Een slaapmat kopen

Het ideale slaapmatje voor de lichtgewicht kampeerder

Sinds de jaren tachtig belichaamde de ‘selfinflatable’ slaapmat van Therm-a-Rest (daarna gekopieerd door vele andere merken) de perfecte slaapmat. Maaar omdat een selfinflatable slaapmatje lek kan gaan bleven alpinisten voor de isolatie zweren bij een dikke gesloten celschuimmat. Over het luchtbed was Op Pad destijds kort: dat laten we thuis want het is zwaar, je moet het helemaal opblazen, het kan lek raken en de isolatie is abominabel.

Anno 2013 en talloze nieuwe slaapmatten verder vormt uitgerekend dit luchtbed de grootste doorbraak op slaapmattengebied. De huidige generatie buitensportluchtbedden is namelijk supercomfortabel, verre van zwaar, compact en biedt in combinatie met een slimme vulling soms een uitstekende isolatie. Het opblazen is voor een deel gebleven en ze kunnen nog steeds lek, maar dat nadeel hadden de selfinflatables ook al.

Slaapmat van open celschuim

Slaapmatten van open celschuim worden gemaakt van polyurethaan (PU). Ze kosten bijna niets, zijn licht, liggen zalig en isoleren behoorlijk. De ideale slaapmat? Nee, want ze zijn zó volumineus dat ze daarom deze website niet eens hebben gehaald. Daarnaast is zo’n mat kwetsbaar en trekt vocht en vuil aan.

Slaapmat van gesloten celschuim

Slaapmatjes van gesloten celschuim zijn van polyethyleen (PE). Slijtvast, licht en goedkoop zijn de kenmerken. De isolatie varieert, afhankelijk van de dikte. Nadeel is het royale pakvolume. Ook het ligcomfort houdt niet over, alhoewel verlijming met een open celschuimmat direct tot betere prestaties leidt. Ook komt de stugge PE-mat beter tot zijn recht naar mate de ondergrond beroerder/scherper wordt. Gesloten celschuimmatten kom je tegen onderaan de rugzak van de backpacker en bovenop de rugzak van de alpinist. Het Nederlandse bedrijf Imbema (Sirex-matten) is een van de bekendste producenten van dit type slaapmatten. Andere bekende namen zijn Karrimat en EVA-mat.

De Self-inflatable slaapmat

Dit zijn in feite open celschuimmatten met een verlijmde, luchtdichte hoes er omheen. Je draait het ventiel open, de mat zuigt zich vol, een beetje bijblazen en slapen maar. Er zijn selfinflatable slaapmatjes met uitgeboord celschuim (lager gewicht) en modellen die volledig gevuld worden met celschuim (betere isolatie). De self-inflatable is redelijk comfortabel, isoleert goed en het pakvolume is kan heel netjes zijn. Maar ze zijn wat duurder en ze kunnen lek raken, waarna er niets overblijft van het ligcomfort en van de isolatie.

Het klassieke luchtbed

Dat laten we thuis op een trektocht: het is zwaar, je moet het opblazen (zeer inspannend) of -pompen en het kan lek raken. Maar het grootste minpunt is de slechte isolatie.

Het buitensportluchtbed

Op de kans op lekkage en de (forse) aanschafprijs na ideaal: zeer licht en compact, goed isolerend en buitengewoon comfortabel.

De isolatiewaarde (R-value) van een slaapmat

Naast ligcomfort is de isolatiewaarde van een slaapmat voor de buitensporter van groot belang. Om achter die waarde te komen wordt per oppervlakteeenheid (m2) en bij een constante temperatuur (K) de energie gemeten die een mat per tijdseenheid doorlaat (W). Hoe hoger de warmteweerstand, hoe beter de mat isoleert. Op Pad adviseert een minimale warmteweerstand van 0,55 m2K/W voor een slaapmat die je desnoods ook bij temperaturen rond het vriespunt zou willen gebruiken. Ter illustratie: de warmteweerstand van een gewone deken is 0,25, van een zomerdekbed 0,4 tot 0,7 en van een winterdekbed 1,1 tot 1,9 m2K/W.

Nu kun je het ligcomfort van een slaapmat in een buitensportwinkel eenvoudig uitproberen maar hoe kom je achter de isolatiewaarde? Ere wie ere toekomt: belangrijke slaapmattenmerken als Therm-a-Rest en Exped vermelden de isolatiewaarde al enige tijd op al hun verpakkingen. Het gaat dan om de zogenaamde R-waarde (van Resistance) ofwel de warmteweerstand van de mat. De R-value en de isolatiewaarde uitgedrukt in m2K/W zijn echter niet identiek. Overeenkomstig het Op Pad-advies van 0,55 m2K/W of hoger voor een slaapmat die ook bij lage temperaturen kan worden gebruikt, adviseert Op Pad een R-waarde van 3.0 of hoger. Is de R-waarde lager dan 3, dan is zo'n slaapmat minder geschikt voor gebruik bij temperaturen richting het vriespunt.

Tips en Trucs

• Gebruik een self-inflatable of buitensportluchtbed nooit in het water.
• Voorkom dat het buitensportluchtbed of de self-inflatable in de volle zon komt te liggen. Als je dit niet kunt voorkomen (overdag in de tent), draai dan het ventiel open.
• Bijblazen is niet schadelijk voor self-inflatables. Spugen (vocht) wel.
• Bij vorst: vocht uit je adem kan binnenin de self-inflatable en het buitensportluchtbed bevriezen. Gebruik een plastic tuitje als tussenstuk.
• Thuis: de self-inflatable met geopend ventiel wegzetten/leggen.
• Altijd handig: een spanband om je matje na het oprollen.
• Check de lijm van het plaksetje eens: soms blijkt die volledig ingedroogd.
• Een dunne selfinflatable gaat eerder lek dan een dikke.
• Een extra mat van alufolie zorgt voor aanzienlijk meer isolatie.

Een ventiel:

• Moet stevig genoeg zijn om er op te staan. Per ongeluk.
• Moet groot genoeg zijn zodat je kan draaien en blazen tegelijk.
• Van enig formaat laat zich sneller met lucht vullen en die pers je er ook weer makkelijker uit dan bij een klein ventiel.
• Aan het hoofdeinde is handiger dan aan het voeteneinde omdat je er zo tijdens het liggen nog wat lucht uit kan laten lopen.