Fietsen over de Frontlijnroute

Over het gebied

De Frontlijnroute begint bij de monding van de IJzer en loopt vanaf Nieuwpoort door de Vlaamse kustvlakte. Tussen Ieper en de Franse grens liggen de West-Vlaamse heuvels. Dan blijft het vlak tot de Noord-Franse mijnstreek, aan de voet van de heuvels van Artois. Deze heuvels vormen de noordgrens van het Bekken van Parijs, dat zich uitstrekt van de Kanaalkust tot de Vogezen. Dit bekken was circa 41 miljoen jaar geleden een binnenzee, die na het rijzen van de bodem droog kwam te liggen. Het bekken heeft de vorm van een schotel en is bedekt met harde en zachte lagen die op de voormalige zeebodem waren bezonken. De zachte lagen (mergel en klei) verweerden sneller dan de harde (kalksteen), waardoor de laatste hoger kwamen te liggen. In het huidige landschap is deze afwisseling in bodemlagen te herkennen als een opeenvolging van laagtes en plateaus in concentrische kringen rond Parijs. Deze verandering van bodem gaat ook gepaard met abrupte veranderingen in vegetatie, zoals dichtbeboste hellingen na uitgestrekte graanvelden.

De Vogezen vormen een bergketen, waarvan de hoogste cols boven de 1000 meter liggen. De steile oostzijde van dit gebergte vormt met de westelijke helft van de Bovenrijnse laagvlakte de Elzas. Het laatste stuk van de frontlijnroute loopt langs de noordrand van de Jura en eindigt in Bazel.

De fietsroute

Ruim 1000 kilometer lange fietstocht van Nieuwpoort in België naar Basel in Zwitserland. De tocht kan in twee weken gereden worden, maar in steden als Ieper, Arras, Soissons, Reims, en Nancy is genoeg te zien om een rustdag mee te vullen. Wijnproevers kunnen hun hart ophalen in de Champagnestreek en de Elzas.

Veel oorlogserfgoed is te zien rond Ieper, Péronne, Verdun en in de Argonne. Wie de slagvelden langs de Somme en de plek waar de wapenstilstand werd gesloten niet hoeft te zien, kan kiezen voor een 50 kilometer korter alternatief via Saint Quentin.

Zwaarte/moeilijkheidsgraad

Deze tocht is goed te doen voor fietsers met een redelijke conditie en een degelijke fiets. Na een vlak begin komen er geleidelijk meer heuvels, die een goede voorbereiding zijn op de cols die later in de Vogezen komen. In de Vogezen is er nog de keuze tussen een pittige route met veel cols en een lichter alternatief.

Dikke fietsbanden (37-50 mm) zijn geen must, maar zorgen wel voor extra comfort. Het overgrote deel van de route is geasfalteerd. Waar de hoofdroute over grind- of bospaden loopt, is bijna altijd een alternatieve routes over asfaltwegen voorhanden.

Navigatie

De Frontlijnroute is niet bewegwijzerd, maar met behulp van kaartjes en navigatieteksten in de gids ‘Fietsen langs de Frontlijn’ is de route voor iedereen goed te volgen. Ook zijn er gps-tracks van deze route, die vind je hieronder.

Beste seizoen

Tussen april en oktober is het vaak goed fietsweer, maar in juli en augustus kan het soms heet zijn. Tijdens schoolvakanties kan het meer moeite kosten om zonder reservering aan een bed te komen. Op campings is voor fietsers met kleine tentjes altijd nog wel een plekje te vinden.

Vervoer naar Nieuwpoort

Trein naar Nieuwpoort: treinstations die niet ver van het begin van de Frontlijnroute liggen, zijn Veurne (10 km ten ZW van Nieuwpoort) en Oostende (20 km ten NO van Nieuwpoort). Naar Veurne rijdt eens per uur een trein uit de omgeving van Leuven via Brussel. Naar Oostende rijdt elk uur een trein uit Antwerpen en een trein uit Eupen via Luik en Brussel. Van tevoren moet een fietskaartje worden aangeschaft. Ook moet voor het in- en uitstappen de conducteur worden benaderd om de toegang tot de fietsplaatsen te ontgrendelen.

Vanuit Nederland kunnen fietsen meegenomen worden in de stoptrein tussen Roosendaal en Antwerpen en in de trein van Maastricht naar Luik. Helaas mogen in de snelle treinen uit Nederland naar Antwerpen en Brussel geen fietsen meegenomen worden.

Trein vanuit Basel: het eindpunt Basel is per trein goed bereikbaar. Overdag rijdt een rechtstreekse trein naar Brussel, ’s nachts naar Amsterdam. Zit-, slaap- en fietsplaatsen moeten worden gereserveerd. Daarnaast kan met af en toe een overstap via Duitsland worden gereisd. Helaas mogen geen fietsen mee in de snelle Duitse ICE-treinen.

Overige treinverbindingen: ook andere plaatsen langs de Frontlijnroute zijn met de fiets in de trein te bereiken. Vanuit Antwerpen rijden treinen naar Lille (station Flandres), uit Brussel en Luik naar Luxemburg. Arras, Saint-Quentin en Reims zijn bereikbaar via Lille; Verdun, Nancy en Raon l’Étape via Luxemburg. In Noord-Frankrijk kan een fiets gratis mee in alle regionale treinen. De frequentie van deze treinen is echter niet hoog: rond Reims en Verdun rijden ze zelfs maar een paar keer per dag.

Ga voor meer informatie of gelijk boeken? naar De Treinreiswinkel, www.treinreiswinkel.nl of bel (071) 513 70 08. Dé specialist voor internationale treintickets,treinrondreizen en treinvakanties. Bezoekadres: Breestraat 57, 2311 CJ Leiden en Singel 393 Amsterdam.

Auto: Nieuwpoort ligt op 260 kilometer van Utrecht, Bazel op 670 kilometer.

Fietsen naar Nieuwpoort: vanuit Vlissingen is het 80 kilometer fietsen naar Nieuwpoort. Tussen Zeebrugge en Nieuwpoort kunnen fietsen ook achterin de kusttram meegenomen worden.

Overnachten

Fietskampeerders kunnen terecht op circa 80 campings langs de route. Soms is de afstand tot de volgende camping 50 tot 70 kilometer. Verder zijn er talloze hotels, pensions en enkele gîtes of jeugdherbergen. In de gids ‘Fietsen langs de frontlijn’ is een uitgebreide lijst met overnachtingsmogelijkheden opgenomen.

Overnachtingen van de auteur:

• Lombardsijde-Middelkerke, camping de Lombarde, Elisabethlaan 4, tel. +32 (0) 58-236839, hele jaar open. Grote familiecamping. Autovrij met trekkersveld, vermoedelijk fietsvriendelijker dan andere campings rond Nieuwpoort, kan erg druk zijn in schoolvakanties.
• Ieper, camping Jeugdstadion, Bolwerkstraat 1, tel. +32(0)57217282, open 1-3/11-11. Uitstekende stadscamping met autovrij veld voor tenten.
• Aubers, camping Les Roses, 60 Rue Basse, tel. +33(0)320502429, open 1-4/31-10. Gemoedelijke verblijfscamping, veel nette stacaravans en tuinhuisjes.
• Boiry-Notre-Dame, camping La Paille Haute, 145 Rue de Sailly, tel. +33(0)321481540, open 1-4/31-10. Camping met groot passantenveld waar veel campers komen.
• Péronne, camping municipal le Brochet, Rue Georges Clémenceau, tel. +33(0)322840235, open 1-1/1-10. Eenvoudige stadscamping. Aan de zuidkant van Péronne, over de brug bij de jachthaven, is een luxere en duurdere camping.
• Attichy, camping municipal Fleuri, 22 Rue de la Fontaine Aubier, tel. +33(0)344421597, open 2-3/29-11. Kleine rustige camping met visvijver.
• Aizelles, camping Le Moulin, tel. +33(0)323224118, open 15-4/15-10. Mooie rustige camping bij boerderij.
• Val-de-Vesle-Courmelois, camping municipal, tel. +33(0)326039179, open 1-4/15-10. Mooie camping, kan druk zijn met campers.
• Varennes-en-Argonne, camping Municipal le Paquis, D946, tel. +33(0)329807101, open Pasen/30-9. Prettige kleine camping in dorp met winkels, horeca en bank.
• Verdun, camping Les Breuils, Allée des Breuils, tel. +33(0)329861531, open 1-4/30-9. Passantencamping met veel voorzieningen.
• Heudicourt-sous-les-Côtes, Les Clairs Chenes Madine, tel. +33(0)329893608, open 1-4/31-10. Grote familiecamping aan het Lac de Madine.
• Nancy, hotel De Guise, 18 Rue de Guise, tel. +33(0)383322468, 2-persoonskamer vanaf € 80,-. Sfeervol hotel in de oude stad. Fietsen kunnen op afgesloten binnenplaats staan.
• Alternatief: Villers-les-Nancy, camping Le Brabois, Avenue Paul Muller, tel. +33(0)383271828, open 1-4/15-10. Passantencamping met veel voorzieningen, wel 120 meter boven en 7 kilometer buiten de binnenstad.
• Blâmont, camping municipal, Route de Cirey, tel.  +33(0)383762828, open 1-6/15-9. Eenvoudige en rustige camping.
• Gemaingoutte, camping Le Voilu, N59, tel. +33(0)329577070, open 1-4/31-10. Kleine eenvoudige camping.
• Turckheim, camping municipal Les Cicognes, D10, tel. +33(0)389270200, open 15-3/20-12. Rustige camping bij ooievaarsdorp. Gerenoveerd in 2012.
• Cernay, camping Les Cicognes, Rue René Guibert, tel. +33(0)389755697, open 1-4/30-9. Aardige passantencamping bij ooievaarsdorp.
• Oberlarg, hotel Morimont, D41, tel. +33(0)389408892, 2-persoonskamer vanaf € 80,-. Sfeervol hotel in monumentaal gebouw.
• Alternatief: Courtavon, camping Le Plan d’Eau, D473, tel. +33(0)389081250, open 1-5/30-9. Camping aan meer.
• Huningue, camping Au Petit Port, 8-10 Allée des Marronniers, tel. +33(0)389700171, open 1-5/15-10. Kleine passantencamping aan de Rijn, 7 kilometer ten noorden van station Basel SBB.

Eten, drinken en inkopen

De Frontlijnroute is zo opgezet, dat er regelmatig winkels, eetgelegenheden en geldautomaten zijn. Deze zijn echter niet gelijkmatig over de route verdeeld. Supermarkten zijn buiten de grotere plaatsen schaars. Wel hebben de grotere dorpen meestal een bakker waar soms meer dan alleen brood te krijgen is. Meestal zijn deze ook op zondagochtend open. Bovendien komt op veel campings in de vakantietijd ’s ochtends een bakker langs.

In de fietsgids wordt vermeld waar winkels te vinden zijn. Toch kan het op het Franse platteland wel eens lastig zijn om voor de middagsluiting (circa 12:00 tot 15:00 uur) een bakker of ander winkeltje te vinden. Met name in de Champagne en Lotharingen zijn veel ontvolkte dorpen waar niks te koop is. Het is dus raadzaam om altijd een noodrantsoen te hebben.

Bezienswaardigheden

Veel oorlogserfgoed en musea langs de route, benoemd en beschreven in de gids ‘Fietsen langs de frontlijn’.

• De herbouwde vestingstad Ieper
• Pleinen, stadhuis en abdij in Arras
• De dom en abdijruïne Saint-Jean-des-Vignes in Soissons
• De kasteelruïne van Coucy-le-Château-Auffrique
• De dom van Reims
• De pleinen, paleizen en musea in Nancy, de oude hoofdstad van Lotharingen
• De wijnstadjes in de Elzas

Kaarten en gidsen

Kaarten

• Michelin Départements France (1:150.000); 302 Nord, 306 Aisne/Ardennes/Marne, 307 Meurthe et Moselle, 315 Bas Rhin/Haut Rhin. Dit zijn fietskaarten van Frankrijk.  Overzicht gedetailleerde wegenkaarten. Een goede heldere, betrouwbare kaart om zelf routes mee uit te stippelen, € 6,99 per stuk.
• IGN topografische kaart (1:100.000); 102 Lille/Maubeuge, 103 Amiens/Arras, 104 Reims/St.-Quentin, 105 Charleville/Mézières/Verdun, 111 Metz/Verdun/Luxembourg, 112 Strasbourg/Forbach, 122 Colmar/Mulhouse/Bâle (en eventueel 121 Nancy/Epinal voor traject 15). Goede topografische overzichtskaart om te wandelen en fietsen, ca. € 8,95 per stuk.

Gidsen

• Fietsen langs de frontlijn, Uitgever Stichting ReCreatief Fietsen. Uitgebreide fietsgids van Kees Swart (tevens de auteur van dit artikel) met kaarten, routebeschrijving, historische achtergrondinformatie en veel praktische informatie, ca. € 19,50.  Zie www.frontlijnroute.nl.
• Velden van weleer, reisgids naar de Eerste Wereldoorlog, Chrisje en Kees Brants. De 400 pagina’s (die elk maar 1 gram wegen!) van deze voortreffelijk geschreven gids passen in de kleinste fietstas en bevatten heel veel achtergrondinformatie over het westfront, ca. € 24,95.

De kaarten en gidsen zijn doorgaans verkrijgbaar bij de gespecialiseerde reisboekhandel. Bron: Geografische Boekhandel Pied à Terre, Overtoom 135-137, 1054 HG Amsterdam, tel. (020) 627 44 55, info@jvw.nl; www.piedaterre.nl. Zie ook: www.reisboekhandel.nl voor een winkel bij jou in de buurt.

Interessante sites

Algemene toeristische info:

• Frans Bureau voor Toerisme in Nederland: www.fransverkeersbureau.nl
• West-Vlaams Provinciebedrijf voor Toerisme: www.westtoer.be
• Internationale treinen: Treinreiswinkel, www.treinreiswinkel.nl
• Europese treinreisplanner: reiseauskunft.bahn.de
• Lokale treinen in Frankrijk: www.ter-sncf.com

Onderdak:

• www.logis-de-france.fr/nl
• ww.gites-de-france.fr
• Campings België: www.anwbcamping.nl/belgie.html
• Campings Frankrijk: www.anwbcamping.nl/frankrijk.html

‘Officiële’ en ‘vrije’ Franse jeugdherbergen: 

• www.fuaj.org
• www.auberges-de-jeunesse.com

Weerbericht:

• Weersverwachting België: www.meteo.be
• Weersverwachting Frankrijk: www.meteo.fr

Dag tot dag routebeschrijving

Dag 1: Nieuwpoort - Ieper, 43 of 71 km
Een vlakke, bijna autovrije etappe over dijken en jaagpaden. Polderlandschap met veel bezienswaardigheden: het Koning Albert-I monument (uitkijktoren met uitleg over het strategische sluizencomplex bij Nieuwpoort), de Dodengang (geconserveerde loopgraven), de IJzertoren bij Diksmuide en de Menenpoort in Ieper. Wie een betere indruk wil krijgen van wat er zich rond Ieper heeft afgespeeld, kan een extra rondje om Ieper te fietsen.

Dag 2: Ieper – Aubers, 49 km
Over fietspaden en binnenwegen door het golvende landschap rond de Kemmelberg, met hier en daar bunkers, kratermeertjes en begraafplaatsen. Een opvallend monument is de Ierse Vredestoren bij Mesen, die er uitziet als een middeleeuwse Keltische toren. Rond Armentières zijn de wegen wat drukker, daarna volgen rustige binnenwegen in het vrijwel vlakke Pays de Weppes.

Dag 3: Aubers – Boiry-Notre-Dame, 67 km
Via sluipweggetjes door de Noord-Franse mijnstreek, vlak langs de hoogste ‘terrils’ (afvalbergen van kolenmijnen) in Europa. Dan volgen reusachtige oorlogsmonumenten en restanten van loopgraven op de heuvels van Lorette en Vimy. Wie niet hoeft te kamperen, kan een hotel of pension zoeken in de binnenstad van Arras en de avond doorbrengen tussen de sfeervolle arcades en gildenhuizen op de Grand Place en de Place des Héros.

Dag 4: Boiry-Notre-Dame – Péronne, 74 km
Afhankelijk van het seizoen loopt dit traject langs omgeploegde klei, wuivend graan of hopen suikerbieten. Eerst over een golvend plateau, later verschijnen er diepe beekdalen. In de buurt van Albert is dit landschap doorspekt met herinneringen aan de Slag bij de Somme, die in 1916 werd uitgevochten. Het 12e-eeuwse kasteel van Péronne is nu onderdeel van het Historial de la Grande Guerre, een eigentijds museum dat zeker een bezoek waard is.

Dag 5: Péronne – Attichy, 88 km
De eerste 50 kilometer gaan verder door de graanvelden van Picardië, dan volgen de beboste heuvels tussen Noyon en Compiègne. Daar kruist de Frontlijnroute de Jacobsroute (naar Santiago de Compostella) en verschillende fietsroutes naar Parijs. Vlakbij Le Francport staat een replica van de wagon waarin op 11 november 1918 de wapenstilstand werd gesloten.

Dag 6: Attichy – Aizelles, 72 km
Door de vallei van de Aisne naar Soissons. Het is verstandig om in deze stad proviand in te slaan, want hierna is er 50 kilometer lang geen supermarkt. Ook de kathedraal en de abdijruïne Saint-Jean-des-Vignes zijn een extra rondje door Soissons waard.

Dan volgt een mooie geleidelijke klim naar het plateau waar de Chemin des Dames loopt. De weg dankt zijn naam aan twee dochters van koning Lodewijk XV, die hier langsreden als ze naar hun gouvernante gingen. Tegenwoordig roept de Chemin des Dames bij de Fransen vooral herinneringen op aan een rampzalig Frans offensief in 1917. Duitse troepen hadden zich hier toen verschanst in ondergrondse mergelgroeves, zoals de Caverne du Dragon. Deze groeves zijn nu onderdeel van een museum.

Dag 7: Aizelles – Val-de-Vesle, 60 km
Na het oversteken van de Aisne begint de Champagnestreek. Al gauw verschijnen de eerste wijngaarden. Dan komt Reims in zicht. Langs een kanaal door de stad loopt een autovrije ‘voie verte’, maar wie wat van de binnenstad wil zien zal dit fietspad even moeten verlaten. Na Reims is 90 kilometer lang nauwelijks een winkel te vinden (tussen 12 en 15 uur is buiten de stad sowieso alles gesloten), dus het is een goed idee om het doen van boodschappen te combineren met een rondje langs de beroemde kathedraal waar eeuwenlang Franse koningen werden gekroond.

Dag 8: Val-de-Vesle – Varennes-en-Argonne, 78 km
Dit traject gaat door een dun bevolkte streek met stille wegen en weidse vergezichten. Een deel van dit frontgebied is nooit meer hersteld en wordt nu gebruikt als militair oefenterrein. Na 50 kilometer maken open velden geleidelijk plaats voor grasland en dicht beboste hellingen. Dit is de Argonne, de meest zuidelijke uitloper van de Franse Ardennen en de natuurlijke grens tussen de Champagne en Lotharingen. Het is een bosrijk plateau waarlangs de Aisne en de Aire diepe dalen hebben gevormd.

Varennes-en-Argonne is het enige dorp tussen Reims en Verdun meet een supermarkt, bakker, café, geldautomaat, camping en een ouderwets hotel. Bovendien is één historische nacht in dit dorp verfilmd door Ettore Scola onder de titel ‘La Nuit de Varennes’. Het gaat om de nacht van 21 juni 1791, toen koning Lodewijk XVI hier werd ontmaskerd terwijl hij met zijn familie incognito naar de Oostenrijkse Nederlanden probeerde te vluchten.

Wie de indrukwekkende resten van het Argonnefront wil zien, doet er goed aan hier een dag te blijven om een extra rondje te fietsen.

Dag 9: Varennes-en-Argonne – Verdun, 65 km
De Frontlijnroute maakt een slinger naar het noorden via Romagne-sous-Montfaucon. Het museum Romagne ’14-’18 is een initiatief van Jean Paul de Vries, die al in zijn jeugd tijdens vakanties in Romagne kwam. Dit museum laat goed zien wat de oorlog betekende voor gewone mensen (op dinsdag en woensdag gesloten). Vlakbij ligt de grootste Amerikaanse oorlogsbegraafplaats in Europa, waar je zelfs doorheen kunt fietsen.

De route klimt geleidelijk naar Montfaucon d’Argonne, het hoogstgelegen dorp in de omtrek, en gaat langs een paar beruchte heuveltoppen: Côte 304 en Mort-Homme. In de grond zit hier zoveel metaal en onontplofte munitie, dat landbouw niet meer mogelijk is. Nu zijn deze heuvels bebost, maar de bodem vertoont nog altijd een merkwaardig ribbelpatroon. Via het dal van de Maas wordt uiteindelijk Verdun bereikt.

Dag 10: Verdun – Heudicourt-sous-les-Côtes, 84 km
Deze etappe steekt in Verdun de Maas over en klimt dan over de Côtes de Meuse. In de bossen op deze heuvelrug herinnert een enorm oorlogskerkhof met een ossuarium aan de langdurige veldslag die in 1916 woedde rond de forten van Verdun. In vakantieperiodes rijden bussen met toeristen hier af en aan. Net als Ieper, heeft Verdun het oorlogstoerisme verwelkomd als bron van inkomsten. Wie het massatoerisme wil mijden, kan beter de wandelroutes volgen langs bijzondere plekken in de bossen, of dit stukje van de frontlijn links laten liggen en doorfietsen op de hoofdroute. Deze daalt af naar de Woëvre, een langgerekte vlakte, en blijft 20 kilometer langs de voet van de heuvels lopen. Hier liggen veel boomgaarden, die in de nazomer volzitten met appels en mirabellen.

Dag 11: Heudicourt-sous-les-Côtes - Nancy, 62 km
Op en neer over de heuvels van Petite Suisse Lorraine en via de steile straatjes van het vestingstadje Liverdun afdalen naar het dal van de Moezel. Hierna blijft het 30 kilometer vlak in het dichtbebouwde gebied langs de Moezel en de Meurthe, waar een vrijliggend fietspad naar het centrum van Nancy loopt. De camping ligt 7 kilometer van de binnenstad en ook nog eens 120 meter hoger. Wie ’s avonds wil genieten van de prachtige pleinen en paleizen, kan terecht bij de hotels in de buurt van het Place Stanislas.

Dag 12: Nancy - Blâmont, 75 km
Vrij van snelverkeer langs een jaagpad de stad uit. Na het oversteken van de Meurthe slingert de route over het golvende plateau van de Grand Couronné. Na een mooie afdaling komt het Marne-Rijnkanaal in zicht en volgt nog 30 kilometer door de velden en bossen van Lotharingen.

Dag 13: Blâmont – Gemaingoutte, 70 km
Na 13 kilometer verandert het landschap abrupt en klimt de Frontlijnroute de Vogezen in. De Col de la Vierge Clarisse is met een hoogte van 480 meter nog geen echte bergpas, maar de afdaling langs het stuwmeer van Pierre-Percée is spectaculair. Daarna volgt een fietspad door de bossen naar Raon-l’Etape. Na Moyenmoutier klimt de route 275 meter over een afstand van bijna 9 kilometer tot aan La Fontenelle. Tenslotte de 608 meter hoge Col d’Hermanpaire, waarvoor slechts 80 meter geklommen hoeft te worden..

Dag 14: Gemaingoutte - Turckheim, 63 km
Een pittige, maar erg mooie bergetappe. Eerst een paar honderd meter klimmen naar de Col de Mandray (694 meter) en weer afdalen naar Fraize in het dal van de Meurthe. Na negen kilometer wordt dit dal weer verlaten via een stille, vier kilometer lange weg naar de 280 meter hoger gelegen Col de Louschbach. Dan nog 170 meter klimmen op de Route des Crêtes naar de Col du Calvaire, met 1134 meter het hoogste punt van de Frontlijnroute. Wie dat wil, kan hier nog een rondje over bospaden naar de Tête des Faux maken, waar nog resten van loopgraven, tunnels en bunkers te zien zijn. Meer dalend dan klimmend gaat de route via de Col du Wettstein naar de Collet du Linge. Hier staat een museum met zeer goed onderhouden loopgraven waar bezoekers doorheen kunnen lopen. Tenslotte volgt een 16 kilometer lange afdaling naar het 700 meter lager gelegen Niedermorschwir en als toetje nog een korte afdaling tussen de wijnhellingen naar het pittoreske vakwerkstadje Turckheim.

Dag 15: Turckheim – Cernay, 60 km
Eerst 30 kilometer lang door wijnvelden en vakwerkstadjes. Dan volgt een lange, redelijk milde klim naar de 828 meter hoge Col Amic, die met helder weer een fantastisch uitzicht biedt op de hoogste toppen van de Vogezen. Hiervandaan loopt de Route des Crêtes langs de Hartmannswillerkopf of Vieil Armand, een bergtop die uitkijkt over heel de zuidelijke Elzas en bezaaid is met frontlijnrelikwieën.

Dag 16: Cernay – Oberlarg, 56 km
Dit traject gaat dwars door de Bourgondische Poort, de 30 kilometer brede laagte tussen de Vogezen en de Jura. Miljoenen jaren geleden stroomde de Rijn vanaf Bazel hier doorheen, om tenslotte via het Rhônedal in de Middellandse Zee uit te monden. Nu ligt op de laagste plek het Rhône-Rijnkanaal, met daarnaast een eersteklas fietspad. De Frontlijnroute volgt dit fietspad naar Dannemarie. Dan volgt een soortgelijk fietspad over een voormalige spoorlijn naar Pfetterhouse, waar de frontlinie eindigde bij de Zwitserse grens.
Tot hier is dit een lichte etappe, maar nu komen er weer klimmetjes. Snelle fietsers kunnen gelijk doorrijden naar Bazel. Toch valt er veel voor te zeggen om nog een avond na te genieten aan de voet van de Jura en de volgende dag rustig naar Bazel te fietsen.
Een andere optie is om niet naar Bazel te gaan, maar bij Courtavon de Zwitserse grens over te gaan om een andere fietsroute te volgen, zoals ‘Onbegrensd fietsen naar Venetië’, ‘Fietsen naar de Rivièra’ of de bewegwijzerde Juraroute.

Dag 17: Oberlarg – Basel, 40 km
Mild op en neer over de voet van de Jura. In Rodersdorf kunnen fietsen mee in de tram naar Basel (deze stopt ook voor station Basel SBB). Wie alles wil fietsen, volgt vanaf Bättwil de bordjes van fietsroute 7 (Juraroute) langs verkeersluwe wegen door de voorsteden van Basel. De oude binnenstad van Basel is zeker een bezoek waard. Basel is bovendien een knooppunt van fietsroutes, zoals ‘Onbegrensd fietsen naar Rome’ en EuroVelo 6 (Loiremonding – Donaudelta).