Camino Português: van Porto naar Santiago de Compostella

Wandelaars een goede reis wensen, is hier heel normaal. De inwoners van Portugal en Spanje, waar de Caminho Português doorheen gaat, zijn allang gewend aan al die pelgrims met rugzakken op. Een schelp eraan geknoopt om te laten zien dat ze écht de camino wandelen, stevige bergschoenen aan en vaak een petje op.

Zo’n vijftigduizend mensen lopen dit jaar (2023) de route die ik ook deed. In 265 kilometer van Porto naar Santiago de Compostella, om de apostel Jacobus te vereren in de kathedraal van Santiago. In de negende eeuw ontdekte men de graftombe van Jacobus op de plek waar nu deze kathedraal staat. Daarmee is Santiago de Compostella met Jeruzalem en Rome samen, het belangrijkste pelgrimsoord voor het Christendom.

De Caminho Português

Mijn reis voerde me zo’n twaalf dagen langs de kust, door groene binnenlanden, over heuvels en door schattige dorpjes en steden. Gigantische golven die tegen de rotsen in de zee klotsen, de zilte lucht aan de kust en de vele houten vlonderpaden over het strand die de route markeren, typeren deze wandeltocht.

Twee opties

De Caminho Português begint eigenlijk in Lissabon en is daarmee ruim 630 kilometer lang. Velen starten echter net als ik in Porto, van waaruit er twee opties zijn: de Caminho Português da Costa en de Caminho Português Central. De Central is ongeveer 244 kilometer, de Costa zo’n 265 kilometer. Zoals de naam al zegt, gaat de Costa vooral langs de kust, de Central trekt het binnenland in. In Spanje, in Redondela, komen de twee routes weer samen en volgen vanaf daar dezelfde weg naar Santiago.

Pelgrimstocht vanuit Porto

Het startpunt in Porto is op een heuvel: de kathedraal Sé. Ik loop langzaamaan via diverse trappen naar beneden, naar de rivier de Douro. De zon komt net op, de lucht kleurt allerlei tinten blauw en paars. Het uitzicht is goed; de porthuizen aan de overkant, de enorme brug over de rivier die Gustave Eiffel ontwierp en de kleurrijke tegels op de huizen brengen sfeer in de stad. Ik ga op weg naar Labruge, dat op vierentwintig kilometer van Porto ligt.

Officieel gaat het eerste stuk van de Caminho Português da Costa door de stad en een industriegebied heen. Om dat te vermijden, kies ik voor de optie langs de rivier. Dit is niet echt een officiële route, er is ook geen bewegwijzering. Maar zolang ik de rivier, en later de Atlantische Oceaan, aan mijn linkerhand houd, is het goed te doen. Zo’n acht kilometer verder, in Matosinhos, start de bewijzering met gele pijlen en bordjes met de ‘Jacobsschelp’ erop. 

Terug naar de basis

Dit is niet zomaar een lange afstandswandeling, merk ik onderweg. Los van het feit dat je in tien tot dertien dagen 265 kilometer te voet aflegt, is het meteen een moment van bezinning. Reflectie. Terug naar de basis. De cadans van iedere ochtend wakker worden, aankleden, backpack op, in een barretje onderweg koffiedrinken, wandelen, met andere wandelaars praten, in je ho(s)tel arriveren, eten en slapen, geeft veel rust. De basale zaken in het leven staan centraal. Het enige essentiële: de voeten en benen moeten ook meewerken. De eenvoud van deze tocht, maakt het een prachtige ervaring. Juist die inwoners die onderweg ‘bom caminho’ roepen, de mede-wandelaars die een praatje maken en de gastvrijheid in de dorpen en steden zijn hartverwarmend.

Ritme van de dag

Naar mate de dagen vorderen, raakt mijn lichaam meer gewend aan mijn rugzak, de wandelschoenen- en kleding die iedere ochtend weer aangaan en het ritme van zo’n twintig tot vijfentwintig kilometer lopen. Vaak zoek ik een dag van tevoren een hotel of hostel uit (afhankelijk van hoe goed ik wil slapen. In hostels zijn vaak snurkers) en rond zeven uur, half acht vertrek ik meestal. De eerste dagen slingeren langs de Portugese kust, vaak over vlonderpaden, altijd omringd door bomen en zand. Een welkome afwisseling zijn de dorpjes en steden waar ik doorheen loop. Even een koffie met een pastel de nata of een stevige lunch en ik kan er weer tegen.

Om in Santiago een certificaat te ontvangen dat laat zien dat ik de camino heb gelopen, verzamel ik onderweg stempels in mijn ‘Credencial del Peregrino’, mijn paspoort. Bij bars, hostels of soms bij een kraampje op straat geven mensen een stempel. Pas de laatste honderd kilometer voor Santiago zijn twee stempels per dag nodig, maar het is leuk om ze al eerder te verzamelen tijdens de tocht.

Van Portugal naar Spanje

Op dag vijf maak ik de oversteek van Portugal naar Spanje. Letterlijk: in een bootje de grens over, van Caminha in Portugal naar A Pasaxe in Spanje. In Caminha kun je ook doorsteken naar de Central-route. Dan ga je landinwaarts, via Valença en Tui. Ik blijf liever op de kustroute, dus kies voor de boot. Die overtocht duurt welgeteld vijf minuten, waarbij we in een klein motorbootje met acht wandelaars, backpacks en twee elektrische fietsen knus bij elkaar zitten. Tijd voor pelgrimpraat: ‘Waar ben jij begonnen? Hoe lang doe je over de wandeling? Is alleen lopen niet saai?’. We lachen, wisselen ervaringen uit, tellen blaren. Eenmaal in Spanje is het een uur later en bloedheet. Snel door naar eindbestemming van de dag: A Guarda, een sfeervolle stad aan zee.

De route in Spanje doet echt niet onder voor die in Portugal. Ook hier wisselen bossen, heuvelachtige gebieden, wijngaarden, zee en stadjes elkaar af. Regelmatig staat er een geit, koe, paard of een schaap aan de kant van de weg. En dan, een paar kilometer later, wandel ik een stad binnen en geniet van de reuring. Zo is Vigo, een stad zo’n honderd kilometer voor Santiago, een fijne plek om de wandeldag af te sluiten. Hier zijn veel terrasjes en restaurants om bij te komen van de kilometers, daarnaast is er een mooie kathedraal en een grote vismarkt.

De Variante Espiritual del Camino Portugués

Wie wat meer tijd heeft, kan ervoor kiezen om de Variante Espiritual del Camino Portugués te wandelen. Twee etappes na Vigo, net buiten Pontevedra en op zo’n zestig kilometer van Santiago af, splitst de route zich namelijk. Naar links: de Variante Espiritual, of rechtdoor: de tocht blijven vervolgen zoals je al deed. Deze spirituele versie is een dagje langer. Je loopt hierbij van Pontevedra naar Armenteira, daarna van Armenteira naar Vilanova de Arousa en gaat dan met de boot van Vilanova de Arousa naar Pontecesures en vervolgens naar Padrón. De tocht over zee volgt dezelfde route als de overblijfselen van de apostel Jacobus bij zijn aankomst in Galicië. Padrón, de een-na-laatste stop op de camino, is een heilige plaats voor velen en daarmee een mooie plek om te stoppen voor wandelaars. In de kathedraal vind je een gedenkplek voor de heilige Jacobus en er zijn verschillende kloosters en kerken te bewonderen.

De laatste etappe: van Padrón naar Santiago de Compostella

De laatste etappe begint dus in Padrón; een soort euforisch moment. De dag waar ik twaalf dagen naartoe heb ik geleefd: de wandeling naar Santiago. Vijfentwintig kilometer te gaan nog, met een dubbel gevoel. Hierna is het helaas voorbij én: gelukkig is het bijna afgelopen. De kilometers vliegen voort, zeker door de gesprekjes met medepelgrims die hun geleerde inzichten delen. Iedereen loopt z’n eigen camino, de een neemt langer de tijd, de ander gaat sneller. Soms voelt die rugzak zwaar aan en soms gaat het als een trein. Het maakt niets uit, zolang je er maar komt.

Santiago de Compostella, daar gaan we allemaal heen. Eenmaal in de stad, worstel ik me door smalle straatjes vol toeristen, wandelaars en inwoners, op weg naar de kathedraal. Een imposant bouwwerk, waar pelgrims op de foto gaan, elkaar op de schouders slaan, hun rugzak af doen, fiets neerleggen en lachen. Dat is me wat. 265 kilometer achter de rug en hier sta ik dan. Op het plein waar het allemaal om te doen is. Ik weet niet of ik moet lachen of huilen Mijn voeten zijn pijnlijk, het is warm, maar; ik heb het gedaan.

Die avond slaap ik extra fijn: ik heb het officiële certificaat dat ik de camino heb gewandeld én mijn voeten en benen krijgen hun welverdiende rust. Wetende dat ik de volgende dag niet die backpack meer op hoef, bezorgt me een gek gevoel. Dit was het dan. Mijn camino, mijn tocht.

Aantal wandelaars door de jaren heen

In 2022 liepen 226.883 mensen de Camino Francés, 93.195 mensen de Camino Português Central en 30.607 mensen de Camino Português da Costa. Dit zijn de drie meest populaire wandelingen naar Santiago. In totaal liepen 5.152 Nederlanders deze camino’s, waarvan 257 de Costa.

In 2023 (tot half oktober) liepen 199.362 mensen de Camino Francés, 81.990 mensen de Camino Português Central en 48.585 mensen de Camino Português da Costa. In totaal liepen 5.256 Nederlanders deze camino’s, waarvan 621 de Costa. Deze tocht wint dus aan populariteit. (Cijfers: oficinadelperegrino.com)

Over de schrijfster

Simone Vos is freelance journalist met een grote voorliefde voor reizen, wandelen, kunst en cultuur. Ze is regelmatig op pad voor verschillende opdrachtgevers en houdt van het verhaal achter de persoon of plekken. Klik hier voor haar website.