icon-mouse icon-mountain icon-facebook icon-instagram icon-pinterest icon-twitter icon-youtube icon-close icon-zoek icon-triangle-left icon-triangle-right icon-ebike icon-hond icon-gezin icon-zwaarte icon-gps icon-trein icon-comfort
Image
GR5
Reisverhaal

De Grande Finale van de GR5

  • 13 januari 2021
  • Door: Roel van den Eijnde
  • Fotografie: Jan Mark Moquette

De GR5 is een onbetwiste klassieker onder de Grandes Randonnées. Op Pad liep in 2015 een deel van het ruige laatste traject richting Nice. ‘Zeg, sta jij nu in de bergschoenen van de huttenwaard te ruiken?’

€ 7. Dat is de ‘pijn’ van de twee uur durende busrit van Nice naar het bergdorpje Saint-Étienne-de-Tinée. Het is bijna donker wanneer de ‘730’ ons afzet. De chauffeur tikt beleefd tegen zijn denkbeeldige pet wanneer we een tientje geven en het wisselgeld weg wuiven. ‘Bon courage!’ groet hij, met een schuin oog naar onze vetgemeste rugzakken en weg is hij. Op naar moeders de vrouw.

Saint-Étienne-de-Tinée is een voor de hand liggende startplaats als je geen zeeën van tijd hebt en toch een stevige portie GR5 wilt snuiven. Vliegen vanuit Eindhoven naar Nice, tegenover de aankomsthal in de bus stappen en nog dezelfde avond zit je in je berghotelletje met Vanessa Paradis op de achtergrond aan een malse steak en een gelukkig makend glas wijn. Klaar voor de GR5.

Image
GR5
Saint-Étienne-de-Tinée is een voor de hand liggende startplaats als je geen zeeën van tijd hebt en toch een stevige portie GR5 wilt snuiven.
Image
GR5

Grootste avontuur

Hoe raakten we hier ook al weer verzeild? Oh ja, Jan Flokstra. Zijn hilarische verslag over de GR5 wakkerde het heilige vuur in ons aan. Flokstra liep de hele sakkerse 2.500 kilometer van Hoek van Holland naar Nice. In etappes weliswaar, tussen 1997 tot 2003. Hij is een echte purist, die nooit één meter heeft gesmokkeld. Ik belde hem op de universiteit van Twente waar hij iets ingewikkelds doet met softwaresystemen. ‘De GR5 is mijn grootste avontuur ooit’, vertelde Jan. ‘Ik begon met 23 kilo bagage en eindigde met 12. In de loop van de jaren kwam ik erachter dat je steeds minder nodig hebt.’ Of de GR5 zijn leven had veranderd? ‘Compleet! Na aankomst in Nice was er letterlijk een zwart gat. Ik besloot om naast mijn gewone baan ook reisleider te worden en zo het vrije leven voort te zetten in de vakanties die ik had.

Ons eigen bescheiden avontuur over de populaire GR5 (alleen de GR654 naar Santiago trekt meer wandelaars) begint de volgende ochtend bij de kapel van Saint-Sébastien, beschermheilige van onder meer soldaten en jagers. Hij kwam nogal bruut aan zijn einde toen Romeinse soldaten hem met pijlen doorboorden. San Sebastian, op zijn Hollands, overleefde de aanslag wonderwel, maar werd een paar dagen later alsnog vermoord. Afijn, het hele verhaal wordt haarfijn uitgebeeld op een kostbaar fresco. Gaat dat zien!

Het is volop fruittijd in Saint-Étienne. De bomen torsen appels, peren en pruimen. Een lichtbruine gloed bedekt de bossen, op de groene akkers parelt de ochtenddauw. September is misschien wel de fijnste wandelmaand. Het botsen van dag en nacht, warm en koud, zomer en herfst. Alles tuimelt, duikelt en struikelt over elkaar heen. September is nooit saai.

Wat ook zo mooi is: een kleine honderd kilometer verderop slaan de golven van de Middellandse Zee stuk op de stranden van Nice, maar hier ademt alles nog bergen.

Image
Panorama
Vandaag maken we geen haast om vroeg binnen te zijn, want voor morgen wordt er slecht weer voorspeld

Zeven mensen

Vandaag maken we geen haast om vroeg binnen te zijn, want voor morgen wordt er slecht weer voorspeld en ook in Nederland zijn we niet bepaald verwend met zon. Pakken wat je pakken kunt, zei mijn vader altijd, en daarbij doelde hij niet op geld, maar op de mooie dingen van het leven. Mijn vader had Jan Flokstra kunnen zijn.

Met een Frans stokbroodje en kaasje liggen we in het verlaten skidorp Auron languit te genieten in de aangename nazomerzon. Ons vooruitzicht mag er zijn. Iedere dag een nieuwe horizon schilderen, een paar dagen weg uit de gewoonheid van ons bestaan, vriendschapsbanden aanhalen, goed eten en drinken.

Al vroeg in de middag lopen we Roya binnen. Roya is vers gezaagd hout, een felrode brandkraan en een heerlijke gîte. Eigenaar Maurice Payan zegt bij aankomst meteen iets wat ons geweldig geruststelt. ‘De GR5 zit in je benen en je hoofd, niet in een routeboekje. Waar je begint of eindigt en wat je aflegt, is onbelangrijk.’ Waarmee we ons niet langer schuldig voelen dat we slechts een klein stukje GR5 lopen.

Maurice is een zoon van de streek en bewaker van de geschiedenis van het nietige Roya. De gîte, in betere tijden een basisschool, hangt vol foto’s van hoe het ooit was. Uitpuilende schoolklassen, meerdere winkels en twee kerken. In het dorp wonen nu permanent zeven (!) mensen, in de zomermaanden een stuk of vijftig. Het is een beeld dat het hele platteland van Frankrijk kenmerkt: leeglopende dorpen, de ouderen blijven achter en als uiteindelijk de scholen en cafés sluiten, is het gedaan. Mensen als Maurice vechten ertegen door met bijvoorbeeld een gîte of een jaarlijks feest het dorp levendig te houden. ‘De gemeenschapszin houdt ons op de been. Dat is iets wat je in de stad niet meer hebt.

Image
GR5
Uit voorzorg is voor vertrek de patisserie volledig leeg gekocht.
Image
GR5
We komen uit op Col des deux Caïres, onderdeel van de Maginot linie.

Wilde achterland

Beroerd geslapen. Maar Jan Mark nog beroerder, dus dat scheelt. Zijn matras was flinterdun, het bed te kort en bovendien werd hij bruut geattaqueerd door bedwantsen.*) De dag begint sowieso een beetje raar. Ik pak mijn bergschoenen en, ik geef het toe, sta er uitgebreid in te ruiken tot ik erachter kom dat het de schoenen van Maurice zijn. Leg dat maar eens uit dat je in de schoenen van een ander staat te ruiken. Dat lukt je niet.

*) Let op, dit was in 2015. Inmiddels is deze gîte geheel gerenoveerd met o.a. betere bedden!

Met het schaamrood op de kaken gaan we op pad. Net buiten Roya, als we de wilde Tinée oversteken, lopen we het nationale park Mercantour binnen. We bewegen ons langs de groene randen van dit overweldigende gebied. Voor het meer alpiene deel moet je verder richting de Italiaanse grens, maar de kruimels die hier overblijven zijn beslist de moeite waard.

We trekken door een breed en machtig dal, de Vallon de Sallevieille, waar een woeste rivier doorheen jakkert, gevoed door verschillende watervallen die zich van grote hoogte naar beneden storten. Mist kolkt naar boven, wind raast over de kammen. Dan begint het fluisterend te regenen en zijn we helemaal alleen. Wat volgt, is allemaal overtreffende trap. Dit is het wilde en ongetemde achterland van de Méditerranée.

We trekken bovenlangs het gehucht Vignols. Hier verblijft Prins Albert III van Monaco soms in zijn enorme buitenhuis, hebben we ons laten vertellen. Zijn naam wordt zelfs met respect uitgesproken. Om de natuur van de Mercantour te behouden, tast hij regelmatig diep in de buidel. Daar zit ook een stukje eigenbelang bij natuurlijk, maar toch. Hij doet het maar.

Image
GR5
Dit is het wilde en ongetemde achterland van de Méditerranée.

Lekker spartaans

Laat in de middag doemt de Vacherie de Longon opeens op, volmaakt eenzaam aan een kristalheldere beek diep in het bos. We worden begroet door een roedel drijfnatte honden. De dochter des huizes laat zien waar we slapen en als we met een mok warme koffie binnen zijn geïnstalleerd, kruipt de kat spinnend bij Jan Mark op schoot. Hoe huiselijk wil je het hebben? De koeien zijn een dag eerder naar beneden gebracht, de schapen volgen later. Het seizoen loopt op zijn laatste benen. Kaas maken, daar draait het leven hier om. In de stal ruikt het zwaar naar ammoniak van het zout waarmee de kazen ingewreven worden om ze langer te kunnen bewaren. De kinderen gaan overigens niet naar school, maar krijgen dagelijks les van Sandrine, de huttenwaardin. Dat mag nog in Frankrijk. Alles is lekker spartaans hier, ook onze slaapplaats. Sinds het voorjaar is er wel een warme douche.

De hut mag dan eenvoudig zijn, het eten is dat allesbehalve. Eerst komt de socca op tafel; een typische dunne snack uit Nice gemaakt van kikkererwtenmeel. Daarna een Pissaladière; Franse pizza met ui en olijven gevolgd door een boterzachte hachee met rijst en groenten. En na de onvermijdelijke Fromage Blanc een mok koffie, een glas wijn en een génépi; een slaapmutsje dat erin hakt. Vlak voordat we gaan slapen, op het Franse platteland om 21.00 uur, komen nog even de spannende verhalen op tafel. Over een wolf die in 2009 een zwangere koe doodde en het kalf uit de buik haalde. En de meters sneeuw die hier kunnen liggen waardoor je dagen opgesloten zit.

Image
GR5
GR-markering onderweg.
Image
GR5
De onvermijdelijke Fromage Blanc.

Tegelwijsheid

Een ijskoude nacht volgt, zelfs met drie dekens is het nauwelijks aangenaam te krijgen. De volgende ochtend kraakt het gras rondom de hut, de drinkbak van de schapen is stijf bevroren. Maar o wat is het helder en blauw, geen veegje wolk te bekennen. We snappen na een paar kilometer lopen waarom de kinderen niet naar school gaan. Het is niet te doen. Bijna een uur steil dalen en klauteren tot aan de eerste huizen van Rougios, een plaatsje van niks nog. Een uur verder, in het dorpje Roure, staat een oude bekende ons te wachten. Het is fotograaf en schrijver Paul Smit, die hier al jaren woont. Vanaf zijn knusse balkonnetje kijkt hij hier uit over de bergen. ‘Sinds ik hier woon, heb ik nooit meer een writersblock, vertelt Paul.

Paul wijst ons een mooi sluipweggetje naar Saint-Sauveur-sur-Tinée, in het dal. Helaas is alles gesloten als wij aankomen, een lunch kunnen we op onze buik schrijven. De hitte is drukkend en loom. Door het gebrek aan een goede maaltijd en de warmte valt de lange middagetappe daarom zwaar. En dan heb je soms te weinig oog meer voor de schoonheid van het landschap. Een in de rotsen uitgehouwen pad, ommuurde tuintjes aan de rand van Rimplas, stokoude vijgenbomen, een breed en open landschap dat rolt en bolt, omgeven door machtige bergen. En dan is niets mooier dan hongerig, bruinverbrand en moe in de kille schemering een dorp binnen te sjouwen. We kunnen meteen aanschuiven in gîte les Marmottes in St. Dalmas. Er is op ons gewacht. Water? Wijn? Olijven? Brood? Het leven is niets anders dan je mee laten voeren op de juiste golf. Jawel, zet die maar op een tegel.

Image
GR5
Utelle, ons eindpunt.

Middellandse Zee

Vandaag is als gisteren, maar dan nog langer. JM heeft uit voorzorg voor vertrek de patisserie volledig leeg gekocht. Met een rugzak vol vlaaitjes en chocoladecroissants gaan we op pad. We lopen het er wel weer af. Denken we. Positief in dat opzicht is de splijtende klim naar 1.920 meter, het begin van een ongekend mooie en eenzame kamwandeling. We komen uit op Col des deux Caïres, onderdeel van de Maginot linie. Deze verdedigingslinie werd in 1930 gebouwd en moest de Fransen beschermen tegen een invasie van buurland Duitsland. Toen het echter zover was, vielen de Duitsers via de Ardennen binnen en dat was nu net een plek waarvan de regering zeker wist: daar komen ze nóóit binnen.

Vanaf de kam trekken we urenlang door het bos om in de laatste middagzon nog een laatste ruige klim voor onze kiezen te krijgen naar Le Brec de Utelle. Boven zakken we neer op onze rugzakken. Onze voeten voelen als drumstellen. Voor het eerst deze tocht zien we ook de Middellandse Zee glinsteren. Een indrukwekkend gezicht. Zo dicht bij Nice en toch zo stil. Achter ons de hoge kammen van de Mercantour en aan de trillende horizon sterk beboste heuvels die licht nevelig uitrollen in zee. Je hoort bijna het getinkel van de glazen en het aangename geroezemoes aan de boulevard van Nice. Het geluid van de rollende golven op het strand. Diep beneden ons vloeit een sliert schapen als een trage gletsjerbeek van de helling. Het enige geluid dat de stilte doorbreekt is het vrolijke getingel van hun belletjes. Het wordt iedere dag mooier, stiller, grootser, indrukwekkender. Vier dagen onderweg en het lijkt of we al een jaar door Frankrijk trekken. We snappen Jan Flokstra toen hij hier zijn laatste kilometers naar Nice aflegde en bedwelmd werd door de geuren van lavendel en mimosa. Wat in hemelsnaam hierna?

Zelf de GR5 proeven?

De GR5

Onze tocht

Gebied: Zuid-Frankrijk (Alpes-Maritimes).
Tocht: Vier dagen (en een beetje) wandelen over het zuidelijkste deel van de GR5, tussen Saint-Étienne-de-Tinée en Utelle; totaal 100 km. De volledige GR5 is 2.500 km lang.
Zwaarte/moeilijkheidsgraad: Middelzwaar tot zwaar. Flinke hoogteverschillen, lange dagafstanden!
Beste seizoen: Tussen eind mei en begin oktober.
Overnachten: Gîte, berghut en hotel.
Vervoer: Vliegen op Nice en verder met de bus. Of de trein nemen vanuit Nederland (lang…). Auto: een goede 1.300 km.

Algemeen

Wie de volledige GR 5 wil lopen, is wel even bezig. De route is 2.500 kilometer lang, begint in Hoek van Holland en eindigt in Nice. Daartussen liggen bekende gebergtes als de Vogezen, Jura en Alpen die allemaal overwonnen moeten worden. De route is verdeeld in secties die worden beschreven in verschillende wandelgidsen. Deze gidsen zijn niet altijd even accuraat en soms zelfs niet meer verkrijgbaar: ieder land heeft zijn eigen wandelclubs met zijn eigen publicaties.

Voor het deel dat wij liepen was echter een actuele TopoGuides gids verkrijgbaar met ingetekende wandelkaartjes, route- en achtergrondinformatie (Franstalig). Bij de Nederlandse stichting Gr5telijf kun je tegen betaling een Nederlandse vertaling opvragen. Via deze stichting kun je ook adviezen, informatie en tips krijgen.

Kijk hier voor uitgebreidere praktische informatie over de GR5 in het algemeen en het in het artikel beschreven traject.

Georganiseerd over de GR5

Zou je graag de GR5 etappes in de Alpen willen doen, maar heb je geen tijd om alles zelf te organiseren? Bekijk dan onderstaande wandelreizen, georganiseerd door SNP Natuurreizen. Etappe 1 loopt van Evian-les-Bains naar de Mont-Blanc, etappe 2 loopt van de Mont-Blanc door de Beaufortain en de Vanoise naar Modane.

Frankrijk - Haute Savoie Privéreis 9 dagen

Trektocht langs hotels, auberge, alm- en berghutten

  • Uitdagende wandelingen
  • De legendarische GR5
  • Afwisselend berggebied
Vanaf € 1.078,75 Prijs per persoon bij min. 2 personen
Bekijk op snp.nl
  • Zwaarte: 5 op 5
  • Comfort: 2 op 5
  • Trein mogelijk
  • Dag 1 aankomst Evian les Bains
  • Dag 2 bus naar Thollon, wandelen naar Neuva Dessous
  • Dag 3 wandelen naar Chapelle d'Abondance
  • Dag 4 wandelen naar Lac de Montrion, transfer naar Lac des Mines d'Or
  • Dag 5 wandelen naar Refuge de Folly
  • Dag 6 wandelen naar Sixt-Fer-à-Cheval
  • Dag 7 wandelen naar Refuge Moede-Anterne
  • Dag 8 wandelen naar Les Houches
  • Dag 9 vertrek

Inbegrepen

  • 8 overnachtingen
  • 8 ontbijten
  • 6 diners
  • transfer op dag 4 of dag 5 naar Lac de Mines d'Or
  • SNP reisinformatie met routebeschrijvingen

Niet inbegrepen

  • heen- en terugreis
  • overige transfers (bus, kabelbaan)
  • overige maaltijden
  • douche muntjes in hutten (niet overal kan gedoucht worden)
  • bagagevervoer (kan wel bijgeboekt worden)
  • persoonlijke uitgaven
  • verzekeringen

Meer informatie over deze reis is te vinden op de website van SNP Natuurreizen. Of ga direct naar vertrekdata en boeken.

Uitgevoerd door SNP Natuurreizen

ANVRSGR

Frankrijk - Savoie Privéreis 9 dagen

Trektocht langs hotels en berghutten

  • Start bij de Mont Blanc
  • Natuurparken van Beaufortain en Vanoise
  • De legendarische GR5
Vanaf € 1.063,75 Prijs per persoon bij min. 2 personen
Bekijk op snp.nl
  • Zwaarte: 5 op 5
  • Comfort: 2 op 5
  • Trein mogelijk
  • Dag 1 aankomst in Les Houches
  • Dag 2 gondelbaan en wandelen naar Nant Borrant 
  • Dag 3 wandelen naar Refuge du Plan Mya (Cormet de Roselend)
  • Dag 4 wandelen naar Chapelle de St Guérin, transfer naar Refuge de Rosuel
  • Dag 5 wandelen naar Tignes
  • Dag 6 bus, wandelen naar Refuge du Col de la Vanoise 
  • Dag 7 wandelen naar Refuge Repoju
  • Dag 8 wandelen naar Modane
  • Dag 9 vertrek

Inbegrepen

  • 8 overnachtingen
  • 8 ontbijten
  • 6 diners
  • transfer op dag 4
  • SNP reisinformatie met routebeschrijvingen

Niet inbegrepen

  • heen- en terugreis
  • overige transfers (bus, kabelbaan)
  • overige maaltijden
  • eventuele douche muntjes in hutten
  • bagagevervoer (kan wel bijgeboekt worden)
  • persoonlijke uitgaven
  • verzekeringen

Meer informatie over deze reis is te vinden op de website van SNP Natuurreizen. Of ga direct naar vertrekdata en boeken.

Uitgevoerd door SNP Natuurreizen

ANVRSGR