Wandelen in Kirgizië, tweedaagse trektocht naar Ala Kul

De eerste lichtstralen doorbreken de duisternis. Terwijl de dag begint te ademen klinken overal vogelgeluiden. Een half uurtje later worden ze vermengd met het vrolijke geschetter van een kind. Het is de driejarige peuter Aknazar, het zoontje van Akimkan en Nazira, de vriendelijke eigenaren van de homestay waar ik ben neergestreken. Die bevindt zich in hartje Karakol, een kleine stad in het oosten van het land, niet zo heel ver van de Chinese grens. De stad, in Sovjet-tijden Przhevalsk geheten en genoemd naar een Russische ontdekkingsreiziger, heeft weinig bezienswaardigheden maar is bovenal interessant als vertrekpunt voor het verkennen van het omringende gebergte.

Goden

Het ontbijt dat Nazira me voorschotelt bestaat uit voedzame pap, héél veel pap. En brood met tvorog, een kruising tussen boerenkaas en kwark. "Als je dit allemaal opeet, weet ik zeker dat je straks probleemloos de Hemelse Bergen zult bedwingen. Want zo noemen we die hier in de Tian Shan-regio. We zijn moslim maar geloven óók in de goden die er wonen. Wees niet bang. Ze zullen je beschermen, mocht de nood aan de man komen", vertelt ze glimlachend. Akimkan die erbij is komen zitten, stipt aan de keukentafel nog enkele mogelijke wandelroutes naar Ala Kul aan. Dat doet-ie met behulp van een oude landkaart met ezelsoren. "Je kunt onmogelijk verdwalen. Het pad blíjven volgen, nergens afslaan of andere vreemde capriolen uithalen. En mocht je toevallig beren, sneeuwluipaarden of wolven tegenkomen: gewoon negeren."

Wanneer de inwendige mens is voorzien, een lunchpakket is samengesteld en mijn rugzak is gecomprimeerd tot een aanvaardbaar geheel, is het tijd om afscheid te nemen.

Marshrutka

Ondertussen heeft een dun sukkelig zonnetje zich een weg gebaand door een hemelplaat die eerder nog bestond uit grijs staal. Laten we hopen dat deze hoopvolle ontwikkeling zich doorzet...

Om bij het beginpunt van de trail te komen, is het nemen van een marshrutka naar het plaatsje Ak-Suu noodzakelijk. De minibus van Russische makelij doet er een half uurtje over. Bij een splitsing is een weg die leidt naar een sanatorium, drie kilometer verderop. Ik moet de andere kant op, richting Altyn-Arashan, een speldenprik op de kaart. Een man op leeftijd, die ook is uitgestapt, wenst me alle goeds. Hij draagt een authentieke ak-kalpak, een langwerpige hoed die bestaat uit vier aan elkaar genaaide stukken witkleurig wolvilt, versierd is met zwart borduurwerk van abstracte patronen die symbolische betekenissen hebben. Het bijbehorende zwarte flosje heeft een link met voorouderverering.

Twijfel

Als ik nog geen honderd meter heb afgelegd, stopt er een Lada met een sympathiek ogende vrouw van middelbare leeftijd achter het stuur. „Stap maar in, ik kan je een klein stukje verder brengen. Dat bespaart je in ieder geval wat energie, iets waar je misschien later nog flink om verlegen zult zitten", luiden haar goedhartige woorden. Ernstige twijfel slaat meteen toe. Ik ben hier om te hiken, toch niet om van de eerste de beste automobilist een lift aan te nemen? Ik kan geen weerstand bieden aan haar charmante handelingswijze en stap in, om na amper een kilometer alweer uit te stappen. „Sorry, dit is geen fourwheeldrive, het betekent het einde van de rit", reageert ze berustend, wijzend naar de grove steenslag die de auto met een diepe zucht tot stilstand heeft gebracht.

Kleurenpracht

Met de gesmokkelde kilometer op zak gaat de bergwandeling nu pas echt beginnen! Langs de woest stromende kronkelende Arashan-rivier, die onbeschroomd langs haar behaarde oevers likt, groeit van alles. Van distels en margrieten tot viooltjes en boterbloemen. Plus een heleboel vegetatie die ik niet thuis kan brengen. Niet voor niets fungeert de streek als botanisch onderzoeksgebied. De kleurenpracht zorgt tevens voor mooie contrasten. De korstmossen op het rotsgesteente en de magnifieke rondvliegende libellen doen er in dat opzicht een schepje bovenop.

Doordat de zon opeens is doorgebroken, schittert de rivier als een zilverachtig lint dat het landschap doormidden klieft. Her en der dreigt de rivier zelfs over te lopen. De 'gezwollenheid' is wellicht veroorzaakt door fikse regenbuien van de afgelopen dagen, in combinatie met het smeltwater uit de bergen. De fraaie vergezichten, met ontelbare joekels van naaldbomen die op de schuine hellingen staan gegroepeerd, verhogen het inspirerend karakter van deze wandeltocht. Zo en nu dan vang ik een glimp op van het meanderend wit van de achterliggende bergtoppen. Er zijn in de wijde omtrek geen toeristen te bekennen, waardoor ik extra geniet. Wél zie ik onderweg enkele haastige ruiters te paard en ontmoet ik een Kirgizische familie die me een chuchpara, een soort dumpling, aanbiedt.

Jumpbewegingen

De moeilijkheidsgraad van de ongeveer vijftien kilometer lange hike tijdens deze eerste dag is niet al te hoog; alles bij elkaar opgeteld dient circa achthonderd meter worden geklommen. Tot een hoogte van 2600 meter. Soms vormt een snelstromend beekje een klein obstakel. Om natte voeten te voorkomen zijn flexibele jumpbewegingen van de ene naar de andere steen bittere noodzaak. Het is allemaal te overzien. Een stuk bedenkelijker is een tafereel met drie paarden in een negatieve hoofdrol. Hun voorbenen zijn bijeengebonden, wat zorgt voor een deerniswekkend aanzien. Ik overweeg de edele viervoeters te bevrijden van de penibele situatie waarin ze verkeren. Aangezien ik de consequenties niet kan overzien, blijft het bij een weeklacht.

Hopeloos verdwaald

Naarmate de tijd verstrijkt, begin ik me steeds meer te verheugen op een lekker fris biertje met eventueel een versnapering. Altyn-Arashan kan niet ver meer zijn. Plotseling slaat mijn stemming om. Helaas, waar ik ook kijk, ik zie geen enkel teken van leven, laat staan een yurtkamp of een andersoortige accommodatie. Niet veel later kom ik erachter dat ik hopeloos verdwaald ben. Had Akimkan niet gezegd dat ik gewoon het pad moest blijven volgen? Tja, een trektocht zonder gids hoeft niet altijd even voorspoedig te verlopen, resoneert het ineens door mijn hoofd.

Enkele uren gaan voorbij. Eerder dan gedacht schuift de zon achter de bergen, het gedempte licht wordt langzaam diffuus. Het moment om aan de goden bescherming te vragen tegen roofzuchtige schepsels komt dichterbij. Immers de kans dat ik de nacht in de wildernis moet doorbrengen, stijgt met de seconde. Ik loop drie, vier kilometer terug naar een plek waar ik een aanwijsbord heb gesignaleerd. Een bord biedt -hoe je het ook wendt of keert- een verbinding met de bewoonde wereld, in dit geval een groot psychologisch voordeel. Eenmaal op de bewuste plek aangekomen tover ik gauw mijn thermo-ondergoed voor de dag, om de naderende kou enigszins te trotseren. Tijdens de omkleedsessie gebeurt er iets verwonderlijks: terwijl ik half in m'n nakie sta, komt de 'laatste jeep van de dag' voorbijrijden. De inzittenden kunnen hun ogen niet geloven. Maar dankzij hen -of moet ik zeggen de goden?- lig ik diezelfde avond nog op één oor in mijn eigen yurt, met drie warme dekens over me heen.

Kinderschoenen

De volgende ochtend blijkt dat ik 's nachts niet alleen ben geweest. Een muis ligt levenloos op een plakstrip met giftige lokpasta. Uchkun en Jazgul, de eigenaren van de accommodatie, verontschuldigen zich en wenken me om plaats te nemen aan de keukentafel die zich in het centrale gedeelte bevindt. De schoenen gaan uit, de slippers aan. "We zitten hier elke zomer, met onze koeien en paarden. Het toerisme staat min of meer nog in de kinderschoenen; toch ontvangen we al jaren gasten. Normaal gesproken tot half oktober, daarna wordt het snel te koud. En gaan we met ons vee terug naar Ak-Suu waar we samen met mijn broer en z'n gezin een woning delen", verduidelijkt Uchkun. "Het centrale blok hebben we zelf gebouwd, hoofdzakelijk van Siberisch hout. We hebben uiteraard geen internet, wél satelliettelefoon. En stromend water en elektriciteit."

Op de houtkachel staat borsch te pruttelen, de samovar staat garant voor de aanvoer van gloedhete çay. Volgens Jazgul is mijn ontbijt niet compleet zonder van de traditionele kumys geproefd te hebben. De gefermenteerde merriemelk vormt even een test voor mijn westerse smaakpapillen. Met glans weet ik de beproeving te doorstaan.

Amfitheater 

Daarna trek ik de stoute schoenen aan, op naar Ala Kul! Dat betekent grofweg duizend meter stijgen op een traject van zo'n twaalf kilometer. De weidse omgeving lijkt op een immens amfitheater van besneeuwde bergmassieven. De Przhevalsky Peak(4271 meter) en de Peak Palatka(4770 meter) met hun witte kalotjes zijn reuzen die zich nadrukkelijk tonen.

Aanvankelijk behoort de trail, waarvan ook paardrijdende toeristen gebruikmaken, tot de categorie 'appeltje-eitje'. Dat verandert na een paar uur. Het pad wordt nóg grover, de omgeving alsmaar kaler én witter. Bovendien voorspelt het weerplaatje niet veel goeds. Aan de atmosfeer verschijnt een ziekelijk licht. De grijze lucht met wolken is zo dik als pap. Tegelijkertijd trekken mistflarden op. Het laatste stuk naar het door kale rotsen afgedamde meer is ontegenzeglijk te definiëren als een nijdige klim.

Wanneer op een hoogte van ruim 3500 meter het doel uiteindelijk is bereikt, blijkt het zicht ronduit teleurstellend. De 'classical view' van een turkoois bergmeer zit er jammer genoeg niet in. Ik heb geen tent bij, dus er zit niets anders op dan via dezelfde route terug te keren naar Altyn-Arashan. Ach, ik heb eigenlijk geen klagen in deze Hemelse Bergen. Met de wetenschap dat ik weer een onvergetelijke ervaring heb mogen meemaken, daal ik af. Met ditmaal in het achterhoofd geen koud pilsje, maar een heerlijk warme çay...