Mountainbiken in Valsugana

Korte impressie van het gebied

Het Valsugana is goed beschouwd een 30 kilometer lang dal dat bij Levico Terme naar het oosten wegloopt richting Venetië en eindigt bij Grigno. Maar ook het gebied ten westen van Levico Terme, tot aan Trento zeg maar, wordt erbij gerekend, net als de bergen ten zuiden. Lagorai is de bergketen die het Valsugana aan de noordkant afsluit. In 2008 zijn die namen samengevoegd tot Valsugana/Lagorai. Ook het Valle di Mocheni hoort bij Valsugana. Het hart van het Valsugana wordt gevormd door de Pergine Valsugana en de twee meren die er ten zuiden van liggen: Lago di Levico en Lago di Caldonazzo. Het gebied onmiddellijk rondom deze meren is uitermate vlak en daarom zeer geschikt voor fruitteelt en andere landbouw. Waar de vlakte eindigt, begint op de lagere hellingen de wijnbouw en meteen daarna is het klimmen geblazen in het hooggebergte. Juist die afwisseling van laag, middelhoog en hoog maakt het Valsugana zo geschikt voor mountainbikers van diverse pluimage.

De tocht

Wij hebben drie dagtochten gemaakt en één tocht van twee dagen met een overnachting in een hut/boerderij (Agritur). Alle tochten maakten wij vanuit Levico Terme, onze standplaats. Tijdens de eerste twee dagtochten werden we begeleid door Bert Houtenbos van Trentino Sport. De andere tochten ondernamen we individueel.

Zwaarte en moeilijkheidsgraad

De tochten die wij maakten, zijn geschikt voor ervaren mountainbikers. Niet eens zozeer door de technische moeilijkheden (want die zijn niet extreem), maar veel meer door de lengte van de tochten. Wie handig is met kaart en kompas kan de tochten naar behoefte inkorten.

Beste seizoen

Rond de standplaats is het uitstekend fietsen vanaf april tot ver in oktober; uiteraard afhankelijk van het weer. Nadeel is dat vroeg of juist laat in het seizoen de campings en hotels zijn gesloten. Hoogzomer is af te raden omdat het dan voor mountainbikers erg heet kan worden. Blijven de maanden mei/juni en september/begin oktober over. Schitterende mountainbikemaanden; niet te druk, niet te warm of te koud en toch nog voldoende reuring om ‘s avonds ook nog wat te ondernemen.

Navigatie en bewegwijzering

Kaart, kompas en GPS. De 1:25.000 Kompass-kaarten voldoen redelijk, maar niet alle (mountainbike)paden kun je er op terugvinden, hoewel ze wel staan ingetekend.
Op termijn moet er een systeem komen van gemarkeerde routes, maar nu is dat nog niet het geval. Op een enkele plek vind je een gemarkeerde route, maar informatie daarover is nauwelijks te vinden en de routes worden momenteel niet onderhouden. Dankzij Bert Houtenbos en Tamara Veenendaal van Trentino Sport hebben we een aantal schitterende routes gereden. Deze routes kun je als gps-track downloaden via oppad.nl. Delen van de routes zijn opgenomen in de bestaande tochten die Trentino Sport organiseert. Door het VVV van Valsugana wordt weliswaar een speciale mountainbikekaart uitgegeven met op de achterkant routes (zie kaarten en gidsen), maar het punt is dat deze routes niet in het terrein zijn gemarkeerd. Ze zijn echter wél te downloaden.

Vervoer naar Valsugana

Auto:
Een pittig eindje rijden, maar het is per auto te doen. Volgens de uitstekende routeplanner www.viamichelin.nl is het zo’n dikke duizend kilometer naar Levico Terme.

Trein:
Je kunt met de trein vanuit Nederland via München en Verona naar Trento reizen en vanaf daar verder met een boemeltje naar Levico Terme gaan. Informatie over treinen in Italië vind je op www.fsitaliane.it of via NS-Internationaal (0900-9296 of www.nsinternationaal.nl). We raden je aan om de beste verbinding uit te laten zoeken en te laten boeken door de Treinreiswinkel. Dat kan via de website www.treinreiswinkel.nl of telefonisch: (071) 531 7008. En het kost slechts € 7,50 extra aan administratiekosten. Het volledige adres: De Treinreiswinkel, Breestraat 57, 2311 CJ Leiden, (071) 513 70 08, www.treinreiswinkel.nl. Op de website van de Deutsche Bahn (www.bahn.de) vind je verder een goede internationale routeplanner.

Vliegen:
Trento (de dichtstbijzijnde ‘vliegstad’ van Levico Terme) is vanuit Nederland niet bereikbaar. Wél kun je eenvoudig vliegen op Verona en daar een auto huren of met de trein verder naar Trento (ca. 2 uur). Tickets zijn niet spotgoedkoop als je ze met KLM, Lufthansa of Air France boekt; vanaf € 150,- voor een retourtje. Transavia of Easyjet zijn goedkoper; vanaf € 50,- voor een enkeltje als je vroeg boekt. Vliegen kan buiten Amsterdam ook vanaf Brussel of Düsseldorf.

Overnachten

Meer dan voldoende in het dal. Zeker aan de oevers van de grote meren liggen veel campings; het Lago di Levico kent er twee. Verwacht geen knusse, kleinschalige camping. Er is een gratis Nederlandstalige brochure verkrijgbaar: ‘Campings Laghi di Levico e Caldonazzo’. Verder overal hotels en pensions. Wij overnachtten in Hotel Park Hotel du Lac, zie hieronder. Valsugana Vacanze geeft de brochure Ospitalità 2015 uit met een overzicht van de accommodatie in het Valsugana. Hierin ook Nederlandstalige informatie.
In de bergen zijn de mogelijkheden een stuk geringer. Aan de westkant van Levico Terme (het gebied rond La Marzola) vind je enkele berghutten. Verder zijn er in de grotere dorpen meestal wel mogelijkheden voor zogenaamde Agriturs; slapen bij de boer zeg maar. Deze kunnen in het hoogseizoen vol zitten, dus bereid je terdege voor en reserveer vooraf.

De standplaats

Ons hotel, Park Hotel du Lac, in Levico Terme ligt direct aan het Lago di Levico. Het is op het eerste oog geen knus hotel, maar de ligging maakt veel goed en het verblijf is ons goed bevallen. Er is een kelder om je fiets te stallen en ‘men’ weet wel het e.e.a. te vertellen over fietstochten in de buurt. Het avondeten vonden wij geen hoogtepunt, maar er is in Levico Terme voldoende afleiding te vinden. Ook in de Pizzeria aan de oevers van het meer naast het hotel kun je goed eten. Prijzen vanaf ca. € 115,- (kamer en ontbijt).
Het adres: Park Hotel du Lac, Loc. Al ago,2 38056 Levico Terme, +39 (0461) 706 590; www.trentinowellnesshotel.it. In Italië moet de nul van het netnummer erbij!

Eten/ drinken/ inkopen

Geen probleem in Levico Terme (volop restaurants, winkeltjes, supermarktjes). Ook onderweg is ook het e.e.a. te vinden, maar tijdens de tweedaagse tocht waren er flinke stukken waar niets verkrijgbaar was. In de Agritur Rincher (de overnachtingsplek op de tweedaagse tocht) kun je een lunchpakket regelen. Een buitengewoon smakelijke pizza aten wij in ‘Al Conte’ in Levico Terme, gelegen aan de Via Regia 8. Op zaterdag vroeg komen anders heb je geen plek, op maandag gesloten. Een uittsekende kop koffie drink je bij Impero Caffè in het centrum van Levico Terme.

Uitrusting

Wij huurden een mountainbike bij Cicli Moto Ghesla in Caldonazzo. Dat is ons prima bevallen. Je eigen fiets zal ongetwijfeld beter zijn, maar in ieder geval waren deze fietsen goed onderhouden en is Eclipse in Italië een heel behoorlijk merk. We hadden gevraagd om een volgeveerde fiets en kregen uiteindelijk een fiets met alleen voorvering; maar veel last hebben we daar niet van gehad. Een belangrijk ding: het is belangrijk om je GPS op je stuur te kunnen monteren als je onze tracks wilt volgen. Verder deden wij het met een dagtoerrugzakje me daarin regenkleding, voedsel en wat andere zaken. Ook tijdens de tweedaagse tocht hadden wij een dagtoerrugzakje bij ons. Huren kost je € 25,- per dag, maar iedere extra dag wordt de eindprijs gunstiger.

Andere verhuuradressen MTB's per plaats

• Caldonazzo. Adres: Cicli Moto Ghesla, Piazza Vecchia 14.
• Levico Terme. Adres : Cetto Cicli, Corso Centrale, tel. 0461/701314.
• Pergine Valsugana. Adres: Ferrari Sport, Via Crivelli 57.
• Pergine Valsugana. Adres: Crazy Bike, Via Crivelli 27.
• Levicoa Terme. Adres: InBike Valsugana, Viale Venezia, Levico Terme. Eigenaar is Stefano Casagranda, ex-prof wielrenner. En geen slechte!

Georganiseerd

• Wij hebben contact gehad met Bert Houtenbos en Tamara Veenendaal van Trentinosport. Via de hun website (www.trentinosport.nl) kun je diverse tochten in verschillende moeilijkheidsgraden boeken. Maar ook kun je een tocht op maat laten samenstellen. E-mail: bert@trentinosport.nl . In Nederland: (06) 306 93 640. In Italië: (0039) 328 769 1460.
• Kijk voor meer adressen in de gratis (Nederlandstalige) brochure VVV Valsugana Lagorai “Natuur in alle vrijheid”.

Andere fietsmogelijkheden

Vanuit Levico Terme kun je via de vallei naar Bassano del Grappa fietsen. Het stuk van de route tussen Caldonazzo en Bassano is 80 kilometer en in ongeveer 7 uur te fietsen. Terug kun je met de trein. Een treinkaartje enkele reis kost slechts € 7.-. Je kunt natuurlijk ook een gedeelte fietsen en de rest met de trein doen.

Kaarten en gidsen

Gedetailleerde wandelkaarten:

• Kompass, 647 – Trento e dintorni; 631 – Altipiani di Folgaría, Lavarone e Luserna en 621 - Valsugana Tesino 1:25.000, € 8,95. Op deze drie kaarten kun je alle genoemde tochten rijden.
• Kompass, WK 75, Trento-Lévico-Lavarone, € 6,95. Overzichtskaart waar alle tochten op zijn terug te vinden. Toch net iets te grof om alle kleine paadjes te kunnen vinden.
• Via Valsugana Vacanze kun je voor € 3,- een Nederlandstalige kaart krijgen met een schaal van 1:30.000. De kaart is een luchtopname met daarin ingetekende routes en op de achterkant informatie. Je kunt er niet op fietsen, maar als extra hulpmiddel kan deze kaart handig zijn. De routes op deze kaart zijn (mede) uitgezet door de Italiaanse Olympisch kampioen mountainbiken Paola Pezzo, maar het probleem is dat de routes niet gemarkeerd zijn in het terrein. Als mountainbiker heb je daar dus niet zo heel veel aan, omdat je niet steeds op de kaart wilt kijken. Daarom kun je de verschillende gps-routes downloaden bij het VVV in Levico Terme (zie adressen). Eerder dan komende winter zullen de kaarten niet worden vernieuwd! Meer info: www.visitvalsugana.it/it/

Overzichtskaarten:

• Touring Club Italiano, Trentino Alto Adige, 1:200.000, € 8,95.

Algemene gidsen:

• Trotter Noordoost Italië, uitgever Lannoo, uitgave 2012. € 19,99). Praktische gids met achtergrondinformatie over de bezienswaardigheden en praktische informatie met betrekking tot accommodatie en restaurants. Prijsindicatie valt enigszins tegen. Bevat veel informatie over de grote steden (Trento), maar over de kleinere en minder bekende dorpen en gebieden (zoals Valsugana) is de gids beperkt.
• Dominicus Noordwest-Italië, uitgever Gottmer/Becht, geschreven door Herman Beliën (Uitgave 2006), € 24,95. Interessante gids om meer inzicht te krijgen in Noord-Italië. Is soms wat stoffig geschreven en bevat weinig informatie over het geselecteerde wandelgebied.
• Interessant om thuis te lezen. Blue Guide, Northern Italy. Uitgever: Summerset Books, geschreven door Paul Blanchard, € 30,95. Uitgebreide gids met betrekking tot kunst en cultuur. Bijzonder gedetailleerd beschreven. Een van de beste gidsen in zijn soort. Ideaal voor de kunst- en cultuurliefhebber. Niet geschikt om mee te nemen op een wandel- of fietsvakantie, maar interessant genoeg om mee te nemen wanneer men een uitstapje gaat maken naar een van de mooie dorpen of steden in de omgeving van het gebied.

Adressen en sites

• Valsugana Vacanze, Villa Sissi, Parco delle Terme 3; 38056 Levico Terme (TN), (0461) 706 101 ; www.valsugana.info; info@valsugana.info.
• Agritur Rincher, Localitá Prese, 38050 Trentino, (0347)840 3522, www.rincher.com. Nogal verstopte herberg/ berghut, maar waar je geweldig kunt eten en slapen. Reserveren zeer aan te bevelen, want aantal plekken is beperkt.
• Italiaans Verkeersbureau. Het Italiaans Verkeersbureau in Amsterdam bestaat niet meer sinds 2010. Het lijkt erop dat Italië.nl die rol heeft overgenomen. Het adres derhalve: www.italie.nl

Dag tot dag routebeschrijving

Dag 1: Groot rondje rondom La Marzola
Totaal aantal kilometers: 63.3
Stijgen: 1150 meter
Dalen: 1150 meter
Start: Lago di Levico
Finish: Lagi di Levico
Globale route: Parc Hotel du Lac over verharde weg en fietspaden naar Caldonazzo. Vanaf Caldonazzo verder zuidwaarts naar Campregheri, Pian dei Pradi over de verharde weg naar Centa San Nicolò (uitzicht!) en onverhard tot punt dat als 1061 meter op de kaart staat. Hier scherp noordwaarts (onverhard) naar Frisanchi en even verder lunch in de Rifugio Paludei (1062 meter). Dan verder onverhard naar opnieuw Pian dei Pradi en Campregheri (en eventueel verkort terug naar Lago di Levico). Vanaf hier gingen wij onverhard richting Vattaro, maar vòòr het dorp noordwaarts naar Bosentino. Stukje verhard en even later secundaire weg naar Vigolo Vattaro. Vanaf hier schitterend, licht stijgend en vrij vermoeiende mountainbikeroute (de Giro della Marzola) bijna helemaal rondom La Marzola. Ongeveer bij de Passo Cimirlo (734 meter) bereik je de verharde weg weer en dan lekker over het asfalt naar Roncogno, Costasavina, Pergine Valsugana en langs het Lago di Levico terug naar het hotel. Lange en zware dag!

Dag 2: Klein rondje rondom Lago di Levico
Totaal aantal gefietst kilometers: 36
Stijgen en dalen: niet berekend; de gehele ronde op-en-neer en op-en-neer tussen de 450 en 650 meter.
Start: Lago di Levico
Finish: Lago di Levico
Globale route: Parc Hotel du Lac en meteen aan de rechteroever onverhard gaan rijden. Het meer ‘ronden’ en aan de overkant pittig stijgend verder. De rand van Tenna raken (uitzicht!) en langs Forte di Tenna en langs kerkje met fresco San Valentino over de Colle di Tenna. Hier ‘ronden’ en scherp terug tussen de Lago di Levico en Lago di Caldonazzo. Wijn, fruit, mooie brede onverharde paden, soms asfalt. Via Ischia en Masetti naar Pergine Valsugana. Hier wat drinken en klimmen naar Castello di Pergine. Vanaf het kasteel/ fort uitermate scherp en steil afdalen (voorzichtig, het is écht steil!) naar de verharde weg aan de oostkant. Via de verharde weg terug naar hotel.

Dag 3: Wandeldag
Wij deden een wandeldag naar topje Dosso di Costalta (1965 meter). Niet alleen, maar in gezelschap van een flinke groep landgenoten en een Duits gezin. Eenmaal per week, tot eind september, worden dergelijke tochten georganiseerd. De wandeling is heel aardig, maar het hoogtepunt wordt wat ons betreft toch gevormd door de voortreffelijke lunch op de Malga Cambroncoi. Op een houten bord verschijnen drie soorten kazen, waaronder een verse Ricotta die is overgoten met Balsamicoazijn. Een eerlijk glas rode wijn erbij, rond van smaak, krakend vers brood en dampende polenta. Toe een buitenissig lekker stuk apfelstrudel, tranentrekkend door het zachte spijs, de stevige appel en het poedersuiker. Buiten ontmoeten we een paddenstoelenzoeker. In zijn rieten mand een flink aantal Porcini, eekhoorntjesbrood. Wat doe je er mee? Eten natuurlijk! Aanmaken met een beetje olijfolie, knoflook, citroen en wellicht wat peterselie. Dan risotto erbij, pasta of Polenta.
De route: auto neerzetten op de Passo del Redebus. Dan wandelen naar Malga Cambroncoi en verder naar het topje van de Dosso di Postalta. Vervolgens weer dezelfde weg afdalen naar Malga Cambroncoi en de Passo del Redubus. Alles bij elkaar een kleine 2 uur omhoog en 1,5 uur terug. Niets om je zorgen over te maken dus, maar het gaat deze dag ook vooral om de culinaire beleving dan om de pure inspanning. En de fietsbenen komen even tot rust.

Dag 4: Lago di Levico – Agritur Rincher via La Bassa
Totaal aantal gefietste kilometers: 31,5
Stijgen: 1350 meter
Dalen: 200 meter
Start: Lago di Levico
Finish: Agritur Rincher Globale route: Vanaf Parc Hotel du Lac meteen de klim naar Levico Terme en over de verharde weg, lang maar koel en mooi door het bos naar Vetriolo Terme op 1500 meter. Hier mogelijkheden om wat te drinken en te eten. Vanaf Vetriolo Terme (bordjes met Panarotta) onverhard klimmen naar Malga Masi (zijpaden negeren) en verder naar de schitterende pas La Bassa op ca 1800 meter. Het laatste stuk van Malga Masi naar La Bassa is steil, stenig en zwaar. Vanaf La Bassa (uitzicht op Brenta) volgt een heerlijke singletrack (soms met steile stukjes afdalen of over grote stenen) naar de Agritur Rincher. Het laatste stukje is even goed opletten omdat de Agritur niet staat aangegeven. Je moet niet te ver naar het noorden doorfietsen, maar afslaan richting het zuidoosten en dan weer terugbuigen naar het noordwesten. Je bereikt de hut alleen via de Lago delle Prese. De genoemde mountainbikekaart van de VVV van Valsugana (met luchtopnames) kan in dit geval handig zijn. Als Rincher vol is: vlakbij bevindt zich een Rifugio, en verder in het dal (zie dag 5) kom je na een afdaling langs Rifugio Erterle.

Dag 5: Agritur Rincher – Lago di Levico via Valle di Mocheni
Totaal aantal gefietste kilometers: 66,7
Stijgen: 950 meter
Afdalen: 2100 meter
Start: Agritur Rincher
Finish: Lago di Levico Globale route: Agritur over de verharde weg naar de Rifugio Erterle (meestal open). Hier gaat een eerst brede en later smallere weg fors stijgend weer naar La Bassa. Eerlijk gezegd raakten wij hier de weg kwijt en hebben we moeten lopen om weer op de goede weg te komen. Als je dit wilt voorkomen, kun je beter de zelfde weg als gisteren terugnemen vanaf de Agritur. Vanaf La Bassa hebben we ook niet helemaal de juiste weg genomen, maar in ieder geval konden we wel grotendeels mountainbiken. We kwamen via de verharde weg uiteindelijk terecht in Kamauz; eigenlijk hadden we bovenop de pas een ander pad iets ten oosten moeten hebben, niet direct naar beneden dus. Maar dan hadden we de spaghetti in Kamauz gemist. Niets gebeurt zomaar (maar wat hebben we nu gemist?)! Vanaf Kamauz al snel de juiste route opgepikt en heerlijk fietsend over een breed, onverhard en licht stijgend pad naar de verharde weg richting Palù del Fersina aan het eind van het Valle dei Mocheni. Daarvoor nog ergens wat gedronken bij een punt dat als Meus op de kaart staat. Vanaf de rand van Palù del Fersina gaat er een onverhard pad helemaal langs de rivier door het Vallei dei Mocheni naar Pergine Valsugana. Dit pad pik je iets dalafwaarts (een stukje de verharde weg naar beneden nemen en dan afslaan richting de rivier, vrij steil naar beneden) op buiten Palù del Fersina en loopt via Sant Orsola, Clom en Canezza. Vanaf Pergine Valsugana over de verharde weg terug naar Levico Terme. Let op: volg niet blindelings onze GPS-log, want we hebben een aantal keer goed moeten zoeken. Vergelijk de GPS-log met de kaart en pas je route aan!

Dag 6: Lago di Levico – Cima Vezzena (1908 meter) over de Kaiser Johan Weg (Kaiser Jägerweg) Totaal aantal gefietste kilometers: 52,6

Stijgen: 1450 meter
Dalen: 1450 meter
Start: Lago di Levico
Finish: Lagi di Levico
Globale route: Parc Hotel du Lac over de verharde weg richting Monterovere (deze weg loopt langs de herberg Alla Vedova). Iets verderop begint de geweldige klim over de Kaiser Johan Weg met heel veel bochten, tunneltjes, geweldige uitzichten en mooi klimwerk (niet te gek steil). Er zijn mountainbikers die deze weg buitengewoon saai vinden, en puur mountainbiketechnisch klopt dat misschien wel, maar je moet wel oogkleppen op hebben om niet van de uitzichten te kunnen genieten. Wie deze weg niet heeft gezien mist een belangrijke ‘highlight’. Omdat we natuurlijk geen mountainbike bij ons hebben om de hele dag op het asfalt te rijden, slaan we (nadat we eerst koffie hebben gedronken in de herberg Monterovere) af richting de Cima Vezzena. Over de 201 en 205 volgt dan een lange klim naar de top. Eerst onverhard, maar lekker stijgend, dan een stuk verhard en vervolgens over losse stenen, zwaar stijgend naar de top (wie het zonder afstappen haalt verdient een stevige schouderklop van ons). Het uitzicht daarboven is geweldig en maakt alles goed, je ziet bijna alle routes van de hele fietsweek. Vervolgens mag je helemaal (maar een kleine, verharde variant over Vezzena is mogelijk) weer afdalen naar Levico Terme.