandverstuivingen en langs unieke rotsformaties, akkers en eeuwenoude dorpen.