Overweeg je een gps aan te schaffen? Wat is een gps eigenlijk, wat kun je ermee en heb je hem echt nodig? In dit artikel leggen we het haarfijn uit en bieden we een handige keuzehulp voor welk toestel.
Gps is de afkorting van Global Positioning System. Een stelsel van satellieten waardoor je met een ontvanger je positie op de aardbol kunt bepalen. De satellieten van het gps systeem zijn eind vorige eeuw door de Amerikanen de ruimte in geschoten. Sindsdien zijn er Russische (GLONASS) satellieten bijgekomen. Een Europees systeem (Galileo) is in uitvoering. Gps ontvangers die de signalen van zowel gps als GLONASS gebruiken leveren een snellere en nauwkeurigere plaatsbepaling.
Omdat er verschillende systemen bestaan is satellietnavigatiesysteem eigenlijk een betere aanduiding dan gps, maar de term gps is zodanig ingeburgerd dat die in het dagelijks taalgebruik synoniem geworden is. Gps ontvangers zitten in vliegtuigen, auto's en smartphones, maar we beperken ons hier tot de handheld gps'en voor outdoor gebruik.
Met een gps ontvanger kun je dus bepalen waar je op de aardbol staat. Dat kan door het geven van coördinaten, bijvoorbeeld in lengte- en breedtegraden, maar er zijn ook toestellen met een digitale kaart die daarnaast precies laat zien waar je je bevindt.
Verder kun je waypoints in het apparaat opslaan, bijvoorbeeld waar je precies je auto geparkeerd hebt die je na een boswandeling graag weer terug wilt vinden. Op dezelfde manier kun je vastleggen waar je de buit van een roofoverval begraven hebt. Dat wordt door verrassend veel mensen gedaan. Gelukkig niet beroepsmatig, maar bij wijze van hobby worden de waypoints van 'schatlocaties' via internet uitgewisseld waarna je deze met je gps ontvanger buiten kunt opzoeken. Schatzoeken als hobby, ofwel geocaching.
Ook kun je de route die je gewandeld hebt, vastleggen in een tracklog. Of je kunt een route van iemand anders downloaden in het apparaat en nalopen zonder te verdwalen.
Als je weet waar je bent, weet waar je naartoe wilt en weet hoe je daar moet komen, dan kun je probleemloos zonder gps door het leven. Maar er zijn situaties waarin een gps levensreddend kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan het vinden van een berghut in een vliegende sneeuwstorm of een wadloopgids die overvallen wordt door plotseling opkomende mist. Voor expedities en tochten buiten de gebaande paden is een gps bijna onmisbaar
Ook mensen die ieder richtingsgevoel ontberen en regelmatig verdwalen tijdens een boswandeling zijn met een gps geholpen, mits ze met het gps apparaat overweg kunnen.
Daarnaast is er een groep gebruikers voor wie een gps vooral handig of leuk is. Zonder puzzelen een route van iemand anders nalopen. Achteraf bekijken hoe je precies gelopen bent, of de fanatieke geocacher, voor wie de gps een hobby op zich is.
Gps ontvangers hebben een paar nadelen. Ze kunnen stuk gaan en de batterijen kunnen leeg raken. Als de kaart in de gps de enige kaart is die je bij je hebt, dan heb je in zo'n geval opeens niets meer en dat is niet zo handig wanneer je in een uitgestrekt en onbekend gebied bent. Daarnaast is het schermpje van een gps ontvanger vrij klein waardoor je nauwelijks overzicht hebt als je je route wilt wijzigen. Uitgangspunt bij serieus outdoor gebruik is daarom de gps altijd als hulpmiddel naast kaart en kompas te gebruiken en niet als alternatief.
Maak je een dagtochtje in een overzichtelijk of bekend gebied, dan volstaat de kaart in de gps, mits je de accu niet leeg trekt natuurlijk.
De huidige generatie smartphones heeft een prima gps ontvanger aan boord en er is een flink aanbod aan apps die je telefoon veranderen in een complete gps navigator. Bijkomend voordeel is dat ze een vrij groot display hebben vergeleken met outdoor gps ontvangers. Keerzijde daarvan is dat deze displays vrij veel stroom gebruiken en bij intensief gps gebruik is een smartphone al snel door zijn accu heen. Daarnaast is een smartphone minder robuust en waterdicht dan een outdoor gps, maar daar is wat aan te doen. Zie het artikel: Hoe maak je een gps van een smartphone. Zie het artikel 'Navigeren met je smartphone'.
Bij minder intensief gebruik is een smartphone net zo functioneel als een aparte gps ontvanger. Wie langdurige tracklogs maakt of fanatiek geocacher is, loopt met een smartphone al snel tegen de beperking van de accuduur aan.
Een touchscreen werkt snel en gebruikersvriendelijk. Alleen in de kou en regen is het slecht te bedienen en kan het je zelfs een paar bevroren vingers opleveren. Spelen je outdoor avonturen zich af in de vrieskou of regen, dan ben je beter af met een apparaat dat zich met robuuste knoppen laat bedienen. Voor mooi weer wandelaars is een touchscreen prima.
Topografische kaarten
De topmodellen van de verschillende Garmins zijn vaak € 50,- duurder en leveren voor dat geld een vooraf geïnstalleerde kaart (in de naam van het model is dan op het eind een 't' toegevoegd). Meestal is dit de TopoActive West-Europa. Handig als je ongeveer wilt weten waar je bent, maar veel wandel- en fietspaden ontbreken op deze kaart.
Uiteraard wil je het liefst gedetailleerde topografische kaarten op je gps hebben. Die zul je apart moeten kopen, zoals de Garmin Topo Nederland Pro € 99,- of Topo Benelux Pro (€ 139,-). Deze kaarten zijn routeerbaar zoals een autonavigatiesysteem je de weg wijst.
Gratis alternatieven die met behulp van het Garmin programma Basecamp op je pc werken zijn bijvoorbeeld:
Daarnaast kun je via Basecamp ook scans van papieren kaarten of digitale kaarten als .jpg bestanden importeren en als custom maps op je gps apparaat zetten. Dit vergt wel de nodige handigheid om de kaarten van een georeferentie te voorzien.
Wie veel kaarten wil installeren, doet er goed aan een gps te kopen met een groot intern geheugen en/of een insteeksleuf voor een microSD kaart met extra geheugenruimte.
Kompas
Zonder elektronisch kompas kan een gps pas een richting aangeven zodra je gaat bewegen. Het berekent de richting dan aan de hand van je steeds veranderende positie. Maar soms wil je terwijl je stil staat om de kaart te bestuderen, ook de juiste richting weten. Zodat de kaart in de goede richting draait en het kaartbeeld overeenkomt met het terrein om je heen, of als je naar een bepaald waypoint wilt lopen de richtingspijl op het apparaat de goede kant op wijst. In die gevallen geeft een elektronisch kompas een meerwaarde aan je gps.
Barometrische hoogtemeter
Een barometrische hoogtemeter is nauwkeuriger dan de hoogtebepaling van de gps, mits je die barometer onderweg frequent ijkt. Echt nodig voor de navigatie is een barometrische hoogtemeter niet. Wel kun je de hoogtemeter/barometer gebruiken als weerstation door veranderingen in de luchtdruk te monitoren.
Overige toeters en bellen
De duurdere modellen van de touchscreen Montana en Oregon beschikken over een 8 megapixel camera. Veel smartphones beschikken over een betere camera dus het praktische nut hiervan is uiterst beperkt. Een andere optie is bluetooth waarmee je berichten van je smartphone op het scherm van je gps kunt laten zien. Wellicht handig voor een enkeling die zijn mooie smartphone graag droog en schokvrij in zijn rugzak opbergt, maar verder overbodig.
Ben je een mooi weer gebruiker? Of wil je ook in regen en in de vrieskou je gps gebruiken? Dit bepaalt je keus voor een touchscreen of een model met knoppen.
Voorkeur voor een groot display (3 of 4 inch), batterijduur van 16 uur en iets zwaarder toestel (210 of 289 gram), dan heb je keus tussen de Garmin Oregon en Montana modellen.
Liever een iets kleiner display (2,6 inch), batterijduur van 25 uur en een lichter toestel (159 gram), dan kom je uit bij de Garmin eTrex Touch modellen.
Heb je voorkeur voor een wat groter display (2,6 inch), batterijduur van 16 uur en grote knoppen dan kom je uit bij de zwaardere toestellen GPSMAP64 modellen van 260 gram .
Liever een iets kleiner display (2,2 inch), batterijduur van 25 uur en een toestel van slechts 142 gram, dan kom je uit bij de eTrex modellen met knoppen.
Zoek je een gps apparaat dat tevens als satellietnoodbaken en tweerichtingen communicatiesysteem werkt in afgelegen gebieden, dan kom je uit bij de InReach toestellen.
De Oregon modellen hebben een 3 inch display en wegen 210 gram. De Oregon gebruikt alleen het gps signaal. Alle Oregons hebben een elektronisch kompas, een barometrische hoogtemeter en ruimte voor een microSD kaart. De Oregon 700 is het basismodel. De Oregon 750 heeft als extra's een 8 megapixel camera. De Oregon 750t heeft bovendien een vooraf geïnstalleerde TopoActive Europa kaart.
De Montana modellen hebben een helderdere 4 inch display met een hogere resolutie dan de Oregon en wegen 289 gram. De Montana gebruikt zowel het gps als GLONASS signaal. Ook de Montana's hebben een elektronisch kompas, een barometrische hoogtemeter en ruimte voor een microSD kaart. Ze kunnen allemaal met een smartphone communiceren. De Montana 610 is het basismodel. De Montana 680 heeft als extra's een 8 megapixel camera. De Montana 680 t heeft daarbij nog de vooraf geïnstalleerde TopoActive Europa kaart
De eTrex Touch 25 en eTrex Touch 35 hebben beiden een 2,6 inch display, een gewicht van 159 gram, een vooraf geïnstalleerde Garmin TopoActive Europe kaart en een elektronisch kompas. Het belangrijkste extraatje van de eTrex Touch 35 is de barometrische hoogtemeter en de mogelijkheid om meldingen van je smartphone weer te geven.
De GPSMAP64 toestellen zijn te herkennen aan de externe antenne die een goede gps/GLONASS ontvangst garandeert. De knoppen zijn ook met handschoenen te bedienen en het toestel heeft alles wat je van een goede handheld gps verwacht. Wie veelvuldig zijn gps gebruikt heeft hier veel plezier van. Minpunten zijn het gewicht en zijn formaat. Het basismodel is de GPSMAP 64. De GPSMAP64s heeft als extra's een elektronisch kompas en een barometrische hoogtemeter. De GPSMAP64st heeft daarbij nog een vooraf geïnstalleerde TopoActive West Europa kaart.
Het instapmodel is de eTrex 10, met een monochroom scherm en zonder mogelijkheid om kaarten weer te geven. Veel meer dan waypoints opslaan, een tracklog maken of downloaden en volgen kun je er niet mee. Geen extra geheugenkaart, kompas of barometer en bijna niet meer van deze tijd. De eTrex20x is wel voorzien van een kleurendisplay en heeft een vooraf geïnstalleerde TopoActive West Europa en een sleuf voor een microSD kaart. De eTrex30x tenslotte is een kleine krachtpatser met de features van de eTrex20x plus een elektronisch kompas en een barometrische hoogtemeter.
De InReach toestellen bieden behalve een gps functionaliteit ook de mogelijkheid om een noodsignaal te verzenden via de wereld dekkende Iridium satellieten en om sms berichten te versturen en ontvangen. Hiervoor is wel een vrij prijzig Iridium abonnement nodig. Beide InReach toestellen hebben een 2,3 inch scherm en wegen 213 gram. Je hebt dus een gps ontvanger, een noodbaken en een twee richtingen sms communicatiemogelijkheid in een apparaat. Het basistoestel is de InReach SE+, zonder digitale kaart, kompas en barometrische hoogtemeter. De InReach Explorer+ is wel uitgerust met een Delorme topografische kaart (specificaties nog niet bekend, het toestel is niet compatibel met overige Garmin kaarten). Daarnaast heeft de InReach Explorer+ een elektronisch kompas en barometrische hoogtemeter. De InReach toestellen komen in 2017 op de markt en zijn opvolgers van oorspronkelijk Delorme toestellen, maar nu in een Garmin behuizing. De GPS functionaliteit is met maximaal 500 waypoints en 20 routes beperkt vergeleken met andere Garmin gps-en. We hebben de InReach modellen nog niet in de praktijk kunnen testen.
Wil je een overzicht van alle specificaties, of twijfel je nog tussen enkele modellen, dan kun je ze op de website van Garmin naast elkaar zetten en onderling te vergelijken.