Climbing4Climate: Roeland van Os gaat 82 vierduizenders beklimmen

Voor we het over het klimaat gaan hebben: wat is je concrete plan?

Ik wil in de Alpen alle vierduizenders beklimmen. Die liggen verspreid over zes gebieden in drie landen en tussen die gebieden verplaats ik me per gravelbike. In een fietskar zitten mijn klimspullen en andere bagage. In slaap in een tent en in hutten, kook zoveel mogelijk mijn eigen eten en maak nergens gebruik van liften. Op die manier is mijn footprint zo klein mogelijk.

Hoe is het idee van het project ontstaan?

Vanuit een persoonlijke passie voor het klimmen, nu zo’n vijf jaar geleden. Ik merkte dat wanneer ik alleen klom, ik daar ontzettend blij van werd. Het is ontzettend gaaf om solo te klimmen met de snelheid die je zelf kiest, de stilte om je heen, de grootsheid van de bergen. Niet dat klimmen met klanten niet leuk is, maar als je alleen rekening hoeft te houden met jezelf, dan is dat toch anders. Maar dat gevoel veranderde toen ik in 2021 op de Mount Everest was. Ik schrok enorm van de rotzooi op de berg. En iedereen was alleen maar bezig met zichzelf. Hoger, sneller, duurder. Het enige dat telde was de prestatie. Waarom?

Ja, waarom?

Precies. Sinds die expeditie bleef ik met die vraag worstelen. Want hoe geweldig het ook is om in de bergen te klimmen, je kunt je ogen niet sluiten voor wat er met de wereld gebeurt. De gletsjers die zich terugtrekken, rotsen die naar beneden komen, overstromingen of juist grote droogte. Dus ik wilde het gevoel dat ik had, dat fijne gevoel om in de bergen te zijn, omdraaien. Door het niet voor mezelf te doen, maar érgens voor te doen. Niet de snelste willen zijn op een berg, niet de eerste Nederlander zijn die op een top staat. Nee. Het klimaat voorop stellen en dat samen met andere klimmers te doen én te delen.

Denk je dat je iets kunt veranderen met je expeditie?

Een volmondig: ja! Maar ik kan het niet alleen. Met de NKBV en een groot aantal sponsors ga ik berichten delen en publiceren en kunnen we de boodschap veel breder uitdragen. Ik klim en fiets, de NKBV zorgt voor achtergrondverhalen over het veranderende klimaat. Als de leden al bewust worden, is het een begin en zal de boodschap zich als een olievlek uitbreiden. Iedereen die de bergen ingaat, kan op mijn site en die van de NKBV suggesties vinden hoe je op een milieubewuste manier óók naar de Alpen kunt.

Wanneer is de expeditie voor jou geslaagd?

Wanneer ik weer veilig terug ben in het dal. En als ik 100% het gevoel heb dat ik mijn best heb gedaan om meer bewustzijn te creëren. Geniet van de bergen, maar laat dat ook voor een volgende generatie zo zijn. De boodschap die ik uit wil dragen, is belangrijker dan de prestatie die ik neer ga zetten. Het gaat niet om mij, het gaat om de boodschap.

Hoe moedeloos word je wel eens?

Ja, af en toe word ik wel triest. Er zijn grote veranderingen gaande en er gebeurt niets. En het wordt steeds erger. Die veranderingen hebben uiteindelijk ook invloed op mijn leven. Misschien moet ik over een aantal jaar wel stoppen met gidsen omdat ik mijn werk niet meer veilig kan doen. Tegelijkertijd zijn er óók positieve ontwikkelingen. Vroeger had je bij de hutten een hok waar je kon poepen. Alles viel zo van de berg het dal in. Dat is echt wel veranderd. Er is ook veel meer oog voor recycling. Probleem is tegelijkertijd dat er weliswaar maatregelen worden genomen, maar dat het óók drukker wordt in de bergen. Vaker vakantie, vaker vliegen, meer mensen. Dat is een dubbel gevoel. Aan de ene kant zijn de bergen mooi, vinden we er rust en inspiratie maar aan de andere kant is de druk alleen maar groter geworden en zal dat nog verder toenemen.

Wat kunnen we doen om het te stoppen?

De maatschappij stimuleren om betere keuzes te maken. Andere keuzes. Voorbeeld. Ik ga vaak met de trein vanuit Nederland naar Genève en andersom. Toch is vliegen goedkoper en meestal nog sneller ook. Die keuze, als het al een keuze is, klopt gewoon niet! Daarnaast kun je persoonlijke keuzes maken. Ik eet al een tijd geen vlees meer, douche minder en kies voor de trein. Maar ook ik kan best nog meer doen.

Je moet ook realistisch zijn. Wij als kleine burger hebben geen invloed op de grote vraagstukken. Daarom wilde ik ook niet aan crowdfunding doen. Want dan haal je geld op om het goede gevoel af te kopen. Zo voelde dat voor mij. Ik wilde zelf iets doen. En anderen oproepen óók in actie te komen.

Ga je zelf ook anders leven als het project klaar is?

Dat is een ontzettend lastige vraag. Ik denk het wel. Ik denk dat ik nog bewuster zal zijn van mijn keuzes en nog meer besef dat alle kleine dingen die ik doe impact hebben. Met de klanten waar ik mee op pad ga, probeer ik al zo bewust mogelijk om te gaan. Neem de trein, vertel ik ze. Ik ruim ook altijd de rotzooi op als ik onderweg ben. Klanten zien dat en nemen die gewoonte over. Zo simpel kan het zijn. Wat ik beslist niet doe, is heliskiën. Dat kan echt niet, vind ik.

Zou je met dit alles in je achterhoofd nog wel een keer naar de Everest gaan? Of is dat ook een lastige vraag?

Nee, niet lastig. Het probleem is juist dat we vooral naar de ander kijken en wijzen. Maar we moeten juist naar onszelf kijken en bewust zijn wat we zelf doen en kunnen. Ik probeer mijn footprint zo klein mogelijk te houden, maar ik ben er ook eerlijk in als ik zeg dat ik eens in de twee tot vier jaar wel naar de Himalaya wil. Die aantrekkingskracht is enorm.  

Denk je dat de Alpen nog te redden zijn?

De gletsjers gaan echt niet meer groeien, zo reëel moet je wel zijn. Over dertig jaar of zo zijn alle gletsjers onder de 3000 meter weg. Het is een trieste gedachte dat een toekomstige generatie de tochten die ik heb gemaakt niet meer kan maken. Maar voor heel veel andere maatregelen is het nog niet te laat. Vandaar mijn expeditie.

Kijk voor meer informatie op de website van climbing4climate of de NKBV.