Fietsen in het land rond Coïmbra

Onder het genot van een potje Chanfana, de lokale specialiteit van geitenvlees, evalueren we de route van de eerste dag. Met krap 50 kilometer lengte was het goed te doen, al waren de twee kuitenbijtertjes met een stijgingspercentage van rond de 10% een venijnige verrassing voor onze ongetrainde en nog maagdelijk witte beentjes. Gastheer Henny van Quinta no Pinhal, in start- en finishplaats Vila Nova de Poiares, bood nog elektrische fietsen aan, maar die weigerden we. Op een e-bike fietsen, vonden we, is als roeien met een buitenboordmotor. Fietsen doe je met je benen. Reisgenoten uit Nederland, die wij tegenkwamen op dezelfde overnachtingsadressen, waren wel op die uitnodiging ingegaan. Tot grote tevredenheid zelfs. Maar zij waren ouder, en hun beentjes nóg witter.

Geen meter vlak

Op dag twee is het doel Ceira dos Vales, een rit van 45 kilometer door een heuvelachtig landschap onder een zonnetje en een temperatuur van 27 graden. Dat is het voordeel van fietsen in oktober in Portugal: lege wegen, mooi weer! Met een tas vol broodjes, fruit, drinken en een koek trappen we naar 200 meter, om te dalen naar 100 meter, te klimmen naar 400 meter, en weer te dalen naar Quinta de Além do Ribeiro, een boerderij uit 1750. En onze volgende overnachtingsplek. De klimmetjes zijn opnieuw venijnig. Bij Vilarinho maken we een uitstapje naar Lousã, een klein stadje waar we toevallig belanden in het kerkje Capela da Misericórdia (1568). Koster Maduro laat ons trots allerlei parafernalia zien. Jezus in een roze gewaad, Jezus aan een groot kruis, Jezus op een baar. Allemaal voor een van de duizenden processies die in het katholieke Portugal plaatsvinden.

Windmolens

We móeten de zeven dorpjes van leisteen, die onder de naam Aldeias do Xisto worden gepromoot, absoluut zien. Dat vindt Filipe Paiva, zoon van de eigenaar van onze Quinta de Além do Ribeiro. Omdat ze niet allemaal even goed met de fiets zijn te bereiken, neemt hij ons, voordat we gaan fietsen, mee in zijn terreinwagen naar het moeilijkst bereikbare dorpje Cerdeira in het natuurgebied bij Lousã. Het dorp ligt totaal verscholen tussen kastanjebomen tegen de bergwand geplakt. De leistenen bouwsels zijn één met hun omgeving, alleen de terracottarode pannendaken kunnen het dorpje niet verhullen. Dat smaakt naar meer. We kunnen vandaag uit drie fietsroutes kiezen. Het wordt de koninginnenrit, met een klim  naar 1.200 meter, waar ons een ‘weldadige rust en weids uitzicht wacht over heel Midden-Portugal’, aldus de routeomschrijving. Het is een pittige klim met twee keer de mogelijkheid die in te korten, maar onze benen voelen goed aan en wat vooral telt, is de schaduwrijke weg zonder verkeer. Waarschuwingsborden wijzen op veel groot wild, maar dat laat zich natuurlijk niet zien door ons gepuf en gehijg. We passeren een kapelletje, Santo Antonio de Neve, bijna op de top van de berg. Er liggen twee ronde, stenen schuren deels in de grond, waar vroeger in de winter ijs werd bewaard o in de zomer naar het hof in Lissabon te verschepen. De gedachte aan ijs, straks in het dal, geeft ons vleugels en de laatste meters van de klim vliegen onder ons vandaan. Op de ultieme top hebben we inderdaad uitzicht over Midden-Portugal, maar het panorama is enigszins verrassend. Want waar je ook kijkt, op alle heuvelruggen staan windmolens. Honderden. Erg sierlijk vinden we het niet, maar de wetenschap dat het goed is voor het milieu verzacht veel. Ook de afdaling maakt veel goed, als is het oppassen met het wegdek vol gaten en losse steentjes.

George Michael

Later bezoeken we nog Catarredor, de minst toeristische nederzetting van de Aldeias do Xisto. Al snel begrijpen we waarom. Niet omdat het lelijk is, integendeel, maar omdat het een hippie-enclave is. In gebrekkig Engels toont bewoner Ricardo zich een bereidwillige gids. Hij loodst ons rechtstreeks naar een barretje. ‘Eerst een biertje’, zegt Ricardo als we plaats nemen op een boomstammetje in een decor van gedroogde noten, kastanjes en maiskolven.
‘You like it?’, vraagt Ricardo.
‘Tuurlijk’, zeg ik. ‘Bier smaakt altijd’.
‘The view I mean’.
‘Also nice’, en dat is niet gelogen want het uitzicht is fantastisch.
Het dorp is zoveel mogelijk zelfvoorzienend, vertelt de gids. Er stroomt bronwater door de straten, de bewoners verbouwen groenten en ze verkopen noten. Verderop komen we Miguel George tegen. ‘Zeg maar George Michael’, lacht hij. Hij heeft gewoond in Londen, Barcelona en Parijs. Hij heeft eigenhandig al een paar bouwvallen opgeknapt. Nu is hij bezig met het schrijven van een boek over hoe je afstand kunt doen van hebzucht. Ik zeg dat hij daarvoor geen betere plek had kunnen uitkiezen en wens hem veel succes.

Coïmbra

De Universiteit van Coïmbra is een van de oudste universiteiten ter wereld (1290 na Chr.). Er studeren ruim 20.000 studenten, verdeeld over acht faculteiten. Er bestaat een grote traditie. Zo dragen veel studenten vandaag de dag nog traditionele kleding, zoals een zwarte cape (denk aan de films van Harry Potter) en nog steeds is het oudste gebouw in gebruik. Rondleiding? Reserveer tijdig via www.uc.pt/en!

Bourgondisch

De volgende ochtend vertrekken we naar Quinta São Lourenço, een etappe van 59 kilometer lengte. Hoogtepunt van deze route is de Serra da Lousã. Hier bevindt zich het exotische bos van Buçaco (zeg ‘Boesjakoe’). Midden in het park staat een neo-manuelijnse jachtslot uit de 19e eeuw met imponerende azulejos (tegeltableaus) pronkend in de buitengalerij. ‘Een ideaal plekje voor de lunch’, opper ik. Helaas mogen wij geen gebruik maken van het prachtige balkon met uitzicht op een grote vijver. ‘Alleen voor gasten’, bijt een chagrijnige bediende ons toe. Deze kleine teleurstelling zijn we aan het einde van de middag snel te boven, want de Quinta waar wij gaan logeren is een authentiek Portugees landhuis met wijngaarden en een zwembad. Het avondeten wordt geserveerd in een nabijgelegen wijnhuis dat de vorm heeft van een wijnvat, maar dan van staal, glas en hout. Hier verkopen de boeren hun lokaal geproduceerde wijnen. En die smaken voortreffelijk.

Zoetig

Door tijdgebrek moeten we de etappe van Sao Lourenço naar de kustplaats Praia de Mira overslaan. Op onze laatste fietsdag willen wij de historische universiteitsstad Coïmbra bezoeken. De imposante stad ligt tegen een steile heuvel geplakt. Met fiets en al banen we ons een weg door de steegjes met kasseitjes. Op Plaça 8 de Maio strijken we neer bij Santa Cruz, een café in een oude kerk, waar obers heen en weer fladderen van bar naar terras, elke beweging die je maakt interpreterend alsof je nog iets wilt bestellen. Portugal is volgens mij het land met de hoogste oberdichtheid van Europa. En net als de rest van de bevolking zijn ze vriendelijk en gereserveerd. De stad is dat ook. Geen schreeuwende reclameborden in de winkelstraten, geen grote winkelketens die de kleine middenstand hebben verdreven. Hier floreren slagers en schoenmakers, gesoigneerde bejaarden en kinderrijke moeders. Des te opvallender is de patrouillerende politie op een quad, compleet met spiegelende helm en dito bril. Oom agent lijkt op Robocop. Het is de eerste en enige politie die we zijn tegengekomen deze week. Is dat verontrustend of rustgevend? Ik hou het op dat laatste.

Georganiseerd

SNP Natuurreizen biedt deze reis aan als 8-daags arrangement, compleet met huurfietsen (desgewenst e-bike). Overnachtingen, routebeschrijvingen en bagagetransport.